Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tırtıl — lepidoptera (kəpənəklər) sırasından böcək sürfəsi. Kəpənəyin və bir güvənin sürfəsi. Təxminən 2–3 həftədən sonra tırtıl kokos halına gəlir və başqa 2 həftədən sonra pupaya çevrilir. Sonra böyüdülmüş qanadları olan bir tırtıl görünür. Tırtıl, xüsusilə toxuculuq sənayesində zərərvericilər kimi tanınır. Bir növ tırtıl Uzaq Şərqdə ipək məhv edir, ipəkqurdu kimi tanınır.
| Tırtıl | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin | ||||
| ||||
Bədən bir baş, üç döş və on qarın seqmentindən ibarətdir. Baş güclü sklerotlaşdırılmış bütövlərə malikdir; bədənin qalan hissəsi böyük skleritlər olmadan çox hissəsində yumşaqdır. Bədəndə, fərdi ailələrə, cinslərə və hətta növlərə xas olan, qəti şəkildə müəyyən edilmiş bir şəkildə yerləşən setlər inkişaf etdirilir. Bu ilkin cütlərə əlavə olaraq, yaşlı yaşlarda, bir çox açıq canlı formada ikincil silsilələrin sıx bir örtüyü inkişaf edir (ayıların alt ailəsinin nümayəndələrinin tırtıllarında ən güclü). Bədən ölçüləri bir neçə millimetrdən (bir neçə molda) 12–14 sm-ə qədərdir (bəzi Saturniidae).
Haqqında
Dünyada 20 mindən çox növ tırtıl növü mövcuddur və kəpənəklərin yeni növləri kimi kəşf olunmayan və insanların az olduğu yerlərdə müntəzəm olaraq tapılan bir çoxunun olduğu təxmin edilir. Bir qayda olaraq, tırtılların əksər növləri əkinçilik zərərvericiləridir, çünki tarlalardan keçərək, bitkiləri korlayan nəhəng çuxurları tərk edirlər. Bəzi tırtıl növləri, xüsusilə yağış meşələrində yaşayanlar çox zəhərlidir. Digər növlər yalnız bir tırtıl şəklində zəhərlidir, yəni bir kəpənək və ya güvə halına gəldikdə artıq zəhər yoxdur.
Yaranması
Bir tırtıl "vurulandan" sonra yeyən bir yumurtadan əmələ gəlir. Bundan sonra o, qalan yeməyə gedir: bitkilərin, ağacların, çiçəklərin və ya meyvələrin yarpaqları
Tırtıl yeminin aşağıdakı növləri fərqlənir:
- Polifajlar — güvə tırtılları daxil olan bu tip tırtıllar "qeyri-müəyyən yeyir".
- Oliqofaq tək bir növ bitki yeyir.
- Monophages tək bir kol və ya bir ağac istehlak edir, məsələn, bir ipək qurdlu tırtıl tut yarpaqlarını istehlak edir.
- Ksilofaglar ağac yeməyi üstün tuturlar
Quruluşu və xüsusiyyətləri
Tırtıl magistral, baş, qarın, göz, cüt ayaq və bir nəfəs aparatından ibarətdir. Başında qida istehlakı prosesində iştirak edən kütləvi kiçik mixək kütləsi olan bir ağız aparatı var. Parçaların ayaqlarında yolun yerləşdiyi yarpaq səthinə yapışan xüsusi qıvrımlar var. Sürfələrin rənglənməsi çox genişdir: məsələn, yaşıl tırtıllar, sarı, çəhrayı, bej və sair ifraz olunur.
Sinə və qarın
Həddindən artıq hərəkətliliyə sahib olan tırtılın cəsədi yumşaq bir membran örtüklüdür. Sklerotizasiya olunmuş bölgələr protoraksın və 10-cu qarın seqmentinin tergitləridir. Hər bir tırtıl seqmentini xarici tərəfdən seqmentlərin həqiqi sərhədlərindən fərqlənməyən yivlərlə ayrılan bir sıra ikincili halqalara bölmək olar.
Pronotum (antero-torakal qalxan) çox nadir hallarda bütün tergiti tutur və tırtılların çoxunda kiçik, sklerit yerləşir, kələklərin IV, V və VI yerləri olan preigmal qalxan adlanır. Orta və metanotum heç vaxt tamamilə sklerotlaşmır və yanal bölmələri həmişə bir neçə ayrı skleritə bölünür. Qarın seqmentlərinin tergitləri həmişə birincil setae ilə əlaqəli bir neçə skleritə bölünür və ümumiyyətlə onların sayına uyğundur.
