Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiyə iqtisadiyyat tarixi,Türkiyənin müxtəlif iqtisadi fəaliyyət və dəyişikliklərini Türkiyə tarixində mühüm yer alır.
24 iyul 1923 tarixində tərəflər arasında razılaşma ilə sona çatan və 23 avqust 1923 tarixində TBMM tərəfindən təsdiqlənərək qüvvəyə girən Lozanna müqaviləsi xaricilərə təmin edilən bəzi imtiyazları sona çatdırdı. Saziş çərçivəsində təşkil edilən ticarət müqaviləsi şərtlərinə görə 1916-ci ildən 1929-cu ilə qədər Osmanlı Dövlətinin gömrük tariflərini tətbiq etmək zəruriliyi yarandı. Bunun nəticəsində Türkiyə Cümhuriyyəti, Osmanlı dövlətinin borclarının% 62.5'ini ödəmək məcburiyyətində qaldı. 1928-ci ildə Millətlər Liqası tərəfindən bir miqdar azaldılmış borcların hamısının ləğvi 1954-cü ilə qədər davam etmişdir.1923-ci ildə İzmir İqtisad Konqresi Atatürk başçılığında toplandı. 26 avqust 1924 tarixində Türkiyə İş Bankı quruldu. 1927-ci ildə Sənaye Təşviq Qanunu qəbul edildi. 5 dekabr 1927-ci ildə ilk kağız pullar dövriyyəyə buraxılmış və köhnə kağız pullar dövriyyədən çıxarılmışdı.
İqtisadi təchizat məqsədiylə Türkiyə 1930-cu ildə ABŞ-dən 10 milyon dollarlıq bir borc aldı. 1934-cü ildə Sovetlər Birliyindən alınan 8 milyon dollarlıq borcla Birinci Beş İllik Sənaye Planında yer alan fabriklərin bir qisimi tikildi. 1938-ci ildə İngiltərədən alınan 16 milyon sterlinin 10 milyonu ilə xarici ödəmə çətinlikləri aradan qaldırıldı və geri qalan pul da hərbi məqsədli istifadə edildi.1939-cu ilin əvvəllərində Türkiyənin valyuta olaraq ödənəcək ümumi xarici borcu 236 milyon ABŞ dolları olduğu halda, 1940-cı ildə İngiltərə və Fransadan ümumi 164 milyon dollar, 1942-ci ildə Almaniyadan 100 milyon mark kredit təmin edildi. Bu vəziyyət 1945-ci ilin sonunda konsolidə xarici borc məbləği 439 milyon dollara çıxdı. II. Dünya müharibəsi səbəbiylə Türkiyədə artan hərbi xərclər və xarici borc stoklarındaki hadisələr ilə Türk lirəsində yaşanan dəyərlənmə daha sonra iqtisadi böyümə üzərində mənfi bir təzyiq meydana gətirdi və bunun nəticəsində 1946-cı ildə devalvasiya edildiyində xarici borc TL növündən 707 milyon Türk lirəsinə çatdı. 3 il sonra sterling və digər valyutaların devalvasiyasında sonra xarici borclarda 204 milyon TL düşüş yaratdı.
1950-1960-ci illər arasında Türkiyənin xarici borcu 227 milyon dollardan 1 milyard 138 milyon dollara çatdı və ümumi xarici borc miqdarında dörd dəfədən çox bir yüksəliş ortaya çıxdı.
