Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tesey (yun. Θησεύς) — qədim yunan mifologiyasında ən məşhur personaj, Afina çarı Egeyin oğludur.
| Tessey | |
|---|---|
| q.yun. Θησεύς | |
 | |
| Mifologiya | Yunan |
| Yunanca adı | Θησεύς |
| Cinsi | kişi[d] |
| Fəaliyyəti | Qəhrəmanlıq, çar |
| Sülalə | Çar Erixtonun nəsli |
| Atası | Egey (Poseydon) |
| Anası | |
| Uşaqları | İppolit, |
| Əlaqəli hadisələr | "Marafon öküzü", "Minatavr", "Lapiflər və kentavrlar" |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Doğulması
Afina çarı iki dəfə evlənməsinə baxmayaraq, onun yerini tutacaq bir övladı olmurdu. Buna gürə o, Delfiy peyğəmbərinə müraciət edərək ondan mənasını anlamadığı "Afinaya qədər xəz dərini öz çaxırı ilə açmamağı" cavabını alır. Delfi tərk edən dostu Trezen çarı Pitfeyin yanına gəlir. Pitfey peyğəmbər kəlamını dərhal anlayaraq, Egeyi sərxoş olanadək içirdib, artıq Poseydonla əlaqədə olmuş qızı Efra ilə bir yatağa qoyur. Bildikdə ki Efra hamilədir çox sevinir, lakin qardaşı Pallantın onun yerinə keçə biləcəyindən ehtiyat edib təcili Afinaya dönməli olan Egey öz qılıncını və səndəlini qaya altında gizlədərək, Efraya oğlan olarsa, həddi buluğa çatana qədər ona kimliyini bildirməməsini, böyüdükdən sonra qayanı ona göstərməsini, oğlunun qayanı qaldırıb atasının kimliyini öyrəndikdən sonra onun dalınca Afinaya yola salmasını tapşırır. Efra dünyaya Tesey adlı bir oğlan uşağı gətirir.
Tesey Efra və Pitfeyin yanında böyüyüb başa çatır. Bir dəfə Pitfeyin sarayına Herakl qonaq düşür. Masaya oturmamışdan əvvəl əynindəki aslan dərisini çıxardıb yerə atır. Trezenli uşaqlar dəridən qorxub qaçdıqları halda, yeddi yaşlı Tesey dərini həqiqi aslan bilib onun üzərinə hücum çəkir. Həmyaşıdlarından əqli və fiziki cəhətdən fərqlənən Tesey həddi buluğa çatdıqda anası Efra onu atası Egeyin "hədiyyəsinin" yanına gətirir. Tesey çətinlik çəkmədən qayanı qaldıraraq səndəl və xəncəri əldə edir. Efra onun kimliyini anladaraq Afinaya Egeyin yanına yola salır.
Afinaya gedən yol
Efra və Pitfeyin dəniz yolu ilə getmək məsləhətinə baxmayaraq, təhlükəli quru yolunu seçən Tesey bir çox qəhrəmanlıqlar göstərir. Marafon öküzü əhvalatı bu qəhrəmanlıqlardan birinin təsviridir. Belə ki, Herakl tərəfindən Kretadan gətirilmiş Marafon öküzü qaçaraq qarşısına çıxan nə varsa hamısını məhv edirdi. Artıq Afinaya yetişmiş Tesey məmləkəti bu dağıntıdan xilas etmək üçün öküzü öldürmək qərarına gəlir. Marafona yola düşən Tesey tufana düşərək Qekala adlı bir qoca qarıya qonaq olur. Səhərisi gün yola davam edərək Teseyə öküzü tutmaq nəsib olur və geri dönərkən müsafirpərvər qarının ölmüş olduğunu görür. Afina küçələrindən təntənəli keçən Tesey öküzü Apollonun şərəfinə qurban verir. Sonra o, qarı Qekalın ehsanını verərək Attik icmalarından birinə onun adını verir.
Egey sarayına yetişən Teseyin qəhrəmanlıq sorağından xəbərdar olan çar Egey şübhə etmirdi ki, bu qəhrəman onun oğludur. Lakin Egeyin arvadı sehrkar Medeya oğlu Medin yerini tuta bilməsindən ehtiyatlanaraq, Teseyi hər vəclə saraydan uzaqlaşdırmağa çalışır. Egeyi onu yeməyə dəvət edib zəhərləndirməyə sövq edə bilir. Süfrə başında Tesey ata qılıncını çıxararaq, ət kəsmək istərkən Egey onu sorğu-suala tutaraq oğlu olduğunu yəqinləşdirərək, dərhal şəhər əhlini yığaraq oğlu Teseyi onun varisini təqdim edir. Tesey Pallantların məkrini başa düşərək onları məhv edir. Pallantları öldürdüyünə görə məhkum olunan Tesey həqiqətin onun tərəfində olduğuna görə bəraət alır. Deyilənə görə, bu qohumunun öldürülməsinə görə ilk məhkəmə idi ki, bəraətlə nəticələnmişdir.