Son seqmentdəki anus 4 lob ilə əhatə olunmuşdur. Bu bıçaqların hamısı eyni vaxtda yaxşı inkişaf edə bilməz. Üst biri, supraanal lob, anusun üstündən asılır. Alt, alt anal lob tez-tez qalın konusvari ətli lob, bir cüt yanal və ya ananal lob — paraprocts şəklində təqdim olunur, ümumiyyətlə sonunda setae ilə kifayət qədər böyük çıxıntılar şəklində güvə və xəndəklərdə yaxşı inkişaf etmişdir. Demək olar ki, bütün tırtıllar sinə üzərində bir qapalı stiqma (spiracle) olan qrupa aiddir. İstisna, suda həyat tərzi keçirən müəyyən növlərdir. Onların damğaları bağlanır və onlar trakeal gills ilə əvəz olunur.
Sinə yalnız bir açıq fəaliyyət göstərən stiqma daşıyır. İkinci azaldılmış spiracleorta və metotoraks arasında yerləşir. Sinə ucları ümumiyyətlə qarın nahiyələrindən daha böyükdür. 1–8 seqmentlərindəki qarın, səkkiz cüt stiqma daşıyır, budun altındakı və ya seqmentin ortasında və ya ön kənarına bir qədər yaxındır. 8-ci seqmentin damğası qalan qarın üstündə yerləşir və onlardan daha böyükdür, 1-ci seqmentin damğası isə əksinə digərlərindən bir qədər aşağı olur. Stigma dəyirmi və ya oval şəklində ola bilər.
Limbs
Əksər tırtıllar qarının III – VI və X seqmentlərində üç cüt pektoral ayaq (sinənin hər seqmentində bir cüt) və beş cüt yalançı qarın ayaqları inkişaf etdirir. Qarın ayaqları Lepidopteranın müxtəlif qruplarında yerləşən kiçik çəngəlləri müxtəlif yollarla — bir dairə, uzununa və ya eninə sıra şəklində daşıyır. Ayaq beş seqmentdən ibarətdir: çanaq, trokanter, bud, alt ayaq və tarsus.
Təsviri və xarakteristikası
Bir tırtıl Lepidopteranın sifarişindən olan hər hansı bir böcəyin sürfəsidir. Parçaların ölçüləri fərqlidir: bir neçə millimetrdən 15 sm-ə qədər ola bilər. Bəzilərinə toxunmaq həyati təhlükəlidir. Zəhərlidirlər.
Tırtılın bədənində baş, sinə və qarın var. Sinə və qarında bir neçə cüt əza var. Bütün bədəndə yivlərlə ayrılmış bir neçə üzük var. Üzükləri çəkərək, tırtıl ayaqları hərəkət etdirir və hərəkət edir. Tırtıl stiqma ilə nəfəs alır. Bədəndə bir neçə var. Baş və sinədə sərt bir qabıq var. Bədənin qalan hissəsi yumşaq, boşdur. Baş birlikdə birləşdirilmiş bir neçə halqadan ibarətdir. Başın forması dəyirmi, düzbucaqlı, nüvəli ola bilər. Parietal hissələr irəliləyir və hətta "buynuzlar" əmələ gətirə bilər.
Parçaların quruluşu
Tırtılın gövdəsinin uzunluğu müxtəlifliyindən asılı olaraq bir neçə millimetrdən 12 sm-ə qədər ola bilər. O magistraldan, başdan, gözlərdən, ağız aparatlarından və əzalarından ibarətdir. Magistralda torakal və qarın bölmələri aydın şəkildə fərqlənir və onların üzərində bir neçə cüt ayaq var. Tırtılın cəsədi dar cırtdanlarla ayrılmış seqmentlərdən ibarətdir. Anus torsonun üstündə yerləşir, göğsünde bir spiral var. Sinə üzərindəki tırtılların əksər növlərində üç cüt ayaq var, bunların hər birində tək hərəkətlidir, tırtıllar qıvrımları çıxarır və sərbəst buraxır və uclarında kiçik çəngəllər olan beş cüt yalançı qarın ətrafı var. Bədən, yumşaq bir qabıq içərisindədir, müxtəlifliyindən asılı olaraq kənar, tüklü və ya relyef şəklində — ulduzlar, tırmanışlar və ya qranullar şəklində kəsiklər, tırtılların tükləri ayrı-ayrılıqda və ya çubuqlarda böyüyür. Tırtıllar həyatları boyunca bir neçə dəfə əriyirlər.
