Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Terek rayonu (kab.-çərk. Тэрч куей / Тэрч район, qaraç.-balk. Терк район) - Rusiya Federasiyası, Kabarda-Balkariyanın tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Terek şəhəridir (rayonun ərazisinə daxil deyil).
| Terek rayonu | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
|
| |||
| Ölkə | |||
| İnzibati mərkəz | Terek (şəhər) | ||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| Yaradılıb | 1921 | ||
| Sahəsi |
| ||
| Hündürlük | 594 m | ||
| Saat qurşağı |
| ||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi |
| ||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||
| Telefon kodu | 86632 | ||
| Rəsmi sayt | |||
 | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Coğrafiyası
Terek rayonu Kabarda-Balkariya Respublikasının şərq hissəsində yerləşir. Aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir: qərbdə Mayski, şimalda Proxladnenski rayonu, şərqdə Şimali Osetiyanın Mozdok rayonu, cənubda isə Kirov rayonu. Proxladnenski rayonunun sahəsi 893,12 km²-dir. Bölgənin şimaldan cənuba qədər uzunluğu təqribən 50 kilometrə, şərqdən qərbə 35 kilometrdir.
Zonalıq üzrə rayon ərazisi iki hissəyə bölünür: dağətəyi və düzənlik. Rayonun əsas hissəsi dağətəyi zonada yerləşir. Rayon ərazisində axan çayların hamısı Terek çayının hövzəsinə aiddir. buradan terek açyının əssas qolu əsas qolu Kurp çayı axır. Rayonda ən qədim və ən böyük kanal Malokabardin kanalıdır.
Rayon ərazisi təbii ehtiyyatlarla zəngindir. Ərazidə 16 neft quyusu vardır. Bunlardan 4 quyu işləyir, qalanları isə fəaliyyətini dayandırmışdır. Bundan əlavə rayon təbii bulaqlara, tikinti materialları istehsalı üçün gil, çınqıl və qum yataqlarına sahibdir.
Rayonun iqlimi rütubətli mülayimdir. İsti yaya və mülayim qışı sahibdir. Orta illik yağıntının miqdarı təxminən 500-700 mm-dir.
Tarixi
Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin 1 sentyabr 1921-ci il tarixli sərəncamına əsasən Kabarda Muxtar Vilayətində Malo-Kabardinski dairəsi təşkil olundu.
12 avqust 1926-cı ildə dairə aşağıdakı kənd sovetliklərindən ibarət idi: Deyski, Planovski, Akbaşski, Arikski, Tambovski, Verxne-Kurpski, Qnadenburqski, Kizlyarski, Nijne-Kurpski, Neurojaevski, Razdolnı, Terekski, Xamidiyevski..
30 sentyabr 1931-ci ildə Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin qərarı ilə Malo-Kabardinski dairəsi Kabarda-Balkariya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Malo-Kabardinski rayonuna çevrilir. 28 yanvar 1935-ci ildə Kabarda-Balkariya Regional İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyətinin Fərmanı ilə Malo-Kabardinski rayonu Terek rayonu olaraq adlandırıldı. Elə həmin il rayon ərazisinin bir hissəsində, rayonun şimal-şərqində Kurp rayonu təşkil olundu.
17 yanvar 1944-cü ildə Terek rayonu yenidən bölündü və şimalında Urojaynenski rayonu təşkil olundu.
28 yanvar 1944-cü ildə Kurp rayonu ləğv edildi və demək olar ki, bütün ərazisi (Nijne Kurp kənd sovretliyi istisna olmaqla) verildi və Nijni Kurp kəndi yenidən Terek rayonuna birləşdirildi.
1963-cü ildə Terek rayonu Terek kənd rayonuna çevrildi və Mayski rayonundan Aleksandrovski kənd sovetliyi ona birləşdirildi.
1965-ci ildə Terek kənd rayonu yenidən Terek rayonuna çevrildi və əvvəlki sərhədləri bərpa edildi.
2005-ci ildə rayonda şəhər və kənd idarələri ləğv edildi, 1 şəhər və 17 kənd yaşayış məntəqəsi statusuna malik 18 bələdiyyə quruldu.
Əhali
- Urbanizasiya
2019-cu il 1 yanvar tarixinə əsasən şəhər şəraitində (Terek ş.) rayon əhalisinin 38.44 % yaşayır.
