Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tidorе (ind. Pulau Tidore) — daxil olan və İndoneziyanın şərqində yerləşən ada. Halmahera adasından qərbdə yerləşir.
| Tidore adası | |
|---|---|
| ind. Pulau Tidore, | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 116 km² |
| Hündür nöqtəsi | 1730 m |
| Əhalisi | 78.618 nəfər (2003-cü il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  İndoneziya |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Tidore öz növbəsində aktiv vulkandır. Vulkanın hündürlüyü 1730 m təşkil edir. Adanın cənubunda vulkanın qolu olan yerləşir.
İnzibati mərkəzi — Saosio adanın şərq qutaracağında yerləşir. Burada Qoto limanı vardır. Şəhərin bu hissəsində bazar və avtovağzal fəaliyyət göstərir. Şəhərdə yerləşən sultan sarayı 2010-ci ildə restavrasiya olunmuşdur.
Tarix
Tidore sultanlığı 1109 il formalaşmışdır. Onun iqtisadiyyatının əsasını ədva istehsalı təşkil edirdi. Mövcudluğunun böyük hissəsini qonşu Ternate sultanlığının kölgəsində olmuşdur.
Bir müddət krallıq öz bölgəsinin iqtisadi və siyahi baxımından güçlü dövlətlərindən olmuşdur.
Tidore sultanlarının bir qisminin dönəmində onlar öz hakimiyyətlərini Halmahera, Buru, Ambon və Yeni Qvineya yaxınlığında yerləşən bir çox adalara yaya bilmislər. Tidore hökuməti İspaniya imperiyası ilə müttəfiq olmuş, ispanlar Tidoredə bir necə liman inşa etmişlər. Müttəfiqlər arasında fərqliliklərə baxmayaraq bu birlik Ternate və Hollan birliyinə qarşı zərurətdən doğmuşdu. Tidorenin müstəqilliyinin qorunub saxlanması isoanlara əlverişli idi. Belə ki, holladları böldgədə güçlənməsinə imkan vermirdi. Üstəlik müttəfiqlikdən irəli gələrək onun təsir dairəsinə xidmət edirdi.
İspanların Tidore və Ternateni tərk etməsinfən sonra 1663 ildə Tidore sultanlığı bölgənin ən güçlü dövlətlərindən birinə çevrilir. İspanların gedişindən sonra hollandlarda mübarizə davam etdirilirdi. Hollandlar bölgəni işğal etmək niyyətindən əl çəkmirdilər. Bununla belə Tidore hollandlara satdığı ədvalardan əldə etdiyi gəliri ölkənin inkişafına səf edirdi. Bu xüsusi ilə sultan Sayfuddinin (1657—1689) hakimiyyəti illərinə təsadüf edirdi. Buna görədə yerli siyasətçilər vəziyyəti belə görüb hövlətdə hərbi yardımlar məsələsində xəsislik etmirdilər. Bu kimi vəziyyət digər regionlarda müşahidə edilmirdi. Ternata hakimiyyəti isə hərbi kömək üçün hollandlara müraciət edirdi. Portuqalların güçlü təsir dairəsində olmasına baxmayaraq Tidore öz müstəliyyinini XVIII əsrə qədər davam etdirmişdir. Holladların təziqi ilə Tidorenin zəyifləməsi müşahidə edilir. 1781-ci ildə şahzadə Nuku Tidoreni tərk edərək Papuaya gedir və özünü ornın sultanı elan edir. Bu genişmiqyaslı partizan müharibəsinə səbəb olur. Britaniyalılar Nukunu dəstəkləyirlər. Kapitan Tomas Forest Nuku ilə əlaqə yaradan şəxs və faktiki ingiltərənin bölgədə səfiri rolunu oynayırdı. Huku hollandlara qarşı əsas müttəfiq rolunu oynayırdı.
Sultanlıq öz fəaliyyətini Əhməd Solarnonun təziqi ilə dayandırır və İndoneziya ərazisi elan edilir. 1999-cı ildə baş verən konflikt zamanı böyük zərər görmüşdür.
İnzibati bölgü
Ada Şimali Maluku vilayətinə daxildir. Bölgənin ərazisi 1550 km² təşkil edir. 2003 il məlumatına görə 78 617 insan yaşayır.
Bölgəyə iki iri ada daxildir:Oba və Tidore. в свою очередь подразделяется на 5 районов (kecematan): Оба, Соверная Оба, Тидоре, Южное Тидоре и Северное Тидоре.
İstinadlar
- "Kompas". 2020-08-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-29.
- Witton, Patrick. Indonesia. Melbourne: Lonely Planet. 2003. 827–828. ISBN .
Ədəbiyyat
- Andaya, Leonard Y. 1993. The world of Maluku: eastern Indonesia in the early modern period. Honolulu: University of Hawaii Press. .