Bədən integemləri və əlavələr
Tırtılın cəsədi demək olar ki, heç vaxt tamamilə çılpaq deyil, bədənin kəsikli, tüklü və kənar hissələrinə bölünə bilən müxtəlif birləşmələrlə örtülmüşdür. Kesikül kənarları heykəltəraşlıq elementlər və kiçik cuticle outgrowths: kiçik tükləri görünüşü ola bilər spines, qranullar, stellate birləşmələr — hetoid.
Saçlar, kıllar və onların törəmələri hipodermisin xüsusi hüceyrələri səbəbiylə cuticle və inkişaf ilə heykəltəraşlıq elementlərindən fərqlənir. Saçın bazası dairəvi bir diyircəklə əhatə olunmuşdur, ya da saçlar girintidə. Şərti olaraq, tüklər həqiqi tüklərə və kıllara bölünür, ikincisi daha güclüdür. Tüklər forma baxımından çox fərqlidir. Əksər hallarda, onlar filiform və ya kük formalı formasiyalarla təmsil olunurlar. Bədənin dərisinin kənar hissələri dəri çıxıntılarından ibarət və içərisində bədən boşluğu ilə əlaqə quran bir boşluq var. Bunlara tubercles — birincil setae ilə əlaqəli müxtəlif birləşmələr daxildir. Bir siğil, bir dəstə kıl və ya saç ilə örtülmüş bir çıxıntıdır, siğələr sferik və ya əksinə, düz və ovaldır, məsələn çox böyükdür, məsələn Lymantriidae. Xarakterik kənar inkişaflar onurğaları təmsil edir.
Nadir hallarda, sulu bir həyat tərzini aparan tırtıllar bədəndə traxeya dişlərini inkişaf etdirir. Adətən onlar bədənin bütün seqmentlərində (protoraks və qarın 10-cu seqmentindən başqa) onlara traxeya daxil olan tender iplər dəsti şəklində olurlar. Bu hallarda stiqma bağlıdır.
Tırtılların yumşaq cuticle bükülmüş və bədənə möhkəm bir şəkildə uyğun gəlmir, beləliklə onlar molts arasında böyüyə bilər, ancaq yalnız cuticle qıvrımları uzanıb tırtılın cəsədi xarici skeletin bütün həcmini doldurana qədər.
Zəhər tırtılları
Zəhərli bir tırtılın "dinc" birindən fərqləndirilməsi rənglənməyə imkan verir. Rəngi daha parlaqdır.
Bir şəxs üçün onunla əlaqə qurmaq bir diş, dərinin qızartı, nəfəs darlığı, müxtəlif ağrılara və xəstəliklərin inkişafına səbəb ola bilər.
- Tırtıllar coquette. Meksikada yaşayır. Bir hamsterə çox bənzəyir. Tüklü qəhvəyi rəngdə 2–3 sm uzunluğundadır. Əlaqə sinə ağrısına, nəfəs darlığına səbəb ola bilər.
- Bir yəhər tırtıl. Parlaq bir rəngə malikdir: arxa zəhərli şəkildə yaşıldır və ortasında böyük bir qəhvəyi bir ləkə var. Qarın başı və ucu qalın buynuzlarla qəhvəyi rəngdədir. Bədəndə sərt tüklər var. Bu tüklərin uclarında güclü zəhər var.
- Yalançı ağıllı. Uruqvay və Mozambikdə yaşayır. Uzunluğu 3–4 sm olan kiçik bir tırtıl, qara və ağ rəngə malikdir, yaşıl rəngli, südlü yaşıl rəngli sərt tüklərdən ibarətdir. Zəhər sinir sistemini poza bilər, daxili orqanların qanamasına səbəb ola bilər.
- Yanan gül. Əsas rəng sarıdır, qırmızı və mavi zolaqları var. Qalın buynuzlarda zəhər ilə sünbül var. Kontaktdan sonra sünbüllər qopur və dəridə bir döküntü görünür.
İstinadlar
- Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. 1 (Прогресс). М. 1964–1973. 477.
- Boryś W. Słownik etymologiczny języka polskiego (Wydawnictwo Literackie). Kraków. 2005. 158. ISBN .
- Hall, Donald W. "Featured Creatures: hickory horned devil, Citheronia regalis". University of Florida, Entomology and Nematology Department. September 2014. 2017-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-12.