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:
| Xalq | Say, nəf. | Ümumi əhaliyə olan nisbəti, % |
|---|---|---|
| Kabardinlər | 45 080 | 88,01 % |
| ruslar | 2 648 | 5,17 % |
| türklər | 1 316 | 2,57 % |
| balkarlar | 867 | 1,69 % |
| digərləri | 1 289 | 2,52 % |
| milliyyətini bildirməyənlər | 20 | 0,04 % |
| ümumi | 51 220 | 100,0 % |
- Cins tərkibi
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat:
| Yaş | Kişilər, nəf. | Qadınlar, yaş. | Ümumi say. | ümumi əhaliyə olan nisbət, % |
|---|---|---|---|---|
| 0 — 14 yaş | 5 128 | 5 041 | 10 169 | 19,85 % |
| 15 — 59 yaş | 16 870 | 17 487 | 34 357 | 67,08 % |
| 60 yaşdan yuxarı | 2 428 | 4 266 | 6 694 | 13,07 % |
| ümumi | 24 426 | 26 794 | 51 220 | 100,0 % |
Kişilər — 24 426 nəf. (47,7 %). Qadınlar — 26 794 nəf. (52,3 %).
Əhalinin orta yaşı — 34,6 yaş. Kişilərin orta yaşı — 33,0 yaş. Qadınların orta yaşı — 36,1 yaş.
İstinadlar
- "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)" (rus). 2023-08-18. İstifadə tarixi: 2023-08-23..
- Официальный сайт Терского муниципального района Кабардино-Балкарской Республики. Постановления главы администрации Терского муниципального района 2019-10-21 at the Wayback Machine См. официальные наименования муниципального образования на языках народов КБР в официальных документах местной администрации
- Административно-территориальные преобразования в Кабардино-Балкарии. История и современность. — Нальчик : Эль-Фа, 2000. — 730 с.
- "Том4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года". 2013-08-19 tarixində arxivləşdirilib.
- "Том 1. Таблица 2.2 Население КБР по возрастным группам и полу". 2018-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-09.
- "Численность населения КБР по итогам Всероссийской переписи населения 2010 года". 2016-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-15.
Mənbə
- Официальный сайт администрации Терского муниципального района
- Терский район на портале Правительства Кабардино-Балкарии 2018-10-18 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Terek rayonu kab cerk Terch kuej Terch rajon qarac balk Terk rajon Rusiya Federasiyasi Kabarda Balkariyanin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Terek seheridir rayonun erazisine daxil deyil Terek rayonuBayraq43 27 sm e 44 12 s u Olke RusiyaInzibati merkez Terek seher Tarixi ve cografiyasiYaradilib 1921Sahesi 893 12 km Hundurluk 594 mSaat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 53 146 nef 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 86632Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiTerek rayonu Kabarda Balkariya Respublikasinin serq hissesinde yerlesir Asagidaki erazilerle hemserheddir qerbde Mayski simalda Proxladnenski rayonu serqde Simali Osetiyanin Mozdok rayonu cenubda ise Kirov rayonu Proxladnenski rayonunun sahesi 893 12 km dir Bolgenin simaldan cenuba qeder uzunlugu teqriben 50 kilometre serqden qerbe 35 kilometrdir Zonaliq uzre rayon erazisi iki hisseye bolunur dageteyi ve duzenlik Rayonun esas hissesi dageteyi zonada yerlesir Rayon erazisinde axan caylarin hamisi Terek cayinin hovzesine aiddir buradan terek acyinin essas qolu esas qolu Kurp cayi axir Rayonda en qedim ve en boyuk kanal Malokabardin kanalidir Rayon erazisi tebii ehtiyyatlarla zengindir Erazide 16 neft quyusu vardir Bunlardan 4 quyu isleyir qalanlari ise fealiyyetini dayandirmisdir Bundan elave rayon tebii bulaqlara tikinti materiallari istehsali ucun gil cinqil ve qum yataqlarina sahibdir Rayonun iqlimi rutubetli mulayimdir Isti yaya ve mulayim qisi sahibdir Orta illik yagintinin