Tesey və Minotavr
Krit çarı Minosun oğlu Androgey marafon öküzünü ram edərkən bədbəxtlikdən tələf olur. Minos oğlunun ölümündə afinalıları günahlandırır, müharibə elan edərək onlara qalib gəlir və hər il Minotavra yedirtmək üçün yeddi qız və yeddi oğlan vermələrini tələb edir. Minotavr Minosun arvadı Pasifaya gizlin öküzdən dünyaya gətirmişdir. Biabır olmuş Minos Minatavrı Dedal tərəfindən tikilmiş olan labirint mağarada saxlatdırır. Növbəti qurbanların göndərilmə vaxtı yetişir. Tesey atasından izin alaraq Minotavrı məhv etmək üçün göndərilən qurbanlara qoşulur. Egey gəminin kapitanına tapşırır ki, əgər minotavra qalib gələrsə, geri dönərkən gəmidə ağ yelkən qaldırsınlar. Gəmi adaya yan alarkən ilahə Afrodita möcuzə yaradaraq elə edir ki, Minosun qızı Ariadna Teseyə vurularaq onunla evlənməsi müqabilində onlara kömək edəcəyini bildirir. Bu zaman Dedal Teseyə ip yumağı verərək ona bir ucunu labirintin girəcəyinə bağlamağı tapşırır. Belə ki Tesey Dedalın yaratdığı içindən çıxılması çox çətin olan labirintə girərək minotavrı öldürür və iplik yumaq vasitəsilə geri qayıdır. Kritlilərin gəmilərində deşik açaraq onları izləmələrinə mane olur. Geri dönərkən Naksos adasında dinclərini alırlar. Ariadnanın gözəlliyinə vurulan Dionis qızı adada saxlamalarını onlardan xahiş edir ki, özü ona evlənə bilsin. Belə də olur. Arada yuxuda ikən Tesey və yoldaşları adanı tərk edirlər. Tanrı Dionis qızı taparaq ona yiyələnmiş olur. Lakin gəminin yelkənini dəyişmək yaddan çıxır. Bu arada Egey hər gün Akropola çıxaraq oğlunun yolunu gözləyir. Bir dəfə uzaqdan qara yelkəni gördükdə Teseyin məhv olduğunu zənn edərək, kədərdən özünü dənizə ataraq öldürmüş olur. Elə o zamandan çarın batmış olduğu dənizi Egey dənizi adlandırmağa başlamışlar.
Teseyin çarlığı
Atası Egeyin ölümündən sonra taxt taca Tesey sahib olmuş olur. Bu vaxta qədər Attika hər biri inzibati mərkəzə malik kiçik dövlətlərdən ibarət olmuşdur. Tessey yerli əyan hakimiyyətini ləğv edərək Afinanı Attikanın paytaxtına çevirir. Tesey özünü nümunəvi çar kimi göstərərək xalqın qayğızına qlırdı. Gənc yaşında ikən Herakla İppolit kəmərinin dalənca səyahətə çıxmış və amazonka Antiopa vurularaq onunla Yunanıstana qayıtmışdır. Antiopa ona oğlu İppoliti dünyaya gətirmişdir. Antiopun ölümündən sonra Tesey Fedreyə evlənmişdir. Fedre Teseyin gözəl qamətli oğlu İppoliti görcək ona vurulur. Lakin məhəbbətinin qarşılığını görmədikdə özünü öldürərək, yazmış olduğu məktubla guya İppolitin ona qarşı əxlaqsızlıq etdiyini bildirərək şər atmış olur. Məktubu oxuyan Tesey oğlunu ata qarğışına tutaraq Afinadan qovur. Poseydon Teseyin qarğışına əməl etmək üçün dənizdən vəhşi öküzü İppolitin arabasının üzərinə göndərir. Hürkmüş atlar arabanı qaya daşlarına çırpırlar və İppolit ölür. Afina çarlığını Menesfeyə təhvil verən Tesey Skirosa çəkilir. Sirosun çarı Tesyin dostu sayılan Likomed onu qayadan itələyib salır. Beləliklə, məşhur qəhrəman Teseyin həyatı belə bir mənasız ölümlə sona çatmış olur.
