Teletayp —Yazı maşını tipli klaviaturası olan, hərf çap edən teleqraf aparatı.
Haqqında
Klaviaturası və çap maşınına bənzər yazma mexanizmi olan teleqraf aparatı; informasiyanı avtomatik olaraq qəbul edən və lentə yazan maşındır. Həm nöqtədən-nöqtəyə, həm də nöqtədən-çox nöqtəyə konfiqurasiyalarda müxtəlif rabitə kanalları vasitəsilə yazılmış mesajları göndərmək və qəbul etmək üçün istifadə edilə bilən elektromexaniki cihazdır. Əvvəlcə onlar 1830-cu illərin sonu və 1840-cı illərdə elektrik mühəndisliyinin ilk istifadəsi kimi inkişaf edən teleqrafda istifadə edildi, baxmayaraq ki, teleprinterlər ən erkən 1887-ci ilə qədər teleqraf üçün istifadə edilməmişdir. Maşınlar erkən istifadəçi interfeysi təmin etmək üçün uyğunlaşdırılmışdır. Əsas kompüterlər və minikompüterlər, yığılmış məlumatların kompüterə göndərilməsi və cavabın çap edilməsi xüsusiyyətləri təmin edir. Bəzi modellər həmçinin məlumatların saxlanması üçün (ya yazılan daxiletmədən və ya uzaq mənbədən alınan məlumatdan) delikli lent yaratmaq və yerli çap və ya ötürülmə üçün belə lenti oxumaq üçün də istifadə edilə bilər.
Tarixi
Teleprinter və ya teletayp Samuel Morse, Alexander Bain, Royal Earl House, David Edvard Hughes, Emile Baudot, Donald Murray, Charles L. Krum, Edward Kleinschmidt və Frederik G. Creed də daxil olmaqla bir sıra mühəndislərin bir sıra ixtiraları nəticəsində təkamül etdi. Teleprinterlər Morze əlifbasının istifadəsi üzrə təlim keçmiş operatorlara ehtiyac olmadan mesaj göndərmək və qəbul etmək üçün icad edilmişdir. Klaviaturadan istifadə etmək üçün öyrədilmiş bir operatoru olan iki teleprinterdən ibarət sistem iki təlim keçmiş Morze kodu operatorunu əvəz etdi. Teleprinter sistemi mesajın sürətini və çatdırılma vaxtını təkmilləşdirərək, mesajların azca əl müdaxiləsi ilə ölkə daxilində işıqlandırılmasını mümkün etdi. Atlantik okeanının hər iki tərəfində bir sıra paralel inkişaflar baş verdi. 1835-ci ildə Samuel Morze səsyazma teleqrafı hazırladı və Morze əlifbası yarandı. Morzenin aləti elektromaqnitin armaturunu yerindən tərpətmək üçün cərəyandan istifadə edirdi, bu da markeri hərəkətə gətirir, buna görə də cərəyandakı qırılmaları qeyd edirdi. Cooke & Vheatstone 1837-ci ildə teleqrafı əhatə edən Britaniya patentini və 1840-cı ildə ikinci patentini aldı ki, burada çap etmək üçün “elektrik çəkic”lə vurulmuş fırlanan mis çobanyastığı çarxının ləçəklərinin uclarında bərkidilmiş polad tipli çap teleqrafı təsvir edilmişdir. Hərəkətli kağız lentə karbon kağızı vasitəsilə Roma hərfləri yazılırdı.1841-ci ildə Alexander Bain elektromaqnit çap edən teleqraf maşını hazırladı. O, çəki ilə idarə olunan saat mexanizmi ilə fırlanan tipli təkəri buraxmaq və dayandırmaq üçün kontakt nöqtələri üzərində siferblatın fırlanması nəticəsində yaranan elektrik impulslarından istifadə edirdi. İkinci saat mexanizmi bir vərəqlə örtülmüş barabanı fırladıb onu yavaş-yavaş yuxarıya doğru hərəkət etdirdi ki, tip çarx siqnallarını spiral şəklində çap etsin. Kritik məsələ göndərmə və qəbuledici elementlərin sinxron işləməsi idi. Bain, saat mexanizminin sürətini yaxından tənzimləmək üçün mərkəzdənqaçma idarəçilərindən istifadə edərək buna nail olmağa çalışdı. 21 aprel 1841-ci ildə digər cihazlarla birlikdə patentləşdirilmişdir. 