Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tərtər əməliyyatı (aprel-may 1994) — Qarabağ müharibəsinin son mərhələsi. Döyüşlər əsasən Tərtər və qismən Ağdam rayonları ərazisində aparılmışdır.
| Tərtər əməliyyatı | |||
|---|---|---|---|
| Qarabağ müharibəsi | |||
| Tarix | aprel-may 1994 | ||
| Yeri | Azərbaycan Respublikası | ||
| Nəticəsi | Ermənilərin tam olaraq istəklərinə çata bilməmələri, Ağdam rayonunun bir neçə kəndinin ermənilərin nəzarətinə keçməsi. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
Öncəki vəziyyət
1994-cü ilin aprelində erməni hərbçiləri genişmiqyaslı bir hərbi əməliyyat planlaşdırır. Plan Azərbaycan ordusunun Tərtər şəhəri ərazisindəki müdafiəsini qırmaq, bu yaşayış məntəqəsi ilə yanaşı Bərdə və Yevlax şəhərlərini ardıcıl olaraq ələ keçirmək olur. Bununlada Azərbaycanın şimal-qərb bölgəsini respublikanın qalan hissəsindən ayırmaq planlaşdırılır.
Erməni komandanlığının hesablamalarına görə, Bərdə və Yevlax şəhərlərinin ələ keçirilməsiylə yeni bir qaçqın axını, geniş bir ərazinin işğalı ilə Azərbaycanda vəziyyətin pisləşməsinə, ölkə rəhbərliyində dəyişikliyə və müharibənin sonda erməni tərəfinin şərtləri ilə baş çatmasına səbəb olacaqdı.
Əməliyyatın gedişi
Hücum 1994-cü ilin 10 aprel gecəsi başlayır. Hücumlar Ağdərə rayonu ərazisindən Tərtər şəhərinə, habelə bu yaşayış məntəqəsinin qərb və cənub istiqamətindən olmaqla, üç fərqli əməliyyat istiqamətində edilir. Əsas sektorda 83-cü motoatıcı briqada və Xankəndi səyyar alayından 2 minə qədər hərbçisi və 30 zirehli texnikası (17 tank daxil olmaqla) iştirak edir. Əməliyyatlar top və raket atəşi ilə dəstəklənərək edilir.
16 aprel - 6 may tarixlərində erməni komandanlığı itkilərindən asılı olmayaraq 5-ci motoatıcı briqadasını və ayrı-ayrı Tigran Mets motorlu tüfəng taburunu döyüşə gətirərək cəbhə xəttini pozmaq üçün 5 dəfə həmlə edir. Azərbaycan ordusunun hissələrini geri çəkilməyə məcbur qalır. Buna baxmayaraq yalnız Ağdamın şimalında və Tərtərin qərbində bir neçə yaşayış məntəqəsi olan məhdud ərazilər erməni birləşmələrinin nəzarəti altına keçir. Üstəlik 28 zirehli texnika ermənilər tərəfindən ələ keçirilir - 8 tank, 5 piyadaların döyüş maşını, 15 zirehli personal daşıyıcısı.
Qəfil hücum və davamlı olaraq əlavə qüvvələrin gətirilməsinə baxmayaraq, Ermənistan qoşunları Azərbaycan ordusunun döyüş birləşmələrinin parçalanmasına, əməliyyat məkanına daxil olmasına və ikinci eşelon qüvvələrinin döyüşə girməsi üçün şərait yaratmasına nail ola bilmirlər. Tərtərin möhkəmləndirilmiş ərazisinə güvənən Azərbaycan komandanlığı, sərt bir müdafiə təşkil edir. Üstəlik əks hücumlarlar zamanı top, hücum təyyarələri və düşmən qüvvə qruplaşmasına qarşı döyüş helikopterləri ilə kütləvi atəş effekti əldə edir. Azərbaycan qoşunları əsas müdafiə mövqelərini qorumağı bacarır, ermənilərin bəzi taktiki nailiyyətlərin qarşısı alır və ya qismən ləğv edir.
Nəticəsi
Ağır döyüşlər zamanı erməni qoşunları ağır itkilərə məruz qalır, onların hücum qrupu gücünü itirir və irəliləyə bilmir. Azərbaycan qoşunları da ağır itkilər verir. Üstəlik aktiv döyüş əməliyyatları apara bilmir. Beləliklə hər iki tərəfin mövcud mövqelərdə möhkəmlənməsi və irəliləyə bilməməsi cəbhədə bir tarazlıq vəziyyəti yaradır. Tərtər əməliyyatı Qarabağ müharibəsinin son böyük döyüşü olur və tezliklə münaqişə tərəfləri atəşkəs razılaşmasını imzalamaq məcburiyyətində qalır.
