Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sıktıvkar(1930-cu ildə — Ust-Sısolsk) — şəhər dairəsi (1780-cı ildə) Rusiya Federasiyasının tərkibində yerləşən Komi Respublikasının paytaxtı,Sısola və Vıçeqda çaylarının qovuşduğu yerdə yerləşən ən böyük şəhərdir.
| şəhər | |||||
| Sıktıvkar | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| komi Сыктывкар | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə |  Rusiya | ||||
| Region | Komi Respublikası | ||||
| Rayon | Sıktıvkar | ||||
| Daxili bölgüsü | 1 rayon: | ||||
| Mer | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1780 | ||||
| İlk məlumat | 1586 | ||||
| Əvvəlki adı | Ust-Sısolsk (1930) | ||||
| Yaşayış məntəqəsi statuslu | 1780 | ||||
| Sahəsi | 152 | ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 172 m | ||||
| Saat qurşağı | | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi | ↗ 242 718 nəfər (2015) | ||||
| Sıxlığı | 1596,83 nəf./km² | ||||
| Milli tərkibi | ruslar — 66,0%, komi — 25,9%, ukraynalılar — 2,8 | ||||
| Etnoxronim | sıktıvkarlılar, sıktıvkarlı, sıktıvkarka | ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +7 8212 | ||||
| Poçt indeksi | 167000 | ||||
| Digər | |||||
| сыктывкар.рф (rus.) | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Adı
İlk dəfə 1586-cı ildə Sısola və Vıçeqda çaylarının qovuşduğu yerdə yerləşən Ust-Sısolsk karvansaray kimi tanınırdı.1780-ci ildə Yekatirnanın fərmanı ilə Ust-Sısolsk karvansarası şəhərə çevrildi.Yerli komi əhalisi öz dilinə bu adın komponentlərini tərcümə etdi və Sıktıvdin şəhəri adlandırırdı, "Sıktıv" — komidə qəbul edilmiş Sısola çayının adıdır, və kominin dilində Sısola ətrafında yer anlamına gəlir.1930-cu ildə, şəhərin 150-illik yubleyində , şəhərin adı dəyişdirilərək Sıktıvkar (Sıktıv komi dilində — Sısola ətrafında şəhər)yəni "Sısolada şəhər" adlandırılmışdır.
Tarixi
Sıktıvkarın tarixi XVI əsrdən başlanır,bu yerlərə Sısolanın yuxarı kəndlərindən gəlmiş komilər məskunlaşmışlar. 1570-ci ildə Ortelius atlasında müasir Sıktıvkarın yerində Permevelisk yaşayış məntəqəsi var idi.
1586-cı ildə yazıçı Sotnoyun kitabında ust Sısola kəndi haqqında məlumat verilir. Qeorqi taxta kilsəsi, kilsə ruhanilərinin 3 həyəti 6 kəndli həyəti burada yerləşirdi.Bu kəndin yaxınlığında,Kamennıy, Yemovskiy, Yeryominskiy, İvanovski, Fyodorovski,Kamenisty, İvan Vejova, Orinisı , Borovinka, İlyinski, Qudnikovo, Frolovski kimi müasir şəhərlər, Petrovski kəndi və Şulqi qəsəbəsi yerləşirdi.Kəntdə cəmi 25 yaşayışı olan və 6 yaşayış olmayan həyət var idi.25 yanvar (5 fevral) 1780-ci ildə II Yekaterinanın fərmanıyla on doqquz rayon tərkibində Voloqda canişininliyi yaradılmışdır, bununla əlaqədar olaraq Ust-Sısola kəndi Ust-Sısolsk rayon şəhərinə çevrilmişdir.
10 (21) fevral 1780-ci ildə yeni şəhərin təntənəli surətdə əsası qoyuldu,və 2 (13) oktyabr 1780-ci ildə şəhərin gerbi təsdiq edilmişdi.16 (27) yanvar 1784-cü il fərmanıyla Ust-Sısolska şəhərinin baş planı təsdiqlənib.Ona əsasən,şəhər sərhədində:Viçkodor,Podqorye, Kirul,Polovina, Kokulkar, Mikulsikt, İzkar, Kotinev (Kotyunev), Tentyukovqrezd, Titovqrezd, Qanyaqrezd kimi kiçik kəndlər yaradılmışdır.