Mənbə
- İspaniyanın Tidoredəki limanları 2011-07-19 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tidore ind Pulau Tidore daxil olan ve Indoneziyanin serqinde yerlesen ada Halmahera adasindan qerbde yerlesir Tidore adasiind Pulau Tidore Umumi melumatlarSahesi 116 km Hundur noqtesi 1730 mEhalisi 78 618 nefer 2003 cu il Yerlesmesi0 41 00 sm e 127 24 00 s u Olke IndoneziyaTidore adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiTidore adasi Tidore oz novbesinde aktiv vulkandir Vulkanin hundurluyu 1730 m teskil edir Adanin cenubunda vulkanin qolu olan yerlesir Inzibati merkezi Saosio adanin serq qutaracaginda yerlesir Burada Qoto limani vardir Seherin bu hissesinde bazar ve avtovagzal fealiyyet gosterir Seherde yerlesen sultan sarayi 2010 ci ilde restavrasiya olunmusdur TarixTidore sultanligi 1109 il formalasmisdir Onun iqtisadiyyatinin esasini edva istehsali teskil edirdi Movcudlugunun boyuk hissesini qonsu Ternate sultanliginin kolgesinde olmusdur Bir muddet kralliq oz bolgesinin iqtisadi ve siyahi baximindan guclu dovletlerinden olmusdur Tidore sultanlarinin bir qisminin doneminde onlar oz hakimiyyetlerini Halmahera Buru Ambon ve Yeni Qvineya yaxinliginda yerlesen bir cox adalara yaya bilmisler Tidore hokumeti Ispaniya imperiyasi ile muttefiq olmus ispanlar Tidorede bir nece liman insa etmisler Muttefiqler arasinda ferqliliklere baxmayaraq bu birlik Ternate ve Hollan birliyine qarsi zeruretden dogmusdu Tidorenin musteqilliyinin qorunub saxlanmasi isoanlara elverisli idi Bele ki holladlari boldgede guclenmesine imkan vermirdi Ustelik muttefiqlikden ireli gelerek onun tesir dairesine xidmet edirdi Ispanlarin Tidore ve Ternateni terk etmesinfen sonra 1663 ilde Tidore sultanligi bolgenin en guclu dovletlerinden birine cevrilir Ispanlarin gedisinden sonra hollandlarda mubarize davam etdirilirdi Hollandlar bolgeni isgal etmek niyyetinden el cekmirdiler Bununla bele Tidore hollandlara satdigi edvalardan elde etdiyi geliri olkenin inkisafina sef edirdi Bu xususi ile sultan Sayfuddinin 1657 1689 hakimiyyeti illerine tesaduf edirdi Buna gorede yerli siyasetciler veziyyeti bele gorub hovletde herbi yardimlar meselesinde xesislik etmirdiler Bu kimi veziyyet diger regionlarda musahide edilmirdi Ternata hakimiyyeti ise herbi komek ucun hollandlara muraciet edirdi Portuqallarin guclu tesir dairesinde olmasina baxmayaraq Tidore oz musteliyyinini XVIII esre qeder davam etdirmisdir Holladlarin teziqi ile Tidorenin zeyiflemesi musahide edilir 1781 ci ilde sahzade Nuku Tidoreni terk ederek Papuaya gedir ve ozunu ornin sultani elan edir Bu genismiqyasli partizan muharibesine sebeb olur Britaniyalilar Nukunu destekleyirler Kapitan Tomas Forest Nuku ile elaqe yaradan sexs ve faktiki ingilterenin bolgede sefiri rolunu oynayirdi Huku hollandlara qarsi esas muttefiq rolunu oynayirdi Sultanliq oz fealiyyetini Ehmed Solarnonun teziqi ile dayandirir ve Indoneziya erazisi elan edilir 1999 ci ilde bas veren konflikt zamani boyuk zerer gormusdur Inzibati bolguAda Simali Maluku vilayetine daxildir Bolgenin erazisi 1550 km teskil edir 2003 il melumatina gore 78 617 insan yasayir Bolgeye iki iri ada daxildir Oba ve Tidore v svoyu ochered podrazdelyaetsya na 5 rajonov kecematan Oba Sovernaya Oba Tidore Yuzhnoe Tidore i Severnoe Tidore Istinadlar Kompas 2020 08 09 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 29 Witton Patrick Indonesia Melbourne Lonely Planet 2003 827 828 ISBN 1 74059 154 2 EdebiyyatAndaya Leonard Y 1993 The world of Maluku eastern Indonesia in the early modern period Honolulu University of Hawaii Press ISBN 0 8248 1490 8 MenbeIspaniyanin Tidoredeki limanlari 2011 07 19 at the Wayback Machine