Türyançay - Kürün sol qolu. Baş Qafqaz silsiləsinin cənub yamacından axaraq, süni kanal vasitəsilə Kürə tökülür. Qəbələ, Ucar, Ağdaş və Zərdab rayonları ərazisindən axır.
Türyançay | |
---|---|
azərb. Türyançay | |
Ölkə | Azərbaycan |
Rayonlar | |
Mənbəyi | Bazardüzü dağı |
• Yüksəkliyi | 3680 m |
Mənsəbi | Kür |
Uzunluğu | 180 km |
Su sərfi | 15,8 m³/san |
Su sistemi | Kür/Xəzər dənizi |
Su hövzəsi | Xəzər dənizi |
Hövzəsinin sahəsi | 1840 km² |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Ümumi məlumat
Uzunluğu 180 km, hövzəsinin sahəsi 1840 km²-dir. Başlanğıcını Bazardüzü dağın cənub-qərb yamacından (3680 m) alır. Başlıca qolları -soldan Tikanlı (uzunluğu 56 km), Bum (uzunluğu 51 km), sağdan isə Nəzər (uzunluğu 34 km), Qala.(uzunluğu 42 km) çaylarıdır. Axımı qar (18%), yağış (21%) və yeraltı (61%) sulardan əmələ gəlir. Yaz-yay aylarında qar suları, payız fəslində isə yağış suları çayda böyük daşqınlar əmələ gətirir. Daşqın dövründə (aprel-iyul aylarında) illik axımının 50-60%-i keçir. Çayda ən az su sərfi yanvar ayında müşahidə edilir.Çayın orta illik sərfi 15,8 kub m/san-dir. Bunun da 30%-i yazda, 25%-i yayda, 24%-i payızda, 21%-i isə. qışda keçir. İntensiv suvarma dövründə (iyul-avqust aylarında) illik axımının 12%-i axıdılır. Asılı gətirmələrin illik həcminə körə Turyançay Böyük Qafqaz çayları sırasında müstəsnalıq təşkil edir. Belə ki, asılı gətirmələrin orta çoxillik sərfi 49,7 kq/san və ya orta hesabla Şirvan düzünə bir ildə 2 milyon tona qədər lil aparır. Güclü yağışlar zamanı bu miqdar kəskin surətdə artır.
Bozdağ silsiləsindən aşağı Türyançay bir çox qollara ayrılır. Suyu suvarma kanallarına axıdılaraq Ucar, Ağdaş və Zərdab rayonlarının əkin sahələrinin suvarılmasında geniş istifadə edilir. Tez-tez güclü sel hadisələri baş verir.
Çayın üzərində SES tikilmişdir.
Mənbə
- Türyançay (çay)
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Turyancay deqiqlesdirme Turyancay Kurun sol qolu Bas Qafqaz silsilesinin cenub yamacindan axaraq suni kanal vasitesile Kure tokulur Qebele Ucar Agdas ve Zerdab rayonlari erazisinden axir Turyancayazerb Turyancay Olke AzerbaycanRayonlar Qebele rayonuUcar rayonuAgdas rayonuZerdab rayonuMenbeyi Bazarduzu dagi Yuksekliyi 3680 mMensebi KurUzunlugu 180 kmSu serfi 15 8 m sanSu sistemi Kur Xezer deniziSu hovzesi Xezer deniziHovzesinin sahesi 1840 km Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatUzunlugu 180 km hovzesinin sahesi 1840 km dir Baslangicini Bazarduzu dagin cenub qerb yamacindan 3680 m alir Baslica qollari soldan Tikanli uzunlugu 56 km Bum uzunlugu 51 km sagdan ise Nezer uzunlugu 34 km Qala uzunlugu 42 km caylaridir Aximi qar 18 yagis 21 ve yeralti 61 sulardan emele gelir Yaz yay aylarinda qar sulari payiz feslinde ise yagis sulari cayda boyuk dasqinlar emele getirir Dasqin dovrunde aprel iyul aylarinda illik aximinin 50 60 i kecir Cayda en az su serfi yanvar ayinda musahide edilir Cayin orta illik serfi 15 8 kub m san dir Bunun da 30 i yazda 25 i yayda 24 i payizda 21 i ise qisda kecir Intensiv suvarma dovrunde iyul avqust aylarinda illik aximinin 12 i axidilir Asili getirmelerin illik hecmine kore Turyancay Boyuk Qafqaz caylari sirasinda mustesnaliq teskil edir Bele ki asili getirmelerin orta coxillik serfi 49 7 kq san ve ya orta hesabla Sirvan duzune bir ilde 2 milyon tona qeder lil aparir Guclu yagislar zamani bu miqdar keskin suretde artir Bozdag silsilesinden asagi Turyancay bir cox qollara ayrilir Suyu suvarma kanallarina axidilaraq Ucar Agdas ve Zerdab rayonlarinin ekin sahelerinin suvarilmasinda genis istifade edilir Tez tez guclu sel hadiseleri bas verir Cayin uzerinde SES tikilmisdir MenbeTuryancay cay Hemcinin bax