Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şuşa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi — Şuşada yerləşir. Muzey 1992-ci ilin may ayına qədər fəaliyyətini davam etdirmişdir.
| Şuşa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi | |
|---|---|
| 1981-ci ildə fasilədən sonra Şuşa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi | |
 Şuşa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi | |
 | |
| Əsası qoyulub | 1967 |
| Açılış tarixi | 1969 |
| Mövzu | Tarix |
| Ölkə | |
| Yerləşir |  Şuşa |
| Kolleksiyası | Muzeyin kolleksiyalarından çoxu işğalçı Ermənistan ordusu tərəfindən məhv edilmişdir. |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Muzeyin yaranma tarixi
Şuşa Şəhər Tarix Muzeyinin yaradılması ideyası 1967-ci ilə təsadüf edir. Həmin dövrdə Şuşa Rayon Partiya Komitəsinin birinci katibi işləmiş tərəfindən belə bir muzeyin yaradılması ideyası Mədəniyyət Nazirliyi qarşısında qaldırılır və ideya müsbət qarşılanır.
Eksponatların toplanması
Muzeyin yaradılması qərarından sonra, bu müddət ərzində paralel olaraq əhali arasında elan verilir və sakinlərdən könüllü şəkildə qədim əşyalar toplanılır. Şuşa yaxınlığındakı "Ağzıyastı kaha" mağarasında tədqiqatçı arxeoloqlar tərəfindən aşkarlanan və eramızdan əvvəl II minilliyə aid edilən eksponatlar öyrənildikdən sonra bir qismi yeni yaradılacaq muzeyə, bir qismi isə Azərbaycan Tarix Muzeyinə təhvil verilir.
Muzeyin açılış tədbiri
Eksponat yığımı ilə paralel olaraq Yuxarı Gövhər ağa məscidində təmir-bərpa işləri aparılmış və 1968-ci il ilin iyun ayında Molla Pənah Vaqifin yubileyi ilə əlaqədar Şuşada keçirilməsi planlaşdırılan tədbirlər çərçivəsində muzeyin açılışı həyata keçirilir. Açılışda hökumət rəhbərlərindən o vaxtkı Mədəniyyət Naziri Zakir Bağırov, Azərbaycanın tanınmış mədəniyyət və incəsənət xadimləri və rayon rəhbərliyi iştirak etmişlər. 1981-ci ildə uzun fasilədən sonra Şuşa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi kimi tamaşaçılarını qəbul etməyə başlayır.
Muzeyin şöbələri
Mədəniyyət ocağında yenidənqurma işləri Mədəniyyət Nazirliyinin Muzeyləri və Sərgiləri Layihələndirən və Tərtibat edən bədii-istehsalat emalatxanasının əməkdaşları tərəfindən həyata keçirimişdir. Yeni təmirdən sonra istifadəyə verilmiş muzeydə XVIII, XIX və XX əsrə aid üç şöbə yaradılır.
Muzey rəhbərliyi
Muzey əvvəlcə iki nəfərlik ştatla ilk direktor Novruz Həsənovun rəhbərliyi və Əli Allahverdiyevin muzey baxıcılığı ilə fəaliyyət göstərmişdir. Ştat vahidi cədvəlinə sonralar direktor, elmi işçi, nəzarətçi və fond mühafizəsi (fond müdiri) vəzifələri də salınmışdı. Bu ştat cədvəli ilə muzey işğaladək fəaliyyət göstərib. 1971-ci ildən etibarən muzeyə rəhbərlik Vaqif Əbilova tapşırılır. Muzeyin Yuxarı Gövhər Ağa məscidindəki fəaliyyəti 1989-cu ilədək davam etmişdi. Milli oyanış hərəkatının baş qaldırdığı bir vaxtda məscidlərin bərpasına göstəriş verilməsi ilə muzeyin məsciddən çıxarılması və ona fəaliyyəti üçün yeni binanın inşası nəzərdə tululurdu.
Muzeyin eksponatları
Muzeydə Şuşa şəhərinin tarixini əks etdirən nadir fotoşəkillər, XIX–XX əsrin əvvəllərinə aid sənədlər, Şuşada XVIII–XIX əsrlərdə inşa edilmiş, tarixi əhəmiyyət daşıyan yaşayış evlərinin sxemləri, maketləri və fotoşəkilləri nümayiş etdirilirdi. Burada Şuşa şəhərində doğulub böyümüş tanınmış Azərbaycan ziyalılarının, maarifçilərin xanəndələrin, musiqişünasların və yazıçıların haqqında maraqlı stendlər, eksponatlar var idi. Dekorativ-tətbiqi sənət bölməsində qiymətli incəsənət əşyaları, dolçalar, qazan dəstləri, dulusçuluq məmulatları, Şuşada və ətraf kəndlərdə toxunmuş xalçalar, gəbə]lər, bədii toxuculuq nümunələri saxlanılırdı. Muzeydə M.P.Vaqifin yubileyi ilə əlaqədar toplanılmış materiallar da sərgilənirdi.