XIX əsrdə Ust-Sısolsk şəhəri Şimalda böyük ticarət mərkəzinə çevrilmişdi.
XX əsrin əvvəlidə Ust-Sısolsk 6,5 min nəfər əhalisi olan kiçik əyalət şəhəri idi, onlarında,95 %-i ni — komilər təşkil edirdi.Şəhərdə əl əməyiylə 14 kiçik müəssisə işləyirdi.
Ümumrusiya mərkəzi icraiyyə komitəsinin dekretinə uyğun olaraq 22 avqust 1921-ci ildə yenidən yaradılmış Komi Muxtar vilayətinin mərkəzi oldu.
26 mart 1930-cu ildə Ust-Sısolsk şəhərinin 150-illiyində SSRİ MSK-ının Rəyasət heyətinin qətnaməsi ilə Ust-Sısolsk şəhərinin statusu komi dilində — Sıktıvkar olaraq dəyişdirilmişdir.
1930-cü ildə şəhərdə vilayət və rayon müəssisələri, (173 çarpayı) taxta-şalban zavodu, mətbəə, elektrik stansiyası, təhsil ocaqları, tibb müəssisələri, 17 ticarət müəssisəsi üçün 1667 şagird var idi.
5 dekabr 1936-cı ildən Sıktıvkar — Komi respublikasının paytaxtıdır
Fiziki-coğrafi xarakteri
Coğrafi mövqeyi
Şəhər Sısola çayının sol qırağında yerləşdirilmişdir, Moskvadan şimal-şərqə 1003 kilometrdir. Moskvadan Sıktıvkara qədər avtomobil yolunun ölçüsü 1331 kilometr təşkil edir.
Sıktıvkar şəhəri Moscow Time Zone (MSK) kimi ifadə edilən saat zonasındadır.Yerdəyişmə nisbətən UTC +3:00-ü təşkil edir.
İqlimi
- Orta illik temperatur — +1,3 °C
- Küləyin orta illik sürəti — 2,6 m/san
- Orta illik havanın rütubətliyi — 77 %
Sıktıvkarın Orta-kontinental iqlimi, uzun sürməyən, ilıq yayla, və soyuq uzun qışla müşahidə olunur. Şaxtalar hətta iyulda mümkündür,payız və yaz ayları soyuq və uzun olur.
Hakimiyyət orqanları
Sıktıvkar şəhərində Komi Respublikasının icra və qanunverici hakimiyyətinin bütün dövlət müəssisələri, Komi Respublikasının Ali Məhkəməsi yerləşir.
Həmçinin bələdiyyə təhsili administrasiyası "Sıktıvkar Şəhər dairəsi -" burada yerləşir, onun rəhbəri 2011-ci ildən İvan Aleksandroviç Pozdevdir.
İnzibati bölgüsü
Rəsmən Sıktıvkar şəhərinin şəhər mərkəzindən 14 kilometr məsafədə olan, Ejvinskiy adlı bir xüsusiləşdirilmiş rayonu var.
Ejvinskiy rayonu — Avropanın ən böyük tikinti ağacı sənayesi komplekslərindən biri Mondi Sıktıvkar tikinti ağacı sənayesi kompleksinin yerləşdiyi sənaye mərkəzidir.
Rəsmi statusu olmayan,rayonunun öz administrasiyasının şəhəri və şəhərin rayonları:
- Mərkəzi rayon
- Oktyabr rayonu
- Orbit rayonu
- Cənub-qərb rayonu
- Davpon rayonu
- Taxta-şalban zavodunun rayonu
Şəhərdə mikrorayonların adını müəyyənləşdirən qondarma qəsəbələr var: Şəhərdə var və mikrorayonların adlarını müəyyən edən belə adlandırılan yerlər: Yuxarı Çov, Alt Çov, Çayın o tayı, Dırnos, Kirul, Koytı, Koçpon, Çit, Qırmızı Dağ , Paris, İnşaatçı, Tentyukovo, Çovyu və s.
