Tannenberq əməliyyatı (Alm: Unternehmen Tannenberg) – İkinci Dünya Müharibəsinin Avropadakı başlanğıc mərhələlərində Polyak vətənpərvərlərinə qarşı Faşist Almaniyasının məhv hərəkətlərindən birinin kod adı idi, Almanların şərqi müstəmləkələşdirməsi üçün Generalplan Ost'un bir parçası idi. Güllələmələr, 1939-cü ildəki Polşanın işğalından iki il əvvəl Gestapo tərəfindən yığılan bir əmr siyahısından (Sonderfahndungsbuch Polen) reallaşdırıldı.
Tannenberq əməliyyatı | |
---|---|
İkinci Dünya Müharibəsi | |
[[Fayl:|250px|border||alt=]] | |
Hücum yeri | Almaniya işğalındakı Polşada |
Hücum hədəfi | Polyaklar |
Vaxt | 1939 |
Hücum üsulu | Soyqırım qırğını, kütləvi atəş |
Silah | Avtomatik silahlar |
Həlak olanlar | SS Einsatzgruppen'in 760 kütləvi edamından ,20 min insan öldü |
Təşkilatçılar | Üçüncü Reyx |
Ən gizli siyahılar Polşalı seçmələrin 61 mindən çox üzvünü müəyyən etdi. Onlar: aktivistlər, ziyalılar, alimlər, aktyorlar, köhnə zabitlər və digərləri, nəzarətə alınmış ya da vurulmuşdular. Polşada yaşayan alman azlıqlar siyahıları hazırlamağa kömək etdilər. Polşada yaşayan 20 minə qədər alman, müxtəlif təxribatlara qarışmış olduğu təxmin olunur.
Tannenberq əməliyyatının ardından, Heydrixin Sonderreferat-ı tərəfindən Berlindən idarə olunan Unternehmen Tannenberg-in ikinci etabı olan Intelligenzaktion izlədi. 1940-cı ilin yanvar ayına qədər dəvam etdi. Yalnız Pomeraniyada, uşaqlar da daxil olmaqla 36 min ilə 42 min arasında Polyak, 1939-cu ilin axrından əvvəl öldürüldü.
Tətbiq Edilməsi
Plan, 1939-cu ilin May ayında Mərkəzi Ofis II P (Polşa) tərəfindən nəticələndirildi. Adolf Hitlerin əmrlərini yerinə yetirərək, Reyx Əsas Təhlükəsizlik Ofisi (alm. Reichssicherheitshauptamt) içində Tannenberq olaraq adlandırılan xüsusi bir birlik yaradıldı. Gestapo, Kripo və Sicherheitsdienst (SD, azərb. Təhlükəsizlik) zabitləri və nəzəri olaraq Vermaxtı (silahlı qüvvələr) işğal altındakı torpaqlara qədər təqib edən insanlarla qurulan bir necə Einsatzgruppen (azərb. Əməliyyat-qrupları) birliyinə əmr etdi. Onların vəzifələri, qovma siyahısında sadalanan şəxslərin hamısını, döyüşün başlamasından əvvəl tərtib edildiyi kimi izləmək və həbs etmək idi.
Əməliyyatın ilk mərhələsi, 1939-cu ilin avqust ayında, Almaniyadakı polyak azlıq təşkilatlarından təxminən 2 min aktivistlərin həbs olunduğunda və öldürüldüyündə reallaşdı. Əməliyyatın ikinci mərhələsi 1939-cu ilin sentyabr ayının 1-də başladı və oktyabr ayında sona çatdı və nizamlı Vermaxt birliklərinin köməyi ilə Einsatzgruppen (azərb. Əməliyyat-qrupları) xüsusi vəzifə birlikləri tərəfindən gerçəkləşən 760 kütləvi edamdan ən az 20 min insan öldü. Buna əlavə olaraq, Polşada yaşayan alman azlığın Selbstschutz (azərb. Özünü-müdafiə) adlı xüsusi bir formalaşma meydana gəldi, üzvləri, döyüşdən əvvəl Almaniyada təlimatçı və partizan mübarizəsində öyrədilmişdi. Bir çox qırğından məsul olmuşdu və sentyabr ayında, pis şöhrətinə görə, faşist orqanlar tərəfindən dağıdılmışdır.
Xəstəxanadakı Xəstələrin Kütləvi Şəkildə Öldürülməsi
Tannenberq əməliyyatı zamanı Polşa xəstəxanalarındakı xəstələr Vartelend-də (Viyelkopolska) Herbert Lanqe əmrindəki Einsatzgruppe VI (azərb. VI Əməliyyat-qrupu) tərəfindən öldürüldü. Ondan sonra Şelmno məhv düşərgəsinin birinci komandiri olaraq vəzifələndirildi. Artıq 1940-cı illərin ortalarından Lanqe və adamları, Oviskada təxminən 1,100 xəstə, Koskiyanda 2,750 xəstə, Dziyaldovoda 1,558 xəstə və 300 Polyak, boynunun arxasından vurularaq öldürüldü və Fort VII-dəki (azərb. VII Qala) yüzlərlə Polyak, mobil qaim kamerası (alm. Einsatzwagen, azərb. polis avtomobilləri) ilk qaz bunkeri ilə birlikdə inkişaf etdirildi.