Muzeydə üstünlük Qarabağ xanlığının yaradılması ilə bağlı məqamlara verilir. 1981-cı ildə muzeyin eksponat fondunda 2792 eksponat saxlanılıb. 1980-ci ildə 53 min nəfərə xidmət göstərən muzeyə daha 500 eksponat yığılır. Sonradan ilbəil Mədəniyyət Nazirliyinin ayırdığı vəsait, habelə əhali tərəfindən könüllü olaraq muzeyə təqdim edilən eksponatların sayı artaraq üst-üstə 5.500 ədədə çatdırılmışdı. Bunun 3.500-ü əsas fonda, 2000-i isə yardımçı fonda aid edilən dəyərli eksponatlar idi. Muzeydə rus rəsssamı V.Vereşşaginin 1864-ci ildə Şuşada olarkən çəkdiyi rəsmlər, Ağa Məhəmməd şah Qacarın hücumu zaman partlamamış 43 kiloqarmlıq top mərmisi sərgilənirdi.
İşğaldan sonra
Erməni işğalı dövründə isə muzeyin mövcud eksponatları işğal altında qalması səbəbindən hazırda muzey hər hansı bir formada fəaliyyət göstərmir. Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Şuşa şəhərinin işğal edilməsi nəticəsində muzeyin 6 mindən artıq eksponatı məhv edilmiş və aparılması mümkün olanları isə daşınmışdır. Hazırda ermənilər talan etdikləri muzey əşyalarını dünya ictimaiyyətinə erməni maddi-mədəniyyət nümunələri kimi təqdim edərək bır sıra ölkələrdə nümayiş edirirlər. Şuşa şəhəri işğalçı Ermənistan ordusu tərəfindən zəbt olunduqdan sonra fəaliyyətini dayandırmışdır. Eksponatların xeyli hissəsini xilas etmək mümkün olmamışdır.
İstinadlar
- Milli Azərbaycan Tarix Muzeyi[ölü keçid]
- "Şuşa Şəhər Tarix Muzeyi". 2022-08-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-21.
- . 2007-10-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-19.
Xarici keçidlər
- Yurdlarımızda dağıdılmış muzeylərimiz
- Qarabağ media 2017-09-17 at the Wayback Machine
- Şuşa şəhərinin işğalı
- Dağlıq Qarabağ münaqişəsi 2020-08-11 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Susa Tarix Diyarsunasliq Muzeyi Susada yerlesir Muzey 1992 ci ilin may ayina qeder fealiyyetini davam etdirmisdir Susa Tarix Diyarsunasliq Muzeyi1981 ci ilde fasileden sonra Susa Tarix Diyarsunasliq MuzeyiSusa Tarix Diyarsunasliq MuzeyiEsasi qoyulub 1967Acilis tarixi 1969Movzu TarixOlke AzerbaycanYerlesir SusaKolleksiyasi Muzeyin kolleksiyalarindan coxu isgalci Ermenistan ordusu terefinden mehv edilmisdir 39 45 23 sm e 46 45 12 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllarMuzeyin yaranma tarixiSusa Seher Tarix Muzeyinin yaradilmasi ideyasi 1967 ci ile tesaduf edir Hemin dovrde Susa Rayon Partiya Komitesinin birinci katibi islemis terefinden bele bir muzeyin yaradilmasi ideyasi Medeniyyet Nazirliyi qarsisinda qaldirilir ve ideya musbet qarsilanir Eksponatlarin toplanmasiMuzeyin yaradilmasi qerarindan sonra bu muddet erzinde paralel olaraq ehali arasinda elan verilir ve sakinlerden konullu sekilde qedim esyalar toplanilir Susa yaxinligindaki Agziyasti kaha magarasinda tedqiqatci arxeoloqlar terefinden askarlanan ve eramizdan evvel II minilliye aid edilen eksponatlar oyrenildikden sonra bir qismi yeni yaradilacaq muzeye bir qismi ise Azerbaycan Tarix Muzeyine tehvil verilir Muzeyin acilis tedbiriEksponat yigimi ile paralel olaraq Yuxari Govher aga mescidinde temir berpa isleri aparilmis ve 1968 ci il ilin iyun ayinda Molla Penah Vaqifin yubileyi ile elaqedar Susada kecirilmesi planlasdirilan tedbirler cercivesinde muzeyin acilisi heyata kecirilir Acilisda hokumet rehberlerinden o vaxtki Medeniyyet Naziri Zakir Bagirov Azerbaycanin taninmis medeniyyet ve incesenet xadimleri ve rayon rehberliyi istirak etmisler 1981 ci ilde uzun fasileden sonra Susa