- Герасимов, 1952
- Мамаев Б. М. Определитель насекомых по личинкам. М.: Просвещение. ред. В. И. Сучинская. 1972. 353.
- Гусеница // Словарь русского языка XI—XVII веков Вып. 4 (PDF) (16400 nüs.). М.: Наука. 1977. 160.
- Полное собрание русских летописей. Том 1. Лаврентьевская летопись. Вып. 1. Повесть временных лет (2-е изд). Л. 1926.
- Жантиев Р. Д., Елизаров Ю. А., Мазохин-Поршняков Г. А., Чернышев В. Б. Руководство по физиологии органов чувств насекомых. М.: Изд-во Московского Университета. 1977. 136, 189.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tirtil lepidoptera kepenekler sirasindan bocek surfesi Kepeneyin ve bir guvenin surfesi Texminen 2 3 hefteden sonra tirtil kokos halina gelir ve basqa 2 hefteden sonra pupaya cevrilir Sonra boyudulmus qanadlari olan bir tirtil gorunur Tirtil xususile toxuculuq senayesinde zerervericiler kimi taninir Bir nov tirtil Uzaq Serqde ipek mehv edir ipekqurdu kimi taninir TirtilElmi tesnifatXETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adiXETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinSekil axtarisiMaxaon tirtiliBoyuk qarpiya tirtiliAcherontia atropos tirtili Beden bir bas uc dos ve on qarin seqmentinden ibaretdir Bas guclu sklerotlasdirilmis butovlere malikdir bedenin qalan hissesi boyuk skleritler olmadan cox hissesinde yumsaqdir Bedende ferdi ailelere cinslere ve hetta novlere xas olan qeti sekilde mueyyen edilmis bir sekilde yerlesen setler inkisaf etdirilir Bu ilkin cutlere elave olaraq yasli yaslarda bir cox aciq canli formada ikincil silsilelerin six bir ortuyu inkisaf edir ayilarin alt ailesinin numayendelerinin tirtillarinda en guclu Beden olculeri bir nece millimetrden bir nece molda 12 14 sm e qederdir bezi Saturniidae HaqqindaDunyada 20 minden cox nov tirtil novu movcuddur ve kepeneklerin yeni novleri kimi kesf olunmayan ve insanlarin az oldugu yerlerde muntezem olaraq tapilan bir coxunun oldugu texmin edilir Bir qayda olaraq tirtillarin ekser novleri ekincilik zerervericileridir cunki tarlalardan kecerek bitkileri korlayan neheng cuxurlari terk edirler Bezi tirtil novleri xususile yagis meselerinde yasayanlar cox zeherlidir Diger novler yalniz bir tirtil seklinde zeherlidir yeni bir kepenek ve ya guve halina geldikde artiq zeher yoxdur YaranmasiBir tirtil vurulandan sonra yeyen bir yumurtadan emele gelir Bundan sonra o qalan yemeye gedir bitkilerin agaclarin ciceklerin ve ya meyvelerin yarpaqlari Tirtil yeminin asagidaki novleri ferqlenir Polifajlar guve tirtillari daxil olan bu tip tirtillar qeyri mueyyen yeyir Oliqofaq tek bir nov bitki yeyir Monophages tek bir kol ve ya bir agac istehlak edir meselen bir ipek qurdlu tirtil tut yarpaqlarini istehlak edir Ksilofaglar agac yemeyi ustun tuturlarQurulusu ve xususiyyetleriTirtil magistral bas qarin goz cut ayaq ve bir nefes aparatindan ibaretdir Basinda qida istehlaki prosesinde istirak eden kutlevi kicik mixek kutlesi olan bir agiz aparati var Parcalarin ayaqlarinda yolun yerlesdiyi yarpaq sethine yapisan xususi qivrimlar var Surfelerin renglenmesi cox genisdir meselen yasil tirtillar sari cehrayi bej ve sair ifraz olunur Sine ve qarin Heddinden artiq hereketliliye sahib olan tirtilin cesedi yumsaq bir membran ortukludur Sklerotizasiya olunmus bolgeler protoraksin ve 10 cu qarin seqmentinin tergitleridir Her bir tirtil seqmentini xarici terefden seqmentlerin heqiqi serhedlerinden ferqlenmeyen yivlerle ayrilan bir sira ikincili halqalara bolmek olar Pronotum antero torakal qalxan cox nadir hallarda butun