Mənbə
- Tokamış ATEŞ-Alkan SOYAK, Cumhuriyet Dönemi İktisadi Yapı ve Finans Sistemi 1923-1946 Dönemi, Osmanlı'dan Günümüze Türk Finans Tarihi, İMKB Yay. C.2 1999 s. 38
- Reşat AKTAN, Türkiye İktisadı, Sevinç Matbaası, Ankara 1972 s. 44-45
- Tokamış ATEŞ-Alkan SOYAK, Cumhuriyet Dönemi İktisadi Yapı ve Finans Sistemi 1923-1946 Dönemi, Osmanlı'dan Günümüze Türk Finans Tarihi, İMKB Yay. C.2 1999 s. 47-59
- İlker PARASIZ, Türkiye Ekonomisi 1923'ten Günümüze İktisat ve İstikrar Politikaları, Ezgi Kitabevi Yay. B.1 Bursa 1998, s. 36-74
- Rıdvan KARLUK, Türkiye Ekonomisi, Beta Yay. Genişletilmiş. B.4 İstanbul 1996, s. 217
- Sinasi GÜCERİ, Türkiye Ekonomisinin Yapısal Meseleleri ve Bir Çözüm Modeli, İş Dünyası Vakfı, İstanbul 1995, s. 209
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Turkiye iqtisadiyyat tarixi Turkiyenin muxtelif iqtisadi fealiyyet ve deyisikliklerini Turkiye tarixinde muhum yer alir 24 iyul 1923 tarixinde terefler arasinda razilasma ile sona catan ve 23 avqust 1923 tarixinde TBMM terefinden tesdiqlenerek quvveye giren Lozanna muqavilesi xaricilere temin edilen bezi imtiyazlari sona catdirdi Sazis cercivesinde teskil edilen ticaret muqavilesi sertlerine gore 1916 ci ilden 1929 cu ile qeder Osmanli Dovletinin gomruk tariflerini tetbiq etmek zeruriliyi yarandi Bunun neticesinde Turkiye Cumhuriyyeti Osmanli dovletinin borclarinin 62 5 ini odemek mecburiyyetinde qaldi 1928 ci ilde Milletler Liqasi terefinden bir miqdar azaldilmis borclarin hamisinin legvi 1954 cu ile qeder davam etmisdir 1923 ci ilde Izmir Iqtisad Konqresi Ataturk basciliginda toplandi 26 avqust 1924 tarixinde Turkiye Is Banki quruldu 1927 ci ilde Senaye Tesviq Qanunu qebul edildi 5 dekabr 1927 ci ilde ilk kagiz pullar dovriyyeye buraxilmis ve kohne kagiz pullar dovriyyeden cixarilmisdi Iqtisadi techizat meqsediyle Turkiye 1930 cu ilde ABS den 10 milyon dollarliq bir borc aldi 1934 cu ilde Sovetler Birliyinden alinan 8 milyon dollarliq borcla Birinci Bes Illik Senaye Planinda yer alan fabriklerin bir qisimi tikildi 1938 ci ilde Ingiltereden alinan 16 milyon sterlinin 10 milyonu ile xarici odeme cetinlikleri aradan qaldirildi ve geri qalan pul da herbi meqsedli istifade edildi 1939 cu ilin evvellerinde Turkiyenin valyuta olaraq odenecek umumi xarici borcu 236 milyon ABS dollari oldugu halda 1940 ci ilde Ingiltere ve Fransadan umumi 164 milyon dollar 1942 ci ilde Almaniyadan 100 milyon mark kredit temin edildi Bu veziyyet 1945 ci ilin sonunda konsolide xarici borc meblegi 439 milyon dollara cixdi II Dunya muharibesi sebebiyle Turkiyede artan herbi xercler ve xarici borc stoklarindaki hadiseler ile Turk liresinde yasanan deyerlenme daha sonra iqtisadi boyume uzerinde menfi bir tezyiq meydana getirdi ve bunun neticesinde 1946 ci ilde devalvasiya edildiyinde xarici borc TL novunden 707 milyon Turk liresine catdi 3 il sonra sterling ve diger valyutalarin devalvasiyasinda sonra xarici borclarda 204 milyon TL dusus yaratdi 1950 1960 ci iller arasinda Turkiyenin xarici borcu 227 milyon dollardan 1 milyard 138 milyon dollara catdi ve umumi xarici borc miqdarinda dord defeden cox bir yukselis ortaya cixdi MenbeTokamis ATES Alkan SOYAK Cumhuriyet Donemi Iktisadi Yapi ve Finans Sistemi 1923 1946 Donemi Osmanli dan Gunumuze Turk Finans Tarihi IMKB Yay C 2 1999 s 38 Resat AKTAN Turkiye Iktisadi Sevinc Matbaasi Ankara 1972 s 44 45 Tokamis ATES Alkan SOYAK Cumhuriyet Donemi Iktisadi Yapi ve Finans Sistemi 1923 1946 Donemi Osmanli dan Gunumuze Turk Finans Tarihi IMKB Yay C 2 1999 s 47 59 Ilker PARASIZ Turkiye Ekonomisi 1923 ten Gunumuze Iktisat ve Istikrar Politikalari Ezgi Kitabevi Yay B 1 Bursa 1998 s 36 74 Ridvan KARLUK Turkiye Ekonomisi Beta Yay Genisletilmis B 4 Istanbul 1996 s 217 Sinasi GUCERI Turkiye Ekonomisinin Yapisal Meseleleri ve Bir Cozum Modeli Is Dunyasi Vakfi Istanbul 1995 s 209