Həmçinin Bax
İstinadlar
- Unternehmen Tannenberg - August 1939: Wie der SD den Überfall auf Polen vorbereitete (III) 2020-03-24 at the Wayback Machine bei wissen.spiegel.de (PDF file, direct download). 2009-07-06 at the Wayback Machine (Alman dilində)
- Tomas Çincinski (2009-cu ilin Noyabr ayının 4-ü). "Prowokacje SD (Sicherheitsdienst)" 2014-02-01 at the Wayback Machine. Piąta kolumna (5-ci sütun) (Polyak dilində). S.P. . 2012-ci ilin Avqut ayının 13-də alındı.
- Piyotr Semkov, (2006-cı ilin Sentyabr ayı). "Kolebka (Cradle)" 2018-09-17 at the Wayback Machine (PDF). IPN Bulletin Nömrə 8–9 (67–68), 152 səhifə. Warsaw: . 42–50 (44–51/152 PDF faylındadır). ISSN 1641-9561 2008-12-26 at the Wayback Machine. Birbaşa yükləmə ilə (3.44 MB), 2015-ci ilin Noyabr ayının-də alındı.
- Pitr Lonqeriç (2012), War and Settlement in Poland. 2019-05-15 at the Wayback Machine Heynrix Himmler: Bir Həyat. OUP Oksford , pp. 425–429. .
- Encyklopedia PWN, Intelligenzaktion. September–November 1939. 2011-06-07 at the Wayback Machine (Polyak dilində)
- Kampania Wrześniowa 1939.pl (2006). 2015-ci ilin Noyabr ayının 2-də alındı.
- Artur Hoyan, Kameron Munro (2015). "Nazi Euthanasia Programme in Occupied Poland 1939-1945" 2019-02-04 at the Wayback Machine. Overview of the liquidation of the mentally ill during actions on the Polish territory (1939-1945). The Tiergartenstrasse 4 Association, international centre for the documentation, study and interpretation of Nazi crimes. Nazi Euthanasia in European Perspective conference, Berlin, Kleisthaus, Feb. 28-30, 2013. Retrieved 2 July 2015.
- Holocaust Research Project.org (2007). "Lange, Herbert; SS-Hauptsturmführer" 2018-09-28 at the Wayback Machine. Chelmno Death Camp Dramatis Personae. Holocaust Education & Archive Research Team. Retrieved 2013-05-13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tannenberq emeliyyati Alm Unternehmen Tannenberg Ikinci Dunya Muharibesinin Avropadaki baslangic merhelelerinde Polyak vetenperverlerine qarsi Fasist Almaniyasinin mehv hereketlerinden birinin kod adi idi Almanlarin serqi mustemlekelesdirmesi ucun Generalplan Ost un bir parcasi idi Gullelemeler 1939 cu ildeki Polsanin isgalindan iki il evvel Gestapo terefinden yigilan bir emr siyahisindan Sonderfahndungsbuch Polen reallasdirildi Tannenberq emeliyyatiIkinci Dunya Muharibesi Fayl 250px border alt Hucum yeri Almaniya isgalindaki PolsadaHucum hedefi PolyaklarVaxt 1939Hucum usulu Soyqirim qirgini kutlevi atesSilah Avtomatik silahlarHelak olanlar SS Einsatzgruppen in 760 kutlevi edamindan 20 min insan olduTeskilatcilar Ucuncu Reyx En gizli siyahilar Polsali secmelerin 61 minden cox uzvunu mueyyen etdi Onlar aktivistler ziyalilar alimler aktyorlar kohne zabitler ve digerleri nezarete alinmis ya da vurulmusdular Polsada yasayan alman azliqlar siyahilari hazirlamaga komek etdiler Polsada yasayan 20 mine qeder alman muxtelif texribatlara qarismis oldugu texmin olunur Tannenberq emeliyyatinin ardindan Heydrixin Sonderreferat i terefinden Berlinden idare olunan Unternehmen Tannenberg in ikinci etabi olan Intelligenzaktion izledi 1940 ci ilin yanvar ayina qeder devam etdi Yalniz Pomeraniyada usaqlar da daxil olmaqla 36 min ile 42 min arasinda Polyak 1939 cu ilin axrindan evvel olduruldu Tetbiq EdilmesiBidqos dan Polyak muellimler edamdan evvel Volksdeutscher Selbstschutz uzvleri terefinden muhafize olunurlar Plan 1939 cu ilin May ayinda Merkezi Ofis II P Polsa terefinden neticelendirildi Adolf Hitlerin emrlerini yerine yetirerek Reyx Esas Tehlukesizlik Ofisi alm Reichssicherheitshauptamt icinde Tannenberq olaraq adlandirilan xususi bir birlik yaradildi Gestapo Kripo ve Sicherheitsdienst SD azerb Tehlukesizlik zabitleri ve nezeri olaraq Vermaxti