Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məhəmməd Sərtib xan məscidi — XIX əsrdə İrəvanda fəaliyyət göstərən 8 məsciddən (Təpəbaşı, Şəhər (Zal xan), Sərtib xan, Göy məscid (Hüseynəli xan), Hacı Novruzəli bəy, Qala məscidi (Sərdar, yaxud Abbas Mirzə), Dəmirbulaq və Hacı Cəfər bəy məscidi) biri.
| Sərtib xan məscidi | |
|---|---|
| Sərtib xan məscidi | |
 Sərtib xan məscidi | |
 | |
| Ölkə | |
| Şəhər | İrəvan |
| Yerləşir | İrəvan |
| Üslubu | İran memarlığı |
| Vəziyyəti | 1980-ci illərdə dağıdılmışdır |
Haqqında
XIX əsrin I yarısında Şəhər hissəsinin Şeyxülislam küçəsində (sonralar, XX əsrin əvvəllərində Pənahxan küçəsi adlandırılır) yerləşən məscidin yaxınlığında Sərtib xanın evi və sonuncu İrəvan xanı Hüseynqulu xanın həyat yoldaşı Hacı Bəyimin mülkü olub.
Tarixi
İrəvan şəhərinin texniki vəzifəsində çalışmış B. Mehrabov 1906–1911-ci illərdə şəhərin planını və oradakı memarlıq abidələrinin siyahısını tərtib etmişdi və planda məscidin yerləşdiyi küçə artıq Rüstəm xan küçəsi ilə Pənah xan küçəsinin kəsişməsində qeyd edib. Onun siyahısında İrəvanda mövcud olmuş 8 məsciddən biri kimi Sərtib xan məscidinin də adı çəkilir. 1918–1920-ci illərdə və sovet hakimiyyətinin ilk illərində Sərtib xan məscidində Osmanlıdan qaçıb gələn erməni qaçqınları məskunlaşdırılmışdılar. Məscid 1980-ci illərdə dağıdılmışdır. Məhv edilmiş məscidin yazıları haqqında istər elmi ədəbiyyatlarda istərsə də arxiv materiallarında heç bir məlumata rast gəlmək mümkün deyil. Məscidin yerləşməsini dəqiq göstərən Mehrabov planının Coğrafi İnformasiya Sistemində inteqrasiyası nəticəsində yerləşdiyi məkan və koordinatları da əldə edilmişdir. Hazırda məscid yerləşən ərazidə (Tragrichner küç. 8) hündür binalı yaşayış evi yerləşir.
Məscidin adı
Sərtib — ordu, qoşun komandanı və general kimi mənalarda işlədilir. Sərtib xanın İrəvan xanlığının Qacar dövləti zamanında qoşuna rəhbərlik edən xanlardan biri olduğu məlumdur. Sərtib xanın adının Məhəmməd olduğu Kameral siyahılardan da bəlli olur. Məsələn, 1827-ci ildə İrəvan qalasının mühasirəsindən sonra ruslara əsir düşən xanlar içərisində Qasım xan Sərtib də var idi. Digər bir Sərtib xan isə Məhəmməd xan idi. Məscidin onun tərəfindən inşa edildiyi güman edilir və bu üzdən də onun adını daşıyıb. 1831-ci ilin kameral təsvirlərindənaydın olur ki, Sərtib xanın İrəvanda bir çox mülkləri qalmışdı.
Memarlıq quruluşu
Sərtib xan məscidi İrəvan şəhərində olan məscidlərdən tamamilə fərqlənirdi. Bu məscidin Şuşa şəhərinin məhəllələrində olan bir neçə məsciddə rast gəldiyimiz Güldəstəsi olub. 1930–1940-cı illərə aid edilən fotolardan aydın olur ki, məscidin yuxarı hissəsi altı bucaqlı kiçik minarə ilə bitir.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Sərtib xan məscidi
İstinadlar
- Nazim Mustafa. İrəvan xanlığı: Erməni vandallarının yox etdiyi İrəvan məscidləri. Bakı. 2016.
- Шопен И. И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху её присоединения к Российской империи. СПб.,. 1852.
- "İrəvan məscidləri". 2021-09-23 tarixində . İstifadə tarixi: 20 iyun 2023.
