Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Səfiyar Əliyev (1 may 1942, Sisian rayonu – avqust 1997, Bakı) −kimyaçı alim, AMEA−nın Ə.M. Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutunun böyük elmi işçisi, kimya elmlər doktoru.
| Səfiyar Əliyev | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 1 may 1942 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | avqust 1997 (55 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | Uzun sürən xəstəlik |
| Elm sahəsi | neft kimyası |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yeri | AMEA Aşqarlar Kimyası İnstitutu |
| Təhsili | |
| Mükafatları | «V.İ. Leninin 100-illik yubileyi» ilə əlaqədar olaraq "Fədakar əməyə görə" medalı |
Həyatı
Əliyev Səfiyar 1942-ci ildə Ermənistan SSR Sisiyan rayonunun anadan olmuşdur. 1949-cu ildə Dəstəgird orta məktəbə daxil olub, oranı 1959-cu ildə bitirib. Həmin il Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakultəsinə daxil оlub.O, Universiteti bitirdikdən sonra, 1965-ci Ildə Azərbaycan SSR Aşqarlar Kimyası İnstitutunun aspiranturasına daxil olub. 1968-ci ildən EA AKİ-də mühəndis, kiçik və böyük elmi işçi vəzifələrində işləmişdir. 1987–97-ci illərdə "Antimikrob aşqarlarının sintezi" laboratoriyasına rəhbərlik etmişdir. 1969-cu ildə kimya elmləri namizədi alimlik dərəcəsini almaq üçün "Ditiofenol törəmələrinin kükürd əvəzləyicilərin sintezi və tədqiqi" mövzusunda namizədlik, 1991-ci ildə isə "Tərkibində azot və kükürdsaxlayan birləşmələrin sintezi və onların yağlara və soyuducu-yağlayıcı mayelərə əlavə kimi tədqiqi" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını "Neft-kimyası" ixtisası üzrə müdafiə etmişdir.Onun rəhbərliyi ilə 2 elmlər namizədi yetişmişdir. S.Əliyev uzun sürən xəstəlikdən sonra 1997-ci ilin avqustunda vəfat etmişdir.
Elmi fəaliyyət
S.Əliyev üzvi və neft kimyası sahəsində ixtisaslaşmışdır. Onun əsas elmi-tədqiqat işləri tərkibində kükürd və azotsaxlayan üzvi birləşmələrin sintezi, onların sürtkü yağlarına, yanacaqlara və eləcədə soyuducu yağlayıcı mayelərə aşqar kimi tətbiqinə həsr edilmişdir. Aparılan sistematik tədqiqatlar nəticəsində sintez edilmiş birləşmələrin quruluşu ilə effektivliyi arasında müəyyən qanunauyğunluqlar əldə edilmişdir. Yüksək effektivliyə malik olanlardan bəziləri sənaye miqyasında tətbiq edilmişdir. Əliyev Səfiyarın iştirakı ilə çoxsaylı törəmələr olan 2-tiofenollar və 4-merkaptopiridinlər müxtəlif funksional qruplar alınmış və məlum edilmişdir, ki tiolların bəzi törəmələri effektiv aşqar kimi və metalların sürtkü yağlarına korroziya inhibitoru kimi istifadə edilir. Tədqiq edilmişdir ki, təyin edilmiş birləşmələrin effektliyi qanuna uyğundur. Bir müddət S.M Əliyev YSM-lərin alınmasında tədqiqat işləri aparmışdır. Həmin YSM-lər metalların soyuq emalında istifadə olunur. Onlardan su əsaslı YSM-lər(NSK-5u, İXP-51, İXP-95, İXP-119V,İXP −120V, İXP-124V, İXP-125V, İXP-160, Azerol-1, Azero-2 və s.). Bu YSM-lərdən NSK-5u vəAzerol-1 sənayedə tətbiq olunub.
Elmi əsərləri
S.M Əliyevin apardığı elmi-tədqiqatların nəticələri 110 elmi məqalədə, o cümlədən 30 müəlliflik şəhadətnaməsində və 5 patentdə öz əksini tapmışdır.
Elmi məqaləri
- К.И.Садыхов, Зейналов А.М. Синтез β-(2,4,6-триметилбензоил) акриловой кислоты. "Азербайджанский химический журнал", 1970, № 1–2, с.79–81.
- К.И.Садыхов, М.А. Технология производства и применение смазочно-охлаждающей жидкости на водной основе для хонингования материалов. "Химия и нефтепереработка", 1975, № 8.
- К.И.Садыхов, Н.С.Керимов. Смазочно — охлаждающие жидкости. "Elm və həyat", 1976, № 6, с.29.
