Tadas İvanauskas ((lit. Tadas Ivanauskas, belar. Тадэвуш Іваноўскі, pol. Tadeusz Iwanowski; 16 dekabr 1882 – 1 iyun 1970, Kaunas) — Sovet və Litva zooloqu, Litva SSR Elmlər Akademiyasının akademiki (1941-1970), Litva SSR-nin əməkdar elm xadimi (1945).
Tadas İvanauskas | |
---|---|
lit. Tadas Ivanauskas belar. Тадэвуш Іваноўскі pol. Tadeusz Iwanowski | |
Doğum adı | Tadeusz Iwanowski |
Doğum tarixi | 16 dekabr 1882 |
Vəfat tarixi | 1 iyun 1970(87 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Elm sahəsi | zoologiya |
Elmi adı | |
İş yerləri | |
Təhsili | |
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bioqrafiya
Tadas İvanauskas 28 dekabr 1882-ci ildə Vasilişkovskaya volostunda (indiki Belarusiya Lida rayonu) Lebedka fermasında anadan olub. 1908-ci ildə Sorbonnanı, 1910-cu ildə isə Sankt-Peterburq Dövlət Universitetini bitirib. 1910-1915-ci illərdə yaratdığı əyani təbiətşünaslıq vasitələri laboratoriyasına rəhbərlik etmişdir. 1914-cü ildə Murmansk və Norveçin şimalına, 1917-ci ildə Şimal Buzlu okean sahillərinə ekspedisiya qurdu. 1919-1922-ci illərdə onun təşkil etdiyi Təbiəti Öyrənmə Stansiyasına rəhbərlik etmişdir. 1929-cu ildə ornitoloji stansiyanın əsasını qoydu. Tadas İvanauskas həqiqətən qoruq yaratmaq istəyirdi və 1937-ci ildə Juvinski Qoruğunu yaradanda onun arzusu gerçəkləşdi. O, Kaunasda Litva Universitetinin yaradıcılarından biri olub. 1922-1940-cı illərdə bu universitetin zoologiya və müqayisəli anatomiya kafedrasının professoru və müdiri vəzifələrində çalışmışdır. 1940-1956-cı illərdə Vilnüs Dövlət Universitetində Zoologiya kafedrasına rəhbərlik etmiş, eyni zamanda 1949-1956-cı illərdə Litva Kənd Təsərrüfatı Akademiyasının Meşəçilik kafedrasında çalışmışdır. Tadas İvanauskas həmkarları ilə birlikdə 1945-1950-ci illərdə direktor vəzifəsini tutduğu Litva SSR Elmlər Akademiyasının Biologiya İnstitutunu təşkil etmək qərarına gəldi. 1954-1970-ci illərdə Kaunas Tibb İnstitutunun ümumi biologiya kafedrasında işləmiş, 1965-ci ildən isə müdiri vəzifəsində çalışmışdır. Tadas İvanauskas 1 iyun 1970-ci ildə Kaunasda vəfat edib. O, Kaunas yaxınlığındakı Tabariş qəbiristanlığında dəfn edilib.
Ailəsi və milli kimliyi
Tadas İvanauskas Tadeuş İvanovski adı ilə Belarusun müasir Qrodno bölgəsindəki Lebedka malikanəsində, zadəgan katolik ailəsində anadan olub. İvanauskas 1905-ci ilə qədər litva dilini bilməsə də, özünü litvalı hesab edir və həyatını yeni bərpa olunmuş ölkədə elmin inkişafına həsr etmişdir. 1918-ci ildə həyat yoldaşı ilə birlikdə ilk Litva məktəbini açdı. Polşa-Litva müharibəsi zamanı, qardaşlarından birinin atəşkəs zamanı Tadaların taksonomik kolleksiyasını cəbhə xətti boyunca Litvaya köçürməsi əhəmiyyətli bir epizod oldu. İvanauskasın qalan üç qardaşı özlərini keçmiş Polşa-Litva Birliyinin digər iki millətindən biri ilə eyniləşdirdilər, ikisi (siyasətçi və mühəndis Yerji İvanovski və hüquqşünas Stanislav İvanovski) polyak olmağa qərar verdi, siyasətçi Vatslav İvanovski isə özünü belarus hesab edirdi.
Elmi əsərləri
Əsas elmi əsərlər onurğalıların zoologiyasına həsr edilmişdir.
- Çoxsaylı dərsliklərin və elmi-kütləvi kitabların müəllifi, dövri mətbuatda 600-dən çox məqalə dərc edilmişdir.
Cəmiyyətlərə üzvlük
- Rusiya Entomoloji Cəmiyyətinin üzvü (1916-1970).
- Padua Universitetinin fəxri üzvü (1923-1970).
- Litva SSR Elmlər Akademiyası Rəyasət Heyəti yanında Təbiəti Mühafizə Komissiyasının sədri.