1846-cı ilə qədər Morze teleqraf xidməti Vaşinqton və Nyu York arasında fəaliyyət göstərməyə başladı. Elə həmin il Royal Earl House çap teleqrafını patentləşdirdi. O, iki 28 düyməli fortepiano tipli klaviaturanı məftillə birləşdirdi. Hər bir fortepiano düyməsi əlifbanın hərfini təmsil edirdi və basıldığında müvafiq hərfin qəbuledici tərəfdə çap edilməsinə səbəb olur. "Shift" düyməsi hər bir əsas düyməyə iki əlavə dəyər verdi. Göndərmə ucundakı 56 simvollu çap çarxı qəbuledici tərəfdəki oxşar təkərlə üst-üstə düşmək üçün sinxronlaşdırıldı. Müəyyən bir simvola uyğun olan düymə ev stansiyasında basılıbsa, eyni simvol çap mövqeyinə keçdiyi kimi, uzaq stansiyada çap çarxını işə saldı (çox sonra)papatya təkərli printer meydana çıxdı. Beləliklə, o, sinxron məlumat ötürmə sisteminin nümunəsi idi. Evin avadanlığı dəqiqədə təxminən 40 dərhal oxuna bilən söz ötürə bilərdi, lakin toplu istehsal etmək çətin idi. Printer saatda 2000-ə qədər sözü köçürə və çap edə bilirdi. Bu ixtira ilk dəfə istifadəyə verilmiş və 1844-cü ildə Nyu Yorkdakı Mexanika İnstitutunda nümayiş etdirilmişdir. Stasionar teleprinter əməliyyatları 1849-cu ildə Filadelfiya və Nyu-York şəhərləri arasında dövrə istifadəyə verildiyi zaman başladı.
Hughes teleqrafı, Siemens və Halske tərəfindən qurulmuş erkən (1855) teleprinter idi. Mərkəzdənqaçma qubernatorunun digər ucu ilə sinxronluq əldə etmək görülə bilər. Fransada Émile Baudot 1874-cü ildə beş vahidli koddan istifadə edən bir sistem dizayn etdi və bu sistem 1877-ci ildən bu ölkədə geniş şəkildə istifadə edilməyə başladı. İngilis Poçt İdarəsi 1897-ci ildə London və Paris arasındakı simpleks dövrədə istifadə üçün Baudot sistemini qəbul etdi. Sonradan Daxili Teleqraf Xidmətlərində dupleks Baudot sistemlərindən xeyli istifadə etdilər.
1901-ci ildə Baudot kodu Donald Murray (1865-1945, əslən Yeni Zelandiya) tərəfindən dəyişdirildi və yazı makinasına bənzər klaviatura hazırlaması səbəb oldu. Murray sistemi operatora kağız lenti vurmağa imkan verən aralıq pillədən, klaviatura perforatorundan və delikli lentdən mesaj göndərmək üçün lent ötürücüdən istifadə edirdi. Xəttin qəbuledici ucunda çap mexanizmi kağız lentə çap ediləcək və ya mesajın perforasiya edilmiş surətini hazırlamaq üçün reperforatordan istifadə edilə bilər. Operatorun əlinin hərəkəti ilə ötürülən bitlər arasında artıq birbaşa korrelyasiya olmadığı üçün operatorun yorğunluğunu minimuma endirmək üçün kodun təşkili ilə bağlı heç bir narahatlıq yox idi və bunun əvəzinə Murray kodu maşındakı aşınmanı minimuma endirmək üçün dizayn etdi, kod birləşmələrini təyin etdi. 1906-cı ildə Çarlz Krumun oğlu Howard Krum bu işdə atasına qoşuldu. Məhz Hovard kod teleqraf sistemləri üçün start-stop sinxronizasiya metodunu işləyib hazırlayan və patentləşdirdi ki, bu da praktik teleprinteri mümkün etdi. 1916-cı ildə Edvard Kleinşmidt yazı ştrixli səhifə printeri üçün patent ərizəsi verdi. 1919-cu ildə Morkrum şirkəti praktik teleprinteri mümkün edən kod teleqraf sistemləri üçün start-stop sinxronizasiya metodu üçün patent aldıqdan qısa müddət sonra Kleinschmidt "Çap teleqraflarının istismarı üçün metod və aparat" adlı ərizə verdi. Bu təkmilləşdirilmiş start-stop metodunu özündə birləşdirdi. 1928-ci ildə Fənərlər Bürosunda , Hava Yolları Bölməsində, Uçuş Xidməti Stansiyasında Hava Yolları Radio Stansiyaları sistemində inzibati mesajlar, uçuş məlumatları və hava hesabatlarını daşıyan teleprinter sistemi quraşdırılmışdır. 1938-ci ilə qədər hava trafikini idarə edən teleprinter şəbəkəsi Men, Nyu-Hempşir və Cənubi Dakota istisna olmaqla, 48 ştatın hamısını əhatə edərək 20.000 mildən çox uzandı.