Mənbə
- Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ,
- Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995
- Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008
- Менелаос Стефанидис, Яннис Стефанидис, ГРЕЧЕСКАЯ МИФОЛОГИЯ, БОГИ ОЛИМПА, Издательство "СИГМА", 2009, Lekanidi St.30, GR-173 43 Athens, Greece
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tesey yun 8hseys qedim yunan mifologiyasinda en meshur personaj Afina cari Egeyin ogludur Tesseyq yun 8hseysMifologiya YunanYunanca adi 8hseysCinsi kisi d Fealiyyeti Qehremanliq carSulale Car Erixtonun nesliAtasi Egey Poseydon AnasiUsaqlari Ippolit Elaqeli hadiseler Marafon okuzu Minatavr Lapifler ve kentavrlar Vikianbarda elaqeli mediafayllarDogulmasiEfra Teseye atasinin hediyyesinin yerini gosterir Afina cari iki defe evlenmesine baxmayaraq onun yerini tutacaq bir ovladi olmurdu Buna gure o Delfiy peygemberine muraciet ederek ondan menasini anlamadigi Afinaya qeder xez derini oz caxiri ile acmamagi cavabini alir Delfi terk eden dostu Trezen cari Pitfeyin yanina gelir Pitfey peygember kelamini derhal anlayaraq Egeyi serxos olanadek icirdib artiq Poseydonla elaqede olmus qizi Efra ile bir yataga qoyur Bildikde ki Efra hamiledir cox sevinir lakin qardasi Pallantin onun yerine kece bileceyinden ehtiyat edib tecili Afinaya donmeli olan Egey oz qilincini ve sendelini qaya altinda gizlederek Efraya oglan olarsa heddi buluga catana qeder ona kimliyini bildirmemesini boyudukden sonra qayani ona gostermesini oglunun qayani qaldirib atasinin kimliyini oyrendikden sonra onun dalinca Afinaya yola salmasini tapsirir Efra dunyaya Tesey adli bir oglan usagi getirir Tesey Efra ve Pitfeyin yaninda boyuyub basa catir Bir defe Pitfeyin sarayina Herakl qonaq dusur Masaya oturmamisdan evvel eynindeki aslan derisini cixardib yere atir Trezenli usaqlar deriden qorxub qacdiqlari halda yeddi yasli Tesey derini heqiqi aslan bilib onun uzerine hucum cekir Hemyasidlarindan eqli ve fiziki cehetden ferqlenen Tesey heddi buluga catdiqda anasi Efra onu atasi Egeyin hediyyesinin yanina getirir Tesey cetinlik cekmeden qayani qaldiraraq sendel ve xenceri elde edir Efra onun kimliyini anladaraq Afinaya Egeyin yanina yola salir Afinaya geden yolEfra ve Pitfeyin deniz yolu ile getmek meslehetine baxmayaraq tehlukeli quru yolunu secen Tesey bir cox qehremanliqlar gosterir Marafon okuzu ehvalati bu qehremanliqlardan birinin tesviridir Bele ki Herakl terefinden Kretadan getirilmis Marafon okuzu qacaraq qarsisina cixan ne varsa hamisini mehv edirdi Artiq Afinaya yetismis Tesey memleketi bu dagintidan xilas etmek ucun okuzu oldurmek qerarina gelir Marafona yola dusen Tesey tufana duserek Qekala adli bir qoca qariya qonaq olur Seherisi gun yola davam ederek Teseye okuzu tutmaq nesib olur ve geri donerken musafirperver qarinin olmus oldugunu gorur Afina kucelerinden tenteneli kecen Tesey okuzu Apollonun serefine qurban verir Sonra o qari Qekalin ehsanini vererek Attik icmalarindan birine onun adini verir Egey sarayina yetisen Teseyin qehremanliq soragindan xeberdar olan car Egey subhe etmirdi ki bu qehreman onun ogludur Lakin Egeyin arvadi sehrkar Medeya oglu Medin yerini tuta bilmesinden ehtiyatlanaraq Teseyi her vecle saraydan uzaqlasdirmaga calisir Egeyi onu yemeye devet edib zeherlendirmeye sovq ede bilir Sufre basinda Tesey ata qilincini cixararaq et kesmek isterken Egey onu sorgu suala tutaraq oglu oldugunu yeqinlesdirerek derhal seher ehlini yigaraq oglu Teseyi onun varisini teqdim edir Tesey Pallantlarin mekrini basa duserek onlari mehv edir Pallantlari oldurduyune gore mehkum olunan