Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tüksüz biyan (lat. Glycyrrhiza glabra) — paxlakimilər fəsiləsinin biyan cinsindən olan çoxillik ot bitkisi.
Botanik təsviri
Hündürlüyü 1,5 m-ə qədər, yoğun və dərin kökü vardır. Gövdəsi, yarpaqlarının saplaq və oxları, eləcə də çiçək qrupu qısa tüklüdür. Yarpaqları ardıcıl 9-15 yarpaqcıqlardan ibarət, mürəkkəb lələkvaridir, yarpaqcıqlar uzunsov yumurtavaridir, alt tərəfindən bir qədər parıltılı, xırda qatranlı vəziciklərin mövcudluğu səbəbindən yapışqanlıdır. Çiçəkləri xırda, açıq bənövşəyi rəngdədir. Meyvəsi qonur rəngli, yasti-uazunsov lobyavari, bir və ya bir neçə toxumludur. Kökünün rəngi sarı, iyi zəif, dadı isə şirindir. İyun-iyul aylarında çiçəkləyərək iyul-sentyabr aylarında meyvə verir.
Yayılması
Quba, Qusar, Xaçmaz, Füzuli, Laçın, Zəngilan, Cəbrayıl, Qubadlı rayonlarında, Samur-Dəvəçi, Xəzəryanı, Kür- Araz və Lənkəran ovalıqlarında, Kür və Naxçıvan düzənliklərində, Abşeronda və Qobustanda arandan dağətəyi hündürlük qurşagına kimi (dəniz səviyyəsindən 400 m-ə qədər) rast gəlinir. Əsasən çay kənarlarında, nəmişlik yerlərdə və otlu yamaclarda bitir.
Tərkibi
Flavonid, kumarin, efir yağları, steroid, C vitamini, aşı maddələr, karotin, antosian, qatran və digər bioloji fəal maddələrlə zəngindir.
Təsiri və tətbiqi
Farmakopeyaya daxil olan rəsmi dərman bitkisidrir. Əsasən mədə və onikibarmaq bağırsaq xoralarında, qaraciyər, nəfəs yolları, bronxial astma, böyrək, vərəm, dəri xəstəliklərinə qarşı, bəd xassəli şişlər, revmatizm, podaqra, zəhərlənmə, yanıqlar və digər hallarda istifadə olunur. Bakterisid, sidikqovucu, funqisid, bəlğəmgətirici, yumşaldıcı, spazmolitik, estrogen, şişlərə və iltihab proseslərinə qarşı təsirə malikdir.
Əks təsirləri
Hamiləlik dövründə istifadə etmək olmaz.
İstifadə olunan hissələr
Kökü, yerüstü hissəsi, yarpaqı və toxumları istifadə olunur.
İstifadə formaları
Cövhər, dəmləmə və siroplar şəklində.
Digər faydalı xüsusiyyətləri və istifadəsi
Köklərdən alınmış ekstraktlar və şirələr yeyinti sənayesində, habelə ev şəraitində alkoqolsuz içkilərin, pivə, kvas, kompot, kisel, halva və konfetlərin, habelə marinadların hazırlanmasında istifadə olunur. Bakterisid və fungisid xassələrə malik olan bir komponent kimi Yaponiya və Misirdə ərzaqlara və içkilərə əlavə edilir. Tütün sənayesində köklər tütünün aromatizasiyasında, Yaponiyada – nikotinsiz siqaretlərin istehsalında istifadə olunur.
Bal və çiçək tozu verən, dekorativ, boyaq və yem bitkisidir.
Mənbə
- Azərbaycanda geniş yayılmış dərman bitkiləri. AMEA Botanika İnstitutunun Azərbaycan Botanika Cəmiyyəti.
- Mehdiyeva N.P. Azərbaycanın dərman florasının biomüxtəlifliyi. Bakı: 2011
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tuksuz biyan lat Glycyrrhiza glabra paxlakimiler fesilesinin biyan cinsinden olan coxillik ot bitkisi biyanBotanik tesviriHundurluyu 1 5 m e qeder yogun ve derin koku vardir Govdesi yarpaqlarinin saplaq ve oxlari elece de cicek qrupu qisa tukludur Yarpaqlari ardicil 9 15 yarpaqciqlardan ibaret murekkeb lelekvaridir yarpaqciqlar uzunsov yumurtavaridir alt terefinden bir qeder pariltili xirda qatranli veziciklerin movcudlugu sebebinden yapisqanlidir Cicekleri xirda aciq benovseyi rengdedir Meyvesi qonur rengli yasti uazunsov lobyavari bir ve ya bir nece toxumludur Kokunun rengi sari iyi zeif dadi ise sirindir Iyun iyul aylarinda cicekleyerek iyul sentyabr aylarinda meyve verir YayilmasiQuba Qusar Xacmaz Fuzuli Lacin Zengilan Cebrayil Qubadli rayonlarinda Samur Deveci Xezeryani Kur Araz ve Lenkeran ovaliqlarinda Kur ve Naxcivan duzenliklerinde Abseronda ve Qobustanda arandan dageteyi hundurluk qursagina kimi deniz seviyyesinden 400 m e qeder rast gelinir Esasen cay kenarlarinda nemislik yerlerde ve otlu yamaclarda bitir TerkibiFlavonid kumarin efir yaglari steroid C vitamini asi maddeler karotin antosian qatran ve diger bioloji feal maddelerle zengindir Tesiri ve tetbiqiFarmakopeyaya daxil olan resmi derman bitkisidrir Esasen mede ve onikibarmaq bagirsaq xoralarinda qaraciyer nefes yollari bronxial astma boyrek verem deri xesteliklerine qarsi bed xasseli sisler revmatizm podaqra zeherlenme yaniqlar ve diger hallarda istifade olunur Bakterisid sidikqovucu funqisid belgemgetirici yumsaldici spazmolitik estrogen sislere ve iltihab proseslerine qarsi tesire malikdir Eks tesirleriHamilelik dovrunde istifade etmek olmaz Istifade olunan hisselerKoku yerustu hissesi yarpaqi ve toxumlari istifade olunur Istifade formalariCovher demleme ve siroplar seklinde Diger faydali xususiyyetleri ve istifadesiKoklerden alinmis ekstraktlar ve sireler yeyinti senayesinde habele ev seraitinde alkoqolsuz ickilerin pive kvas kompot kisel halva ve konfetlerin habele marinadlarin hazirlanmasinda istifade olunur Bakterisid ve fungisid xasselere malik olan bir komponent kimi Yaponiya ve Misirde erzaqlara ve ickilere elave edilir Tutun senayesinde kokler tutunun aromatizasiyasinda Yaponiyada nikotinsiz siqaretlerin istehsalinda istifade olunur Bal ve cicek tozu veren dekorativ boyaq ve yem bitkisidir MenbeAzerbaycanda genis yayilmis derman bitkileri AMEA Botanika Institutunun Azerbaycan Botanika Cemiyyeti Mehdiyeva N P Azerbaycanin derman florasinin biomuxtelifliyi Baki 2011