İstinadlar
- "Teletayp". 2023-03-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-19.
- Teletaypın inkişafı
- "Teleprinter sistemi". 2023-03-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-03-25.
- "Teleqraf maşını". 2023-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Teletayp Yazi masini tipli klaviaturasi olan herf cap eden teleqraf aparati thmbHaqqindaKlaviaturasi ve cap masinina benzer yazma mexanizmi olan teleqraf aparati informasiyani avtomatik olaraq qebul eden ve lente yazan masindir Hem noqteden noqteye hem de noqteden cox noqteye konfiqurasiyalarda muxtelif rabite kanallari vasitesile yazilmis mesajlari gondermek ve qebul etmek ucun istifade edile bilen elektromexaniki cihazdir Evvelce onlar 1830 cu illerin sonu ve 1840 ci illerde elektrik muhendisliyinin ilk istifadesi kimi inkisaf eden teleqrafda istifade edildi baxmayaraq ki teleprinterler en erken 1887 ci ile qeder teleqraf ucun istifade edilmemisdir Masinlar erken istifadeci interfeysi temin etmek ucun uygunlasdirilmisdir Esas komputerler ve minikomputerler yigilmis melumatlarin komputere gonderilmesi ve cavabin cap edilmesi xususiyyetleri temin edir Bezi modeller hemcinin melumatlarin saxlanmasi ucun ya yazilan daxiletmeden ve ya uzaq menbeden alinan melumatdan delikli lent yaratmaq ve yerli cap ve ya oturulme ucun bele lenti oxumaq ucun de istifade edile biler TarixiTeleprinter ve ya teletayp Samuel Morse Alexander Bain Royal Earl House David Edvard Hughes Emile Baudot Donald Murray Charles L Krum Edward Kleinschmidt ve Frederik G Creed de daxil olmaqla bir sira muhendislerin bir sira ixtiralari neticesinde tekamul etdi Teleprinterler Morze elifbasinin istifadesi uzre telim kecmis operatorlara ehtiyac olmadan mesaj gondermek ve qebul etmek ucun icad edilmisdir Klaviaturadan istifade etmek ucun oyredilmis bir operatoru olan iki teleprinterden ibaret sistem iki telim kecmis Morze kodu operatorunu evez etdi Teleprinter sistemi mesajin suretini ve catdirilma vaxtini tekmillesdirerek mesajlarin azca el mudaxilesi ile olke daxilinde isiqlandirilmasini mumkun etdi Atlantik okeaninin her iki terefinde bir sira paralel inkisaflar bas verdi 1835 ci ilde Samuel Morze sesyazma teleqrafi hazirladi ve Morze elifbasi yarandi Morzenin aleti elektromaqnitin armaturunu yerinden terpetmek ucun cereyandan istifade edirdi bu da markeri herekete getirir buna gore de cereyandaki qirilmalari qeyd edirdi Cooke amp Vheatstone 1837 ci ilde teleqrafi ehate eden Britaniya patentini ve 1840 ci ilde ikinci patentini aldi ki burada cap etmek ucun elektrik cekic le vurulmus firlanan mis cobanyastigi carxinin leceklerinin uclarinda berkidilmis polad tipli cap teleqrafi tesvir edilmisdir Hereketli kagiz lente karbon kagizi vasitesile Roma herfleri yazilirdi 1841 ci ilde Alexander Bain elektromaqnit cap eden teleqraf masini hazirladi O ceki ile idare olunan saat mexanizmi ile firlanan tipli tekeri buraxmaq ve dayandirmaq ucun kontakt noqteleri uzerinde siferblatin firlanmasi neticesinde yaranan elektrik impulslarindan istifade edirdi Ikinci saat mexanizmi bir vereqle ortulmus barabani firladib onu yavas yavas yuxariya dogru hereket etdirdi ki tip carx siqnallarini spiral seklinde cap etsin Kritik mesele gonderme ve qebuledici elementlerin sinxron islemesi idi Bain saat mexanizminin suretini yaxindan tenzimlemek ucun merkezdenqacma idarecilerinden istifade ederek buna nail olmaga calisdi 21 aprel 1841 ci ilde diger cihazlarla birlikde patentlesdirilmisdir 1846 ci ile qeder Morze teleqraf xidmeti Vasinqton ve Nyu York arasinda fealiyyet gostermeye basladi Ele hemin il Royal Earl House cap teleqrafini patentlesdirdi O iki 28 duymeli