tergiti tutur ve tirtillarin coxunda kicik sklerit yerlesir keleklerin IV V ve VI yerleri olan preigmal qalxan adlanir Orta ve metanotum hec vaxt tamamile sklerotlasmir ve yanal bolmeleri hemise bir nece ayri sklerite bolunur Qarin seqmentlerinin tergitleri hemise birincil setae ile elaqeli bir nece sklerite bolunur ve umumiyyetle onlarin sayina uygundur Son seqmentdeki anus 4 lob ile ehate olunmusdur Bu bicaqlarin hamisi eyni vaxtda yaxsi inkisaf ede bilmez Ust biri supraanal lob anusun ustunden asilir Alt alt anal lob tez tez qalin konusvari etli lob bir cut yanal ve ya ananal lob paraprocts seklinde teqdim olunur umumiyyetle sonunda setae ile kifayet qeder boyuk cixintilar seklinde guve ve xendeklerde yaxsi inkisaf etmisdir Demek olar ki butun tirtillar sine uzerinde bir qapali stiqma spiracle olan qrupa aiddir Istisna suda heyat terzi keciren mueyyen novlerdir Onlarin damgalari baglanir ve onlar trakeal gills ile evez olunur Sine yalniz bir aciq fealiyyet gosteren stiqma dasiyir Ikinci azaldilmis spiracleorta ve metotoraks arasinda yerlesir Sine uclari umumiyyetle qarin nahiyelerinden daha boyukdur 1 8 seqmentlerindeki qarin sekkiz cut stiqma dasiyir budun altindaki ve ya seqmentin ortasinda ve ya on kenarina bir qeder yaxindir 8 ci seqmentin damgasi qalan qarin ustunde yerlesir ve onlardan daha boyukdur 1 ci seqmentin damgasi ise eksine digerlerinden bir qeder asagi olur Stigma deyirmi ve ya oval seklinde ola biler Limbs Ekser tirtillar qarinin III VI ve X seqmentlerinde uc cut pektoral ayaq sinenin her seqmentinde bir cut ve bes cut yalanci qarin ayaqlari inkisaf etdirir Qarin ayaqlari Lepidopteranin muxtelif qruplarinda yerlesen kicik cengelleri muxtelif yollarla bir daire uzununa ve ya enine sira seklinde dasiyir Ayaq bes seqmentden ibaretdir canaq trokanter bud alt ayaq ve tarsus Tesviri ve xarakteristikasiBir tirtil Lepidopteranin sifarisinden olan her hansi bir boceyin surfesidir Parcalarin olculeri ferqlidir bir nece millimetrden 15 sm e qeder ola biler Bezilerine toxunmaq heyati tehlukelidir Zeherlidirler Tirtilin bedeninde bas sine ve qarin var Sine ve qarinda bir nece cut eza var Butun bedende yivlerle ayrilmis bir nece uzuk var Uzukleri cekerek tirtil ayaqlari hereket etdirir ve hereket edir Tirtil stiqma ile nefes alir Bedende bir nece var Bas ve sinede sert bir qabiq var Bedenin qalan hissesi yumsaq bosdur Bas birlikde birlesdirilmis bir nece halqadan ibaretdir Basin formasi deyirmi duzbucaqli nuveli ola biler Parietal hisseler irelileyir ve hetta buynuzlar emele getire biler Parcalarin qurulusu Tirtilin govdesinin uzunlugu muxtelifliyinden asili olaraq bir nece millimetrden 12 sm e qeder ola biler O magistraldan basdan gozlerden agiz aparatlarindan ve ezalarindan ibaretdir Magistralda torakal ve qarin bolmeleri aydin sekilde ferqlenir ve onlarin uzerinde bir nece cut ayaq var Tirtilin cesedi dar cirtdanlarla ayrilmis seqmentlerden ibaretdir Anus torsonun ustunde yerlesir gogsunde bir spiral var Sine uzerindeki tirtillarin ekser novlerinde uc cut ayaq var bunlarin her birinde tek hereketlidir tirtillar qivrimlari cixarir ve serbest buraxir ve uclarinda kicik cengeller olan bes cut yalanci qarin etrafi var Beden yumsaq bir qabiq icerisindedir muxtelifliyinden asili olaraq kenar tuklu ve ya relyef seklinde ulduzlar tirmanislar ve ya qranullar seklinde kesikler tirtillarin tukleri ayri ayriliqda ve ya cubuqlarda boyuyur Tirtillar heyatlari boyunca bir nece defe eriyirler Beden integemleri ve elavelerTirtilin cesedi demek