silahli quvveler isgal altindaki torpaqlara qeder teqib eden insanlarla qurulan bir nece Einsatzgruppen azerb Emeliyyat qruplari birliyine emr etdi Onlarin vezifeleri qovma siyahisinda sadalanan sexslerin hamisini doyusun baslamasindan evvel tertib edildiyi kimi izlemek ve hebs etmek idi Emeliyyatin ilk merhelesi 1939 cu ilin avqust ayinda Almaniyadaki polyak azliq teskilatlarindan texminen 2 min aktivistlerin hebs olundugunda ve oldurulduyunde reallasdi Emeliyyatin ikinci merhelesi 1939 cu ilin sentyabr ayinin 1 de basladi ve oktyabr ayinda sona catdi ve nizamli Vermaxt birliklerinin komeyi ile Einsatzgruppen azerb Emeliyyat qruplari xususi vezife birlikleri terefinden gerceklesen 760 kutlevi edamdan en az 20 min insan oldu Buna elave olaraq Polsada yasayan alman azligin Selbstschutz azerb Ozunu mudafie adli xususi bir formalasma meydana geldi uzvleri doyusden evvel Almaniyada telimatci ve partizan mubarizesinde oyredilmisdi Bir cox qirgindan mesul olmusdu ve sentyabr ayinda pis sohretine gore fasist orqanlar terefinden dagidilmisdir Iovovo Osada daki Soldau hebs dusergesinde kohne SS den geri qalan tek bina Polyak xestexana xestelerinden istifade ederek SS Sonderkommando Lanqe terefinden edilen ilk qaz mikroavtobus sinaqlarinin yeri idiXestexanadaki Xestelerin Kutlevi Sekilde Oldurulmesi Tannenberq emeliyyati zamani Polsa xestexanalarindaki xesteler Vartelend de Viyelkopolska Herbert Lanqe emrindeki Einsatzgruppe VI azerb VI Emeliyyat qrupu terefinden olduruldu Ondan sonra Selmno mehv dusergesinin birinci komandiri olaraq vezifelendirildi Artiq 1940 ci illerin ortalarindan Lanqe ve adamlari Oviskada texminen 1 100 xeste Koskiyanda 2 750 xeste Dziyaldovoda 1 558 xeste ve 300 Polyak boynunun arxasindan vurularaq olduruldu ve Fort VII deki azerb VII Qala yuzlerle Polyak mobil qaim kamerasi alm Einsatzwagen azerb polis avtomobilleri ilk qaz bunkeri ile birlikde inkisaf etdirildi Hemcinin BaxPolsanin isgali 1939 1945 Polsa kampaniyasi 1939 Nasist hebs dusergeleri Ikinci Dunya Muharibesi Ucuncu ReyxIstinadlarUnternehmen Tannenberg August 1939 Wie der SD den Uberfall auf Polen vorbereitete III 2020 03 24 at the Wayback Machine bei wissen spiegel de PDF file direct download 2009 07 06 at the Wayback Machine Alman dilinde Tomas Cincinski 2009 cu ilin Noyabr ayinin 4 u Prowokacje SD Sicherheitsdienst 2014 02 01 at the Wayback Machine Piata kolumna 5 ci sutun Polyak dilinde S P 2012 ci ilin Avqut ayinin 13 de alindi Piyotr Semkov 2006 ci ilin Sentyabr ayi Kolebka Cradle 2018 09 17 at the Wayback Machine PDF IPN Bulletin Nomre 8 9 67 68 152 sehife Warsaw 42 50 44 51 152 PDF faylindadir ISSN 1641 9561 2008 12 26 at the Wayback Machine Birbasa yukleme ile 3 44 MB 2015 ci ilin Noyabr ayinin de alindi Pitr Lonqeric 2012 War and Settlement in Poland 2019 05 15 at the Wayback Machine Heynrix Himmler Bir Heyat OUP Oksford pp 425 429 ISBN 0199592322 Encyklopedia PWN Intelligenzaktion September November 1939 2011 06 07 at the Wayback Machine Polyak dilinde Kampania Wrzesniowa 1939 pl 2006 2015 ci ilin Noyabr ayinin 2 de alindi Artur Hoyan Kameron Munro 2015 Nazi Euthanasia Programme in Occupied Poland 1939 1945 2019 02 04 at the Wayback Machine Overview of the liquidation of the mentally ill during actions on the Polish territory 1939 1945 The Tiergartenstrasse 4 Association international centre for the documentation study and interpretation of Nazi crimes Nazi Euthanasia in European Perspective conference Berlin Kleisthaus Feb 28 30 2013 Retrieved 2 July 2015 Holocaust Research Project org 2007 Lange Herbert SS Hauptsturmfuhrer 2018 09 28 at the Wayback Machine Chelmno Death Camp Dramatis Personae Holocaust Education amp Archive Research Team Retrieved 2013 05 13