Əhalisi
Milli tərkibi
Sıktıvkar — çoxmillətli şəhərdir. Şəhərdə 70-dən çox milliyyət yaşayır. Şəhərdə müxtəlif milli cəmiyyətlər var.
| Milliyyətlər | 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1989 | 2002 | 2010 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| say | % | say | % | say | % | say | % | say | % | say | % | say | % | |
| Cəmi | 4464 | 100 | 5068 | 100 | 25 281 | 100 | 64 461 | 100 | 234 903 | 100 | 245 768 | 100 | 250 900 | 100 |
| ruslar | 731 | 16,4 | 1511 | 29,8 | 7079 | 28,0 | 23 186 | 36,0 | 127 619 | 54,3 | 143 453 | 58,4 | 165 594 | 66,0 |
| Komilər | 3699 | 82,9 | 3486 | 68,8 | 17 106 | 67,7 | 32 428 | 50,3 | 79 011 | 33,6 | 75 140 | 30,6 | 64 983 | 25,9 |
| ukraynalı | 5 | 0,0 | 89 | 1,7 | 520 | 2,1 | 2588 | 4,0 | 11 213 | 4,8 | 9600 | 3,9 | 7025 | 2,8 |
| almanlar | - | - | 101 | 0,4 | 2836 | 4,4 | 4089 | 1,8 | 3382 | 1,4 | - | - | ||
| belaruslar | - | - | 196 | 0,8 | 781 | 1,2 | 3551 | 1,5 | 2989 | 1,2 | 2258 | 0,9 | ||
| tatarlar | 2 | 0,0 | 48 | 0,2 | … | … | 1644 | 0,7 | 1474 | 0,6 | 1505 | 0,6 | ||
| digərləri | 27 | 0,6 | 231 | 0,9 | 2642 | 4,1 | 7779 | 3,3 | 9660 | 3,9 | 10287 | 4,1 | ||
Demoqrafiya
| İl | Doğum sayı | Ölüm faizi | Təbii artım | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| say | ‰ | say | ‰ | say | ‰ | |
| 1970 | 2571 | 18,2 | 920 | 6,5 | 1651 | 11,7 |
| 1975 | 3274 | 19,2 | 1100 | 6,4 | 2174 | 12,8 |
| 1980 | 3640 | 18,7 | 1410 | 7,2 | 2230 | 11,5 |
| 1985 | 4173 | 19,0 | 1597 | 7,3 | 2576 | 11,7 |
| 1990 | 3303 | 13,8 | 1854 | 7,8 | 1449 | 6,0 |
| 1995 | 2381 | 9,6 | 3253 | 13,2 | —872 | —3,6 |
| 2000 | 2659 | 10,7 | 3079 | 12,4 | —480 | —1,7 |
| 2001 | 2617 | 10,6 | 3041 | 12,3 | —424 | —1,7 |
| 2002 | 2934 | 11,9 | 3382 | 13,8 | —448 | —1,9 |
| 2003 | 3053 | 12,5 | 3547 | 14,5 | —494 | —2,0 |
| 2004 | 3104 | 12,7 | 3435 | 14,1 | —331 | —1,4 |
| 2005 | 2916 | 11,9 | 3323 | 13,6 | —407 | —1,7 |
| 2006 | 2700 | 11,0 | 2953 | 12,1 | —253 | —1,1 |
| 2008 | 2873 | 11,6 | 2691 | 10,9 | 182 | 0,7 |
| 2009 | 3063 | 12,3 | 2713 | 10,9 | 350 | 1,4 |
İqtisadiyyatı
Sıktıvkar - Komi Respublikasının ictimai və işgüzar mərkəzidir.Həmçinin o Rusiyanın şimalında sənaye mərkəzidir.
Şəhər təxminən 40 böyük sənaye müəssisəsinə malikdir,onunda üçdə biri ümumrusiyada əhəmiyyətə malikdir.