olar ki hec vaxt tamamile cilpaq deyil bedenin kesikli tuklu ve kenar hisselerine bolune bilen muxtelif birlesmelerle ortulmusdur Kesikul kenarlari heykelterasliq elementler ve kicik cuticle outgrowths kicik tukleri gorunusu ola biler spines qranullar stellate birlesmeler hetoid Saclar killar ve onlarin toremeleri hipodermisin xususi huceyreleri sebebiyle cuticle ve inkisaf ile heykelterasliq elementlerinden ferqlenir Sacin bazasi dairevi bir diyircekle ehate olunmusdur ya da saclar girintide Serti olaraq tukler heqiqi tuklere ve killara bolunur ikincisi daha gucludur Tukler forma baximindan cox ferqlidir Ekser hallarda onlar filiform ve ya kuk formali formasiyalarla temsil olunurlar Bedenin derisinin kenar hisseleri deri cixintilarindan ibaret ve icerisinde beden boslugu ile elaqe quran bir bosluq var Bunlara tubercles birincil setae ile elaqeli muxtelif birlesmeler daxildir Bir sigil bir deste kil ve ya sac ile ortulmus bir cixintidir sigeler sferik ve ya eksine duz ve ovaldir meselen cox boyukdur meselen Lymantriidae Xarakterik kenar inkisaflar onurgalari temsil edir Nadir hallarda sulu bir heyat terzini aparan tirtillar bedende traxeya dislerini inkisaf etdirir Adeten onlar bedenin butun seqmentlerinde protoraks ve qarin 10 cu seqmentinden basqa onlara traxeya daxil olan tender ipler desti seklinde olurlar Bu hallarda stiqma baglidir Tirtillarin yumsaq cuticle bukulmus ve bedene mohkem bir sekilde uygun gelmir belelikle onlar molts arasinda boyuye biler ancaq yalniz cuticle qivrimlari uzanib tirtilin cesedi xarici skeletin butun hecmini doldurana qeder Zeher tirtillariZeherli bir tirtilin dinc birinden ferqlendirilmesi renglenmeye imkan verir Rengi daha parlaqdir Bir sexs ucun onunla elaqe qurmaq bir dis derinin qizarti nefes darligi muxtelif agrilara ve xesteliklerin inkisafina sebeb ola biler Tirtillar coquette Meksikada yasayir Bir hamstere cox benzeyir Tuklu qehveyi rengde 2 3 sm uzunlugundadir Elaqe sine agrisina nefes darligina sebeb ola biler Bir yeher tirtil Parlaq bir renge malikdir arxa zeherli sekilde yasildir ve ortasinda boyuk bir qehveyi bir leke var Qarin basi ve ucu qalin buynuzlarla qehveyi rengdedir Bedende sert tukler var Bu tuklerin uclarinda guclu zeher var Yalanci agilli Uruqvay ve Mozambikde yasayir Uzunlugu 3 4 sm olan kicik bir tirtil qara ve ag renge malikdir yasil rengli sudlu yasil rengli sert tuklerden ibaretdir Zeher sinir sistemini poza biler daxili orqanlarin qanamasina sebeb ola biler Yanan gul Esas reng saridir qirmizi ve mavi zolaqlari var Qalin buynuzlarda zeher ile sunbul var Kontaktdan sonra sunbuller qopur ve deride bir dokuntu gorunur IstinadlarFasmer M Etimologicheskij slovar russkogo yazyka 1 Progress M 1964 1973 477 Borys W Slownik etymologiczny jezyka polskiego Wydawnictwo Literackie Krakow 2005 158 ISBN 978 83 08 04191 8 Hall Donald W Featured Creatures hickory horned devil Citheronia regalis University of Florida Entomology and Nematology Department September 2014 2017 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 12 Gerasimov 1952 Mamaev B M Opredelitel nasekomyh po lichinkam M Prosveshenie red V I Suchinskaya 1972 353 Gusenica Slovar russkogo yazyka XI XVII vekov Vyp 4 PDF 16400 nus M Nauka 1977 160 Polnoe sobranie russkih letopisej Tom 1 Lavrentevskaya letopis Vyp 1 Povest vremennyh let 2 e izd L 1926 Zhantiev R D Elizarov Yu A Mazohin Porshnyakov G A Chernyshev V B Rukovodstvo po fiziologii organov chuvstv nasekomyh M Izd vo Moskovskogo Universiteta 1977 136 189 Hemcinin bax