Tarix Diyarsunasliq Muzeyi kimi tamasacilarini qebul etmeye baslayir Muzeyin sobeleriMedeniyyet ocaginda yenidenqurma isleri Medeniyyet Nazirliyinin Muzeyleri ve Sergileri Layihelendiren ve Tertibat eden bedii istehsalat emalatxanasinin emekdaslari terefinden heyata kecirimisdir Yeni temirden sonra istifadeye verilmis muzeyde XVIII XIX ve XX esre aid uc sobe yaradilir Muzey rehberliyiMuzey evvelce iki neferlik statla ilk direktor Novruz Hesenovun rehberliyi ve Eli Allahverdiyevin muzey baxiciligi ile fealiyyet gostermisdir Stat vahidi cedveline sonralar direktor elmi isci nezaretci ve fond muhafizesi fond mudiri vezifeleri de salinmisdi Bu stat cedveli ile muzey isgaladek fealiyyet gosterib 1971 ci ilden etibaren muzeye rehberlik Vaqif Ebilova tapsirilir Muzeyin Yuxari Govher Aga mescidindeki fealiyyeti 1989 cu iledek davam etmisdi Milli oyanis herekatinin bas qaldirdigi bir vaxtda mescidlerin berpasina gosteris verilmesi ile muzeyin mescidden cixarilmasi ve ona fealiyyeti ucun yeni binanin insasi nezerde tululurdu Muzeyin eksponatlariMuzeyde Susa seherinin tarixini eks etdiren nadir fotosekiller XIX XX esrin evvellerine aid senedler Susada XVIII XIX esrlerde insa edilmis tarixi ehemiyyet dasiyan yasayis evlerinin sxemleri maketleri ve fotosekilleri numayis etdirilirdi Burada Susa seherinde dogulub boyumus taninmis Azerbaycan ziyalilarinin maarifcilerin xanendelerin musiqisunaslarin ve yazicilarin haqqinda maraqli stendler eksponatlar var idi Dekorativ tetbiqi senet bolmesinde qiymetli incesenet esyalari dolcalar qazan destleri dulusculuq memulatlari Susada ve etraf kendlerde toxunmus xalcalar gebe ler bedii toxuculuq numuneleri saxlanilirdi Muzeyde M P Vaqifin yubileyi ile elaqedar toplanilmis materiallar da sergilenirdi Muzeyde ustunluk Qarabag xanliginin yaradilmasi ile bagli meqamlara verilir 1981 ci ilde muzeyin eksponat fondunda 2792 eksponat saxlanilib 1980 ci ilde 53 min nefere xidmet gosteren muzeye daha 500 eksponat yigilir Sonradan ilbeil Medeniyyet Nazirliyinin ayirdigi vesait habele ehali terefinden konullu olaraq muzeye teqdim edilen eksponatlarin sayi artaraq ust uste 5 500 edede catdirilmisdi Bunun 3 500 u esas fonda 2000 i ise yardimci fonda aid edilen deyerli eksponatlar idi Muzeyde rus resssami V Veressaginin 1864 ci ilde Susada olarken cekdiyi resmler Aga Mehemmed sah Qacarin hucumu zaman partlamamis 43 kiloqarmliq top mermisi sergilenirdi Isgaldan sonraErmeni isgali dovrunde ise muzeyin movcud eksponatlari isgal altinda qalmasi sebebinden hazirda muzey her hansi bir formada fealiyyet gostermir Ermenistan Silahli Quvveleri terefinden Susa seherinin isgal edilmesi neticesinde muzeyin 6 minden artiq eksponati mehv edilmis ve aparilmasi mumkun olanlari ise dasinmisdir Hazirda ermeniler talan etdikleri muzey esyalarini dunya ictimaiyyetine ermeni maddi medeniyyet numuneleri kimi teqdim ederek bir sira olkelerde numayis edirirler Susa seheri isgalci Ermenistan ordusu terefinden zebt olunduqdan sonra fealiyyetini dayandirmisdir Eksponatlarin xeyli hissesini xilas etmek mumkun olmamisdir IstinadlarMilli Azerbaycan Tarix Muzeyi olu kecid Susa Seher Tarix Muzeyi 2022 08 31 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 21 2007 10 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 08 19 Xarici kecidlerYurdlarimizda dagidilmis muzeylerimiz Qarabag media 2017 09 17 at the Wayback Machine Susa seherinin isgali Dagliq Qarabag munaqisesi 2020 08 11 at the Wayback MachineHemcinin bax