Əsas istehsalçıları bunlardır:
- "Mondi Sıktıvkar LPK" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti — Rusiyanın ən böyük tikinti ağacı sənayesi komplekslərindən biridir,
- "Sıktıvkar Tissyusu Qrupları" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti — Rusiyanın sanitar-gigiyenik məhsulunun istehsalı üzrə aparıcı şirkətlərindən biridir,
- "Komiteks" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti — toxunmayan materiallar fabrikidir — respublikada toxuculuq sənayesinin birinci müəssisəsidir,
- Sıktıvkar LDK — ağac emalı müəssisəsidir,
- Sıktıvkar sənaye kombinatı — respublikada birinci zavod quraşdırılmasının taxta evlərinin istehsalı üzrə müəssisə,
- "Sıktıvkar likyoro-araq zavodu" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti — Komi Respublikasında alkoqollu məhsulun aparıcı istehsalçısıdır,
- "YuTeyr-Ekspress" MMC — Komi Respublikasının çətinliklə gedilə bilən şəhərlər və rayonlar arası aviaşirkətdir,
- "Komiaviatrans" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti — Komi Respublikasının bütün aeroportlarını öz tərkibinə daxil edən Komi Respublikasının ən böyük aviaşirkətidir,
Sənaye şəhərinin 10-dan çox sahələri var.Meşə, ağac emalı və sellüloz kağızın əmtəə məhsullarının payına təxminən 62% düşür.Şəhərdə ildə ağac matrialları 254 000 m³, mişar materialları 179 000 m³, fanerlər 43 000 m³, ağac lövhələr 65 000 m³ , kağız 370 000 ton, toxunmayan materiallar 50 milyon m² istehsal edilir.
İstehlak bazarı
"Assorti" pərakəndə satış şəbəkəsi yerli ərzaq bazarında lider mövqe tutur. O Sıktıvkarda 34, Uxtada 2,Mikuni-də 1, mağazanı özündə birləşdirir. Bu bazarda 2010-cu ilin payızından "Maqnit"pərakəndə ərzaq federal şəbəkəsi ekspansiyasını başlayıb, və mağazaların sayını daim genişləndirir.
Böyük ticarət və ticarət-əyləncə mərkəzləri aşağıdakılardır: "Maksi", "Avrora", "İyun", "məişətin Evi", "Göy qurşağı", "MebelQrad", "Ticarət Həyəti", "Ulduzlu" "Rublik'" "May" "Uşaq dünyası" "Pokrovski", "Qonaq Həyəti", "Freqat", "Vejdino".
2 noyabr 2011-ci ildə "Maksi" şirkətinin ən böyük regional ticarət-əyləncə mərkəzi açıldı. Ticarət mərkəzi Petrozavods küçəsinin və Oktyabr prospektinin kəsişməsində yerləşdirilmişdir. Ümumi ərazisi - 44500 kv. m-dir..
27 avqust 2013-cü ildə "İyun" markası altında daha bir ticarət-əyləncə mərkəzinin açılışı oldu ki, onunda icarədarlarından biri "O'KEY" hipermarketi oldu.Yeni TRS Malışev küçəsi və Oktyabr prospektinin kəsişməsində "Maksi" TRS-ın yanında yerləşir. Ümumi ərazisi - 45000 kv. metrdir.
26 aprel 2014-cü ildə Davpon m-da Morozov küçəsi və Sısolski şosesinin kəsişməsidiyi ərazidə yeni TRS açıldı.Ümumi ərazisi - 50000 kv. metrdir. Yeni ticarət mərkəzində Sıktıvkar avtovağzalı və şəhər bazarı yerləşir.
26 mart 2015-ci ildə Kommunist və Starovsk küçələrinin kəsişmədində yerləşən əvvəllər dağıdılmış"Parma" kinoteatrının yerində "Parma" ticarət mərkəzi açılmışdır.Ümumi ərazisi - 21900 kv. metirdir.
Nəqliyyat
Avtobuslar və taksilər şəhərdaxili əsas nəqliyyatdır. Həmçinin "Çovyu" dəmiryol stansiyası , "Ejva" və "Koytı" dəmiryol sərnişin stansiyasının platforması əsasında qurulmuşdur.Şəhərin adını daşıyan firma qatarı Sıktıvkar — Moskva sərnişinlərini daşıyır.Belkomur proqramı çərçivəsində 2018-ci ilə qədər Perm şəhəriylə dəmir yol əlaqəsini açmaq planlaşdırılır.Layihənin növbəti mərhələsində Arxangelsk şəhəri ilə dəmir yol əlaqəsini açmaq planlaşdırılır.