Tesey heqiqetin onun terefinde olduguna gore beraet alir Deyilene gore bu qohumunun oldurulmesine gore ilk mehkeme idi ki beraetle neticelenmisdir Tesey ve MinotavrKrit cari Minosun oglu Androgey marafon okuzunu ram ederken bedbextlikden telef olur Minos oglunun olumunde afinalilari gunahlandirir muharibe elan ederek onlara qalib gelir ve her il Minotavra yedirtmek ucun yeddi qiz ve yeddi oglan vermelerini teleb edir Minotavr Minosun arvadi Pasifaya gizlin okuzden dunyaya getirmisdir Biabir olmus Minos Minatavri Dedal terefinden tikilmis olan labirint magarada saxlatdirir Novbeti qurbanlarin gonderilme vaxti yetisir Tesey atasindan izin alaraq Minotavri mehv etmek ucun gonderilen qurbanlara qosulur Egey geminin kapitanina tapsirir ki eger minotavra qalib gelerse geri donerken gemide ag yelken qaldirsinlar Gemi adaya yan alarken ilahe Afrodita mocuze yaradaraq ele edir ki Minosun qizi Ariadna Teseye vurularaq onunla evlenmesi muqabilinde onlara komek edeceyini bildirir Bu zaman Dedal Teseye ip yumagi vererek ona bir ucunu labirintin gireceyine baglamagi tapsirir Bele ki Tesey Dedalin yaratdigi icinden cixilmasi cox cetin olan labirinte girerek minotavri oldurur ve iplik yumaq vasitesile geri qayidir Kritlilerin gemilerinde desik acaraq onlari izlemelerine mane olur Geri donerken Naksos adasinda dinclerini alirlar Ariadnanin gozelliyine vurulan Dionis qizi adada saxlamalarini onlardan xahis edir ki ozu ona evlene bilsin Bele de olur Arada yuxuda iken Tesey ve yoldaslari adani terk edirler Tanri Dionis qizi taparaq ona yiyelenmis olur Lakin geminin yelkenini deyismek yaddan cixir Bu arada Egey her gun Akropola cixaraq oglunun yolunu gozleyir Bir defe uzaqdan qara yelkeni gordukde Teseyin mehv oldugunu zenn ederek kederden ozunu denize ataraq oldurmus olur Ele o zamandan carin batmis oldugu denizi Egey denizi adlandirmaga baslamislar Teseyin carligiAtasi Egeyin olumunden sonra taxt taca Tesey sahib olmus olur Bu vaxta qeder Attika her biri inzibati merkeze malik kicik dovletlerden ibaret olmusdur Tessey yerli eyan hakimiyyetini legv ederek Afinani Attikanin paytaxtina cevirir Tesey ozunu numunevi car kimi gostererek xalqin qaygizina qlirdi Genc yasinda iken Herakla Ippolit kemerinin dalenca seyahete cixmis ve amazonka Antiopa vurularaq onunla Yunanistana qayitmisdir Antiopa ona oglu Ippoliti dunyaya getirmisdir Antiopun olumunden sonra Tesey Fedreye evlenmisdir Fedre Teseyin gozel qametli oglu Ippoliti gorcek ona vurulur Lakin mehebbetinin qarsiligini gormedikde ozunu oldurerek yazmis oldugu mektubla guya Ippolitin ona qarsi exlaqsizliq etdiyini bildirerek ser atmis olur Mektubu oxuyan Tesey oglunu ata qargisina tutaraq Afinadan qovur Poseydon Teseyin qargisina emel etmek ucun denizden vehsi okuzu Ippolitin arabasinin uzerine gonderir Hurkmus atlar arabani qaya daslarina cirpirlar ve Ippolit olur Afina carligini Menesfeye tehvil veren Tesey Skirosa cekilir Sirosun cari Tesyin dostu sayilan Likomed onu qayadan iteleyib salir Belelikle meshur qehreman Teseyin heyati bele bir menasiz olumle sona catmis olur MenbeGrecheskaya Mifologiya Katerina Servi EKDOTIKE ATHENON Afiny 2007 ISBN 960 213 378 3 ISBN 978 960 213 378 1 Sofia Suli Grecheskaya Mifologiya Izdatelstvo Mihalis Tubis A O 1995 ISBN 960 540 118 5 Panaghiotis Christou Katharini Papastamatis Griechische Mythologie 2008 ISBN 978 88 476 2283 8 Menelaos Stefanidis Yannis Stefanidis GREChESKAYa MIFOLOGIYa BOGI OLIMPA Izdatelstvo SIGMA 2009 Lekanidi St 30 GR 173 43 Athens Greece ISBN 978 960 425 078 3Xarici kecidlerVikianbarda Tesey ile elaqeli mediafayllar var Hemcinin bax