- С.М.Алиев. "Химики машиностроению", Газета "Элм", 21.05.86, № 24(45),с.3.
Müəlliflik şəhadətnamələri
- Смазочно-охлаждающая жидкость для механической обработки металлов. Садыхов К.И., Мамедова Ш.Я. Авторское свидетельство СССР, № 1456461.
- Смазочно-охлаждающая жидкость для механической обработки металлов. Садыхов К.И., Мамедова Ш.Я. Авторское свидетельство СССР, № 1335562.
- Смазочно-охлаждающая жидкость для механической обработки металлов. Садыхов К.И., Кабаков М.А. Авторское свидетельство СССР, № 1675324.
- 2-пропоксиметилмеркаптотиофен как ингибитор коррозии металлов. Садыхов К.И., Селимханова Д.Г.,Мамедъярова И.Ф.,Сеидов М.М. Авторское свидетельство СССР, № 671259.
Beynalxalq konfraslarda iştirakı
- Синтез и исследование некоторых сульфидов ряда тиофена. Сборник – "Тезисы докладов XV научной сессии по химии и технологии органических соединений серы и сернистых нефтей", Уфа, 1979, с.51–53. Садыхов К.И., Сеидов М.М.
- Смазочно-охлаждающие жидкости для хонингования металлов. Сборник –Тезисы докладов Всесоюзной конференции "оптимизация процессов алмазно-абразивной обработки", Волгоград Дом техники НТО, 1986, с.42. Садыхов К.И., Кабаков М.А.
Dissertantlara elmi rəhbərlik
S.M Əliyevin yüksək ixtisaslı elmi kadrların hazırlanması sahəsindədə xidmətləri olub. Onun rəhbərliyi ilə 2 elmlər namizədi alimlik dərəcəsi alıb.
Mükafatları
- "V.İ. Leninin 100-illik yubileyi" ilə əlaqədar olaraq "Fədakar əməyə görə" medalı;
Mənbə
- A.Məhərrəmov, M.Allahverdiyev, R.Əliyeva "Azərbaycan kimyaçıları", "Azərbaycan" nəşriyyatı, 1998.
- AMEA-nın həqiqi üzvü, akademik K.İ.Sadıxovun elmi əsərlərinin külliyatı. Bakı 2006, 810 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanila bilmesi ucun elave menbelere ehtiyac var Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek onu tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Sefiyar Eliyev 1 may 1942 Sisian rayonu avqust 1997 Baki kimyaci alim AMEA nin E M Quliyev adina Asqarlar Kimyasi Institutunun boyuk elmi iscisi kimya elmler doktoru Sefiyar EliyevDogum tarixi 1 may 1942 1942 05 01 Dogum yeri Sisian rayonu Ermenistan SSR SSRIVefat tarixi avqust 1997 55 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVefat sebebi Uzun suren xestelikElm sahesi neft kimyasiElmi derecesi kimya elmleri doktoruIs yeri AMEA Asqarlar Kimyasi InstitutuTehsili Baki Dovlet UniversitetiMukafatlari V I Leninin 100 illik yubileyi ile elaqedar olaraq Fedakar emeye gore medaliHeyatiEliyev Sefiyar 1942 ci ilde Ermenistan SSR Sisiyan rayonunun anadan olmusdur 1949 cu ilde Destegird orta mektebe daxil olub orani 1959 cu ilde bitirib Hemin il Baki Dovlet Universitetinin kimya fakultesine daxil olub O Universiteti bitirdikden sonra 1965 ci Ilde Azerbaycan SSR Asqarlar Kimyasi Institutunun aspiranturasina daxil olub 1968 ci ilden EA AKI de muhendis kicik ve boyuk elmi isci vezifelerinde islemisdir 1987 97 ci illerde Antimikrob asqarlarinin sintezi laboratoriyasina rehberlik etmisdir 1969 cu ilde kimya elmleri namizedi alimlik derecesini almaq ucun Ditiofenol toremelerinin kukurd evezleyicilerin sintezi ve tedqiqi movzusunda namizedlik 1991 ci ilde ise Terkibinde azot ve kukurdsaxlayan birlesmelerin sintezi ve onlarin yaglara ve soyuducu yaglayici mayelere elave kimi tedqiqi movzusunda doktorluq dissertasiyasini Neft kimyasi ixtisasi uzre mudafie etmisdir Onun rehberliyi ile 2 elmler