İstinadlar
- Deutsche Nationalbibliothek Record #1032687401 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-29.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-29.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tadas Ivanauskas lit Tadas Ivanauskas belar Tadevush Ivanoyski pol Tadeusz Iwanowski 16 dekabr 1882 1 iyun 1970 Kaunas Sovet ve Litva zooloqu Litva SSR Elmler Akademiyasinin akademiki 1941 1970 Litva SSR nin emekdar elm xadimi 1945 Tadas Ivanauskaslit Tadas Ivanauskas belar Tadevush Ivanoyski pol Tadeusz IwanowskiDogum adi Tadeusz IwanowskiDogum tarixi 16 dekabr 1882 1882 12 16 Vefat tarixi 1 iyun 1970 1970 06 01 87 yasinda Vefat yeri Kaunas Kaunas seher belediyyesi d Litva Sovet Sosialist Respublikasi SSRIElm sahesi zoologiyaElmi adi Litva Elmler AkademiyasiIs yerleri Vilnus Universiteti Boyuk Vitovt UniversitetiTehsili Paris UniversitetiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyaTadas Ivanauskas 28 dekabr 1882 ci ilde Vasiliskovskaya volostunda indiki Belarusiya Lida rayonu Lebedka fermasinda anadan olub 1908 ci ilde Sorbonnani 1910 cu ilde ise Sankt Peterburq Dovlet Universitetini bitirib 1910 1915 ci illerde yaratdigi eyani tebietsunasliq vasiteleri laboratoriyasina rehberlik etmisdir 1914 cu ilde Murmansk ve Norvecin simalina 1917 ci ilde Simal Buzlu okean sahillerine ekspedisiya qurdu 1919 1922 ci illerde onun teskil etdiyi Tebieti Oyrenme Stansiyasina rehberlik etmisdir 1929 cu ilde ornitoloji stansiyanin esasini qoydu Tadas Ivanauskas heqiqeten qoruq yaratmaq isteyirdi ve 1937 ci ilde Juvinski Qorugunu yaradanda onun arzusu gerceklesdi O Kaunasda Litva Universitetinin yaradicilarindan biri olub 1922 1940 ci illerde bu universitetin zoologiya ve muqayiseli anatomiya kafedrasinin professoru ve mudiri vezifelerinde calismisdir 1940 1956 ci illerde Vilnus Dovlet Universitetinde Zoologiya kafedrasina rehberlik etmis eyni zamanda 1949 1956 ci illerde Litva Kend Teserrufati Akademiyasinin Mesecilik kafedrasinda calismisdir Tadas Ivanauskas hemkarlari ile birlikde 1945 1950 ci illerde direktor vezifesini tutdugu Litva SSR Elmler Akademiyasinin Biologiya Institutunu teskil etmek qerarina geldi 1954 1970 ci illerde Kaunas Tibb Institutunun umumi biologiya kafedrasinda islemis 1965 ci ilden ise mudiri vezifesinde calismisdir Tadas Ivanauskas 1 iyun 1970 ci ilde Kaunasda vefat edib O Kaunas yaxinligindaki Tabaris qebiristanliginda defn edilib Ailesi ve milli kimliyi Tadas Ivanauskas Tadeus Ivanovski adi ile Belarusun muasir Qrodno bolgesindeki Lebedka malikanesinde zadegan katolik ailesinde anadan olub Ivanauskas 1905 ci ile qeder litva dilini bilmese de ozunu litvali hesab edir ve heyatini yeni berpa olunmus olkede elmin inkisafina hesr etmisdir 1918 ci ilde heyat yoldasi ile birlikde ilk Litva mektebini acdi Polsa Litva muharibesi zamani qardaslarindan birinin ateskes zamani Tadalarin taksonomik kolleksiyasini cebhe xetti boyunca Litvaya kocurmesi ehemiyyetli bir epizod oldu Ivanauskasin qalan uc qardasi ozlerini kecmis Polsa Litva Birliyinin diger iki milletinden biri ile eynilesdirdiler ikisi siyasetci ve muhendis Yerji Ivanovski ve huquqsunas Stanislav Ivanovski polyak olmaga qerar verdi siyasetci Vatslav Ivanovski ise ozunu belarus hesab edirdi Elmi eserleriEsas elmi eserler onurgalilarin zoologiyasina hesr edilmisdir Coxsayli dersliklerin ve elmi kutlevi kitablarin muellifi dovri metbuatda 600 den cox meqale derc edilmisdir Cemiyyetlere uzvlukRusiya Entomoloji Cemiyyetinin uzvu 1916 1970 Padua Universitetinin fexri uzvu 1923 1970 Litva SSR Elmler Akademiyasi Reyaset Heyeti yaninda Tebieti Muhafize Komissiyasinin sedri IstinadlarDeutsche Nationalbibliothek Record 1032687401 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Arxivlenmis suret 2023 03 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 29 Arxivlenmis suret 2023 03 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 29