- "İrəvan məscidləri". modern.az. 2021-12-08 tarixində . İstifadə tarixi: 20 iyun 2023.
- "İrəvan şəhərinin kameral təsviri - 1831-ci il". www.anl.az. 2023-06-20 tarixində . İstifadə tarixi: 20 iyun 2023.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mehemmed Sertib xan mescidi XIX esrde Irevanda fealiyyet gosteren 8 mescidden Tepebasi Seher Zal xan Sertib xan Goy mescid Huseyneli xan Haci Novruzeli bey Qala mescidi Serdar yaxud Abbas Mirze Demirbulaq ve Haci Cefer bey mescidi biri Sertib xan mescidiSertib xan mescidiSertib xan mescidi40 10 44 sm e 44 31 09 s u Olke ErmenistanSeher IrevanYerlesir IrevanUslubu Iran memarligiVeziyyeti 1980 ci illerde dagidilmisdirHaqqindaXIX esrin I yarisinda Seher hissesinin Seyxulislam kucesinde sonralar XX esrin evvellerinde Penahxan kucesi adlandirilir yerlesen mescidin yaxinliginda Sertib xanin evi ve sonuncu Irevan xani Huseynqulu xanin heyat yoldasi Haci Beyimin mulku olub TarixiIrevan seherinin texniki vezifesinde calismis B Mehrabov 1906 1911 ci illerde seherin planini ve oradaki memarliq abidelerinin siyahisini tertib etmisdi ve planda mescidin yerlesdiyi kuce artiq Rustem xan kucesi ile Penah xan kucesinin kesismesinde qeyd edib Onun siyahisinda Irevanda movcud olmus 8 mescidden biri kimi Sertib xan mescidinin de adi cekilir 1918 1920 ci illerde ve sovet hakimiyyetinin ilk illerinde Sertib xan mescidinde Osmanlidan qacib gelen ermeni qacqinlari meskunlasdirilmisdilar Mescid 1980 ci illerde dagidilmisdir Mehv edilmis mescidin yazilari haqqinda ister elmi edebiyyatlarda isterse de arxiv materiallarinda hec bir melumata rast gelmek mumkun deyil Mescidin yerlesmesini deqiq gosteren Mehrabov planinin Cografi Informasiya Sisteminde inteqrasiyasi neticesinde yerlesdiyi mekan ve koordinatlari da elde edilmisdir Hazirda mescid yerlesen erazide Tragrichner kuc 8 hundur binali yasayis evi yerlesir Mescidin adiSertib ordu qosun komandani ve general kimi menalarda isledilir Sertib xanin Irevan xanliginin Qacar dovleti zamaninda qosuna rehberlik eden xanlardan biri oldugu melumdur Sertib xanin adinin Mehemmed oldugu Kameral siyahilardan da belli olur Meselen 1827 ci ilde Irevan qalasinin muhasiresinden sonra ruslara esir dusen xanlar icerisinde Qasim xan Sertib de var idi Diger bir Sertib xan ise Mehemmed xan idi Mescidin onun terefinden insa edildiyi guman edilir ve bu uzden de onun adini dasiyib 1831 ci ilin kameral tesvirlerindenaydin olur ki Sertib xanin Irevanda bir cox mulkleri qalmisdi Memarliq qurulusuSertib xan mescidi Irevan seherinde olan mescidlerden tamamile ferqlenirdi Bu mescidin Susa seherinin mehellelerinde olan bir nece mescidde rast geldiyimiz Guldestesi olub 1930 1940 ci illere aid edilen fotolardan aydin olur ki mescidin yuxari hissesi alti bucaqli kicik minare ile bitir Hemcinin baxErmenistanda islamXarici kecidlerSertib xan mescidiIstinadlarNazim Mustafa Irevan xanligi Ermeni vandallarinin yox etdiyi Irevan mescidleri Baki 2016 Shopen I I Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya Armyanskoj oblasti v epohu eyo prisoedineniya k Rossijskoj imperii SPb 1852 Irevan mescidleri 2021 09 23 tarixinde Istifade tarixi 20 iyun 2023 Irevan mescidleri modern az 2021 12 08 tarixinde Istifade tarixi 20 iyun 2023 Irevan seherinin kameral tesviri 1831 ci il www anl az 2023 06 20 tarixinde Istifade tarixi 20 iyun 2023