fortepiano tipli klaviaturani meftille birlesdirdi Her bir fortepiano duymesi elifbanin herfini temsil edirdi ve basildiginda muvafiq herfin qebuledici terefde cap edilmesine sebeb olur Shift duymesi her bir esas duymeye iki elave deyer verdi Gonderme ucundaki 56 simvollu cap carxi qebuledici terefdeki oxsar tekerle ust uste dusmek ucun sinxronlasdirildi Mueyyen bir simvola uygun olan duyme ev stansiyasinda basilibsa eyni simvol cap movqeyine kecdiyi kimi uzaq stansiyada cap carxini ise saldi cox sonra papatya tekerli printer meydana cixdi Belelikle o sinxron melumat oturme sisteminin numunesi idi Evin avadanligi deqiqede texminen 40 derhal oxuna bilen soz oture bilerdi lakin toplu istehsal etmek cetin idi Printer saatda 2000 e qeder sozu kocure ve cap ede bilirdi Bu ixtira ilk defe istifadeye verilmis ve 1844 cu ilde Nyu Yorkdaki Mexanika Institutunda numayis etdirilmisdir Stasionar teleprinter emeliyyatlari 1849 cu ilde Filadelfiya ve Nyu York seherleri arasinda dovre istifadeye verildiyi zaman basladi Hughes teleqrafi Siemens ve Halske terefinden qurulmus erken 1855 teleprinter idi Merkezdenqacma qubernatorunun diger ucu ile sinxronluq elde etmek gorule biler Fransada Emile Baudot 1874 cu ilde bes vahidli koddan istifade eden bir sistem dizayn etdi ve bu sistem 1877 ci ilden bu olkede genis sekilde istifade edilmeye basladi Ingilis Poct Idaresi 1897 ci ilde London ve Paris arasindaki simpleks dovrede istifade ucun Baudot sistemini qebul etdi Sonradan Daxili Teleqraf Xidmetlerinde dupleks Baudot sistemlerinden xeyli istifade etdiler 1901 ci ilde Baudot kodu Donald Murray 1865 1945 eslen Yeni Zelandiya terefinden deyisdirildi ve yazi makinasina benzer klaviatura hazirlamasi sebeb oldu Murray sistemi operatora kagiz lenti vurmaga imkan veren araliq pilleden klaviatura perforatorundan ve delikli lentden mesaj gondermek ucun lent oturucuden istifade edirdi Xettin qebuledici ucunda cap mexanizmi kagiz lente cap edilecek ve ya mesajin perforasiya edilmis suretini hazirlamaq ucun reperforatordan istifade edile biler Operatorun elinin hereketi ile oturulen bitler arasinda artiq birbasa korrelyasiya olmadigi ucun operatorun yorgunlugunu minimuma endirmek ucun kodun teskili ile bagli hec bir narahatliq yox idi ve bunun evezine Murray kodu masindaki asinmani minimuma endirmek ucun dizayn etdi kod birlesmelerini teyin etdi 1906 ci ilde Carlz Krumun oglu Howard Krum bu isde atasina qosuldu Mehz Hovard kod teleqraf sistemleri ucun start stop sinxronizasiya metodunu isleyib hazirlayan ve patentlesdirdi ki bu da praktik teleprinteri mumkun etdi 1916 ci ilde Edvard Kleinsmidt yazi strixli sehife printeri ucun patent erizesi verdi 1919 cu ilde Morkrum sirketi praktik teleprinteri mumkun eden kod teleqraf sistemleri ucun start stop sinxronizasiya metodu ucun patent aldiqdan qisa muddet sonra Kleinschmidt Cap teleqraflarinin istismari ucun metod ve aparat adli erize verdi Bu tekmillesdirilmis start stop metodunu ozunde birlesdirdi 1928 ci ilde Fenerler Burosunda Hava Yollari Bolmesinde Ucus Xidmeti Stansiyasinda Hava Yollari Radio Stansiyalari sisteminde inzibati mesajlar ucus melumatlari ve hava hesabatlarini dasiyan teleprinter sistemi qurasdirilmisdir 1938 ci ile qeder hava trafikini idare eden teleprinter sebekesi Men Nyu Hempsir ve Cenubi Dakota istisna olmaqla 48 statin hamisini ehate ederek 20 000 milden cox uzandi Istinadlar Teletayp 2023 03 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 19 Teletaypin inkisafi Teleprinter sistemi 2023 03 06 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2023 03 25 Teleqraf masini 2023 03 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 25