Dəmiryolu vağzalı var."Sıktıvkar" — stansiyası Mikun qovşaq stansiyasının bir qoludur.Sıktıvkardan Kudımkar vasitəsilə Permə qədər yolun tikintisi nəzərdə tutulur.
Həmçinin şəhərdə "Sıktıvkar" hava limanı da var.
Şəhərdə Morozov 202 küçəsində yerləşdirilmiş avtovağzal var.Marşrutlar, Kazan, Perm, Ufa, Ulyanovsk, Kirov, Yoşkar-Оlа Çebaksar şəhərlərinə qədər işləyirlər.
Avtobusların bir hissəsi dəmiryolu vağzalından yola düşür.
Sıktıvkar şəhəri "Vyatka" avtomobil yolunun son nöqtəsidir.
2012-ci ildə Sıktıvkar üçün Moskva gəmiqayırma zavodunda — Vıçeqdaya çayında üzən buxarla işləyən sərnişin bərə gəmisi istehsal olunmuşdur.
Təhsil və elm
Sıktıvkar — Avropanın Şimalında Rusiyanın ən böyük elmi mərkəzlərdən biridir.Şəhərdə elmi-tədqiqat və eksperimental dizayn işləri həyata keçirən 30 ixtisaslaşdırılmış müəssisə var.Komi Respublikanın aparıcı elmi-tədqiqat müəssisələri Rusiya Elmlər Akademiyasının Ural bölməsinin elmi mərkəzinə birləşdirilmişdir və tərkibinə daxildir:kimya institutu, həmçinin geologiya, biologiya, dil, ədəbiyyat və tarix, fiziologiya, Şimalın iqtisadi və sosial problemləri, energetika, riyaziyyat və mərkəzləşdirilmiş xidmətlər bölməsi.
Ali təhsil müəssisələri:
- Pitirim Sorokin adına Sıktıvkar dövlət universiteti.
- Sıktıvkar meşə institutu.
- Komi dövlət qulluğu və idarəetmənin respublika akademiyası.
- Sankt-Peterburq dövlət universitetinin xidmət və iqtisadiyyat filialı.
- Kirov dövlət tibb akademiyasının filialı.
- Rusiya Kooperasiya universitetinin filialı.
- Müasir Humanitar Akademiyanın filialı.
- Vyatka dövlət humanitar universitetinin nümayəndəliyi
Sənaye və energetika təhlükəsizliyi sahəsində hazırlığı həyata keçirən ixtisaslaşdırılmış təhsil müəssisələri:
- "Sənaye təhlükəsizliyi" Mühəndislik-tədris mərkəzi
Səhiyyə
Sıktıvkarda səhiyyənin 13 bələdiyyə müəssisəsi işləyir, onlardan 4-ü Ejvinsko şəhər rayonunun ərazisindədir."Sıktıvkar" Müdafiə Nazirliyinin Dövlət İstiqrazları səhiyyəsinin bütün bələdiyyə müəssisələri tibbi yardımın verilən növlərində lisenziyalara malikdir.
Bundan başqa, "Komi respublika psixiatriya xəstəxanası" və Ejvinsk rayonu ərazisində bələdiyyə büdcə müəssisəsi dövlət müəssisəsi- "Sıktivar təcili tibbi yardım stansiyası" fəaliyyət göstərir.
Səhiyyənin bələdiyyə müəssisələri uşaq ambulator-poliklinikarı tibbi yardımın, stasionar tibbi yardımın və sürətli tibbi yardımın göstərilməsi və rayonun yaşlı əhalisinə tibbi fəaliyyət həyata keçirir.
Vahid siyasətin perspektivləri, onun inkişaf meyillərinin proqnozlaşdırılması həyata keçirilməsini təhlil və ekspertiza vəziyyəti, əhalinin sağlamlıq vəziyyətinin araşdırılması, göstərilən tibbi yardımın keyfiyyətinin səhiyyə və bələdiyyə müəssisələrinin fəaliyyətinə nəzarət olunması, əhalinin sağlamlığının qorunması sahəsində Dövlət İstiqrazlarının MN "Sıktıvkar" ərazisində keçirilməsi səhiyyə sisteminin, "Sıktıvkar" Dövlət İstiqrazlarının MN administrasiyasının səhiyyə İdarəsi təmin edir.