İstinadlar
- Михаил Жирохов. «Семена распада: войны и конфликты на территории бывшего СССР».
- Оруджев Э. Карабах — горы зовут нас. Тбилиси, 2012. С.465.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Terter emeliyyati aprel may 1994 Qarabag muharibesinin son merhelesi Doyusler esasen Terter ve qismen Agdam rayonlari erazisinde aparilmisdir Terter emeliyyatiQarabag muharibesiTarix aprel may 1994Yeri Azerbaycan RespublikasiNeticesi Ermenilerin tam olaraq isteklerine cata bilmemeleri Agdam rayonunun bir nece kendinin ermenilerin nezaretine kecmesi Munaqise terefleri Azerbaycan ErmenistanOnceki veziyyet1994 cu ilin aprelinde ermeni herbcileri genismiqyasli bir herbi emeliyyat planlasdirir Plan Azerbaycan ordusunun Terter seheri erazisindeki mudafiesini qirmaq bu yasayis menteqesi ile yanasi Berde ve Yevlax seherlerini ardicil olaraq ele kecirmek olur Bununlada Azerbaycanin simal qerb bolgesini respublikanin qalan hissesinden ayirmaq planlasdirilir Ermeni komandanliginin hesablamalarina gore Berde ve Yevlax seherlerinin ele kecirilmesiyle yeni bir qacqin axini genis bir erazinin isgali ile Azerbaycanda veziyyetin pislesmesine olke rehberliyinde deyisikliye ve muharibenin sonda ermeni terefinin sertleri ile bas catmasina sebeb olacaqdi Emeliyyatin gedisiHucum 1994 cu ilin 10 aprel gecesi baslayir Hucumlar Agdere rayonu erazisinden Terter seherine habele bu yasayis menteqesinin qerb ve cenub istiqametinden olmaqla uc ferqli emeliyyat istiqametinde edilir Esas sektorda 83 cu motoatici briqada ve Xankendi seyyar alayindan 2 mine qeder herbcisi ve 30 zirehli texnikasi 17 tank daxil olmaqla istirak edir Emeliyyatlar top ve raket atesi ile desteklenerek edilir 16 aprel 6 may tarixlerinde ermeni komandanligi itkilerinden asili olmayaraq 5 ci motoatici briqadasini ve ayri ayri Tigran Mets motorlu tufeng taburunu doyuse getirerek cebhe xettini pozmaq ucun 5 defe hemle edir Azerbaycan ordusunun hisselerini geri cekilmeye mecbur qalir Buna baxmayaraq yalniz Agdamin simalinda ve Terterin qerbinde bir nece yasayis menteqesi olan mehdud eraziler ermeni birlesmelerinin nezareti altina kecir Ustelik 28 zirehli texnika ermeniler terefinden ele kecirilir 8 tank 5 piyadalarin doyus masini 15 zirehli personal dasiyicisi Qefil hucum ve davamli olaraq elave quvvelerin getirilmesine baxmayaraq Ermenistan qosunlari Azerbaycan ordusunun doyus birlesmelerinin parcalanmasina emeliyyat mekanina daxil olmasina ve ikinci eselon quvvelerinin doyuse girmesi ucun serait yaratmasina nail ola bilmirler Terterin mohkemlendirilmis erazisine guvenen Azerbaycan komandanligi sert bir mudafie teskil edir Ustelik eks hucumlarlar zamani top hucum teyyareleri ve dusmen quvve qruplasmasina qarsi doyus helikopterleri ile kutlevi ates effekti elde edir Azerbaycan qosunlari esas mudafie movqelerini qorumagi bacarir ermenilerin bezi taktiki nailiyyetlerin qarsisi alir ve ya qismen legv edir NeticesiAgir doyusler zamani ermeni qosunlari agir itkilere meruz qalir onlarin hucum qrupu gucunu itirir ve irelileye bilmir Azerbaycan qosunlari da agir itkiler verir Ustelik aktiv doyus emeliyyatlari apara bilmir Belelikle her iki terefin movcud movqelerde mohkemlenmesi ve irelileye bilmemesi cebhede bir tarazliq veziyyeti yaradir Terter emeliyyati Qarabag muharibesinin son boyuk doyusu olur ve tezlikle munaqise terefleri ateskes razilasmasini imzalamaq mecburiyyetinde qalir IstinadlarMihail Zhirohov Semena raspada vojny i konflikty na territorii byvshego SSSR Orudzhev E Karabah gory zovut nas Tbilisi 2012 S 465