miqdari texminen 500 700 mm dir TarixiUmumrusiya Merkezi Icraiyye Komitesinin 1 sentyabr 1921 ci il tarixli serencamina esasen Kabarda Muxtar Vilayetinde Malo Kabardinski dairesi teskil olundu 12 avqust 1926 ci ilde daire asagidaki kend sovetliklerinden ibaret idi Deyski Planovski Akbasski Arikski Tambovski Verxne Kurpski Qnadenburqski Kizlyarski Nijne Kurpski Neurojaevski Razdolni Terekski Xamidiyevski 30 sentyabr 1931 ci ilde Umumrusiya Merkezi Icraiyye Komitesinin qerari ile Malo Kabardinski dairesi Kabarda Balkariya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin Malo Kabardinski rayonuna cevrilir 28 yanvar 1935 ci ilde Kabarda Balkariya Regional Icraiyye Komitesinin Reyaset Heyetinin Fermani ile Malo Kabardinski rayonu Terek rayonu olaraq adlandirildi Ele hemin il rayon erazisinin bir hissesinde rayonun simal serqinde Kurp rayonu teskil olundu 17 yanvar 1944 cu ilde Terek rayonu yeniden bolundu ve simalinda Urojaynenski rayonu teskil olundu 28 yanvar 1944 cu ilde Kurp rayonu legv edildi ve demek olar ki butun erazisi Nijne Kurp kend sovretliyi istisna olmaqla verildi ve Nijni Kurp kendi yeniden Terek rayonuna birlesdirildi 1963 cu ilde Terek rayonu Terek kend rayonuna cevrildi ve Mayski rayonundan Aleksandrovski kend sovetliyi ona birlesdirildi 1965 ci ilde Terek kend rayonu yeniden Terek rayonuna cevrildi ve evvelki serhedleri berpa edildi 2005 ci ilde rayonda seher ve kend idareleri legv edildi 1 seher ve 17 kend yasayis menteqesi statusuna malik 18 belediyye quruldu EhaliUrbanizasiya 2019 cu il 1 yanvar tarixine esasen seher seraitinde Terek s rayon ehalisinin 38 44 yasayir Milli terkib 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasinin melumatlarina gore rayonun milli terkibi haqqinda asagidaki melumatlar verilmisdir Xalq Say nef Umumi ehaliye olan nisbeti Kabardinler 45 080 88 01 ruslar 2 648 5 17 turkler 1 316 2 57 balkarlar 867 1 69 digerleri 1 289 2 52 milliyyetini bildirmeyenler 20 0 04 umumi 51 220 100 0 Cins terkibi 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasina olan melumat Yas Kisiler nef Qadinlar yas Umumi say umumi ehaliye olan nisbet 0 14 yas 5 128 5 041 10 169 19 85 15 59 yas 16 870 17 487 34 357 67 08 60 yasdan yuxari 2 428 4 266 6 694 13 07 umumi 24 426 26 794 51 220 100 0 Kisiler 24 426 nef 47 7 Qadinlar 26 794 nef 52 3 Ehalinin orta yasi 34 6 yas Kisilerin orta yasi 33 0 yas Qadinlarin orta yasi 36 1 yas Istinadlar Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2023 goda s uchyotom itogov Vserossijskoj perepisi naseleniya 2020 g rus 2023 08 18 Istifade tarixi 2023 08 23 Oficialnyj sajt Terskogo municipalnogo rajona Kabardino Balkarskoj Respubliki Postanovleniya glavy administracii Terskogo municipalnogo rajona 2019 10 21 at the Wayback Machine Sm oficialnye naimenovaniya municipalnogo obrazovaniya na yazykah narodov KBR v oficialnyh dokumentah mestnoj administracii Administrativno territorialnye preobrazovaniya v Kabardino Balkarii Istoriya i sovremennost Nalchik El Fa 2000 730 s Tom4 Tablica 4 Nacionalnyj sostav RSOA po municipalnym obrazovaniyam po perepisi 2010 goda 2013 08 19 tarixinde arxivlesdirilib Tom 1 Tablica 2 2 Naselenie KBR po vozrastnym gruppam i polu 2018 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 09 Chislennost naseleniya KBR po itogam Vserossijskoj perepisi naseleniya 2010 goda 2016 06 24 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 15 MenbeOficialnyj sajt administracii Terskogo municipalnogo rajona Terskij rajon na portale Pravitelstva Kabardino Balkarii 2018 10 18 at the Wayback Machine