namizedi yetismisdir S Eliyev uzun suren xestelikden sonra 1997 ci ilin avqustunda vefat etmisdir Elmi fealiyyetS Eliyev uzvi ve neft kimyasi sahesinde ixtisaslasmisdir Onun esas elmi tedqiqat isleri terkibinde kukurd ve azotsaxlayan uzvi birlesmelerin sintezi onlarin surtku yaglarina yanacaqlara ve elecede soyuducu yaglayici mayelere asqar kimi tetbiqine hesr edilmisdir Aparilan sistematik tedqiqatlar neticesinde sintez edilmis birlesmelerin qurulusu ile effektivliyi arasinda mueyyen qanunauygunluqlar elde edilmisdir Yuksek effektivliye malik olanlardan bezileri senaye miqyasinda tetbiq edilmisdir Eliyev Sefiyarin istiraki ile coxsayli toremeler olan 2 tiofenollar ve 4 merkaptopiridinler muxtelif funksional qruplar alinmis ve melum edilmisdir ki tiollarin bezi toremeleri effektiv asqar kimi ve metallarin surtku yaglarina korroziya inhibitoru kimi istifade edilir Tedqiq edilmisdir ki teyin edilmis birlesmelerin effektliyi qanuna uygundur Bir muddet S M Eliyev YSM lerin alinmasinda tedqiqat isleri aparmisdir Hemin YSM ler metallarin soyuq emalinda istifade olunur Onlardan su esasli YSM ler NSK 5u IXP 51 IXP 95 IXP 119V IXP 120V IXP 124V IXP 125V IXP 160 Azerol 1 Azero 2 ve s Bu YSM lerden NSK 5u veAzerol 1 senayede tetbiq olunub Elmi eserleriS M Eliyevin apardigi elmi tedqiqatlarin neticeleri 110 elmi meqalede o cumleden 30 muelliflik sehadetnamesinde ve 5 patentde oz eksini tapmisdir Elmi meqaleriK I Sadyhov Zejnalov A M Sintez b 2 4 6 trimetilbenzoil akrilovoj kisloty Azerbajdzhanskij himicheskij zhurnal 1970 1 2 s 79 81 K I Sadyhov M A Tehnologiya proizvodstva i primenenie smazochno ohlazhdayushej zhidkosti na vodnoj osnove dlya honingovaniya materialov Himiya i neftepererabotka 1975 8 K I Sadyhov N S Kerimov Smazochno ohlazhdayushie zhidkosti Elm ve heyat 1976 6 s 29 S M Aliev Himiki mashinostroeniyu Gazeta Elm 21 05 86 24 45 s 3 Muelliflik sehadetnameleriSmazochno ohlazhdayushaya zhidkost dlya mehanicheskoj obrabotki metallov Sadyhov K I Mamedova Sh Ya Avtorskoe svidetelstvo SSSR 1456461 Smazochno ohlazhdayushaya zhidkost dlya mehanicheskoj obrabotki metallov Sadyhov K I Mamedova Sh Ya Avtorskoe svidetelstvo SSSR 1335562 Smazochno ohlazhdayushaya zhidkost dlya mehanicheskoj obrabotki metallov Sadyhov K I Kabakov M A Avtorskoe svidetelstvo SSSR 1675324 2 propoksimetilmerkaptotiofen kak ingibitor korrozii metallov Sadyhov K I Selimhanova D G Mamedyarova I F Seidov M M Avtorskoe svidetelstvo SSSR 671259 Beynalxalq konfraslarda istirakiSintez i issledovanie nekotoryh sulfidov ryada tiofena Sbornik Tezisy dokladov XV nauchnoj sessii po himii i tehnologii organicheskih soedinenij sery i sernistyh neftej Ufa 1979 s 51 53 Sadyhov K I Seidov M M Smazochno ohlazhdayushie zhidkosti dlya honingovaniya metallov Sbornik Tezisy dokladov Vsesoyuznoj konferencii optimizaciya processov almazno abrazivnoj obrabotki Volgograd Dom tehniki NTO 1986 s 42 Sadyhov K I Kabakov M A Dissertantlara elmi rehberlikS M Eliyevin yuksek ixtisasli elmi kadrlarin hazirlanmasi sahesindede xidmetleri olub Onun rehberliyi ile 2 elmler namizedi alimlik derecesi alib Mukafatlari V I Leninin 100 illik yubileyi ile elaqedar olaraq Fedakar emeye gore medali MenbeA Meherremov M Allahverdiyev R Eliyeva Azerbaycan kimyacilari Azerbaycan nesriyyati 1998 AMEA nin heqiqi uzvu akademik K I Sadixovun elmi eserlerinin kulliyati Baki 2006 810 s