İdman
Şəhərdə qış idman növləri inkişaf edir: topla hokkey , snoubort, xizək və konki sürmə idmanı, fiqurlu konkisürmə. Şəhərin idman həyatında əhəmiyyətli yer mini-futbol tutur.Mini-futbol üzrə sıktıvkar komandası "Yeni Generasiya" Superliqasında çıxış edir, və onun törəmə klubu — "Portmanet" Birinci liqada yerli Min-futbolun "Ural" zonasında çıxış edir.
Həmçinin qadını inkişaf edirlər və kişi basketbolu, üzgüçülük, bədii gimnastika, boks və müxtəlif döyüş sənətləri inlişaf edir. Mərkəzi stadionda buz qovmaları tez-tez keçirilir.
Ənənəvi xizək idmanı inkişaf etmişdir, şəhərdə üç rəsmi xizək bazası işləyir: Raisa Smetaninoy adına stadion, "Dinamonun" xizək bazası və "Mondi Sıktıvkar LPK" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin "Vejdinonun" xizək bazası.
Raisa Smetaninoy adına stadionda xizək yarışları üzrə Rusiya çempionatı keçirilir.
Mədəniyyət
Sıktıvkar Komi Respublikasının mədəni paytaxtıdır.
Teatrlar
- Komi Respublikasının Sıktıvkar şəhərində yerləşən opera və balet teatrı, həm də musiqili teatrı,keçmiş siyasətdə ittiham edilmiş Vorkutlaqa və teatrının bədii rəhbəri olmuş,müğənni Boris Deneyka,artistlərinin fəal iştirakı ilə 1958-ci il avqustun 26-da açılmışdır; İndi teatr tamaşaları məşhur rusiya və qərb müəlliflərinin ("Silva", "Şən dul qadın", "Sevgili") tamaşaları, tamaşaçılara təqdim edilir. Onların arasında əsas yeri "Yağ Мort" komi dastanın süjeti əsasında olan balet tutur.
- Komi Respublikasının Milli musiqili dram teatrı sırf milli tamaşalarla məşğul olur.Bütün tamaşalar rus dilinə sinxron tərcümə ilə, orada komi dilində aparılır.Teatrın repertuarında dramatik sənət və komi xalqının folklor vokal-instrumental mirası birləşir.Bu iki istiqamətin sintezi kominin və şimal xalqlarının ) ezoterik əhvali-ruhiyyəsini əks etdirən teatr hərəkətinin nümunələrini verdi — folklor materialları, xalq eposu, mahnılar təqdim edən ən müxtəlif janrlar mərasimlər əsasında yaradılmış tamaşalar: xalq dramını, melodik-epik poemanı, musiqi komediyasını, mifoloji rəvayət, müasir dram, əfsanəni, uşaq nağılını əks etdirir.
- Komi Respublika filarmoniyası mahnı və instrumental musiqi ansamblının solistləri, həmçinin xalq musiqi ansamblı, Dövlət mahnı və rəqs ansamblı "As'ya kıa" (komi Асъя кыа) "Zarni küknar" mahnı ansamblı,"İlham" instrumental musiqi ansamblı , həmçinin solistlər: Komi Respublikasının xalq artisti Aleksey Moiseyenko, Alevtina Vostrikova, Viktoriya Rebyonkonun, Viktoriya Pıstinunun, Olqa Kravtsova və Vera Bulışevunun Komi Respublikasının aktrisası Fyodor Svyatovsanın Komi Respublikasının əməkdar artisti öz tərkibinə daxildir."As'ya kıa" ansamblı çox beynəlxalq festivallarda Komi respublikası mədəniyyətinin vizit kartıdır.
İstinadlar
- . 2013-12-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-19.
- http://komi.gks.ru/vpn2010/DocLib1/Son%20nəticələr.aspx[ölü keçid]
- "Ortelius atlası (1570) Европа". 2013-04-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-20.
- "1897-ci il Rusiya İmperiyasının birinci ümumi əhalinin siyahıya alınması. Ana dili və regionlar üzrə əhalinin bölgüsü". 2015-11-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-20.
- 1926-cu ilin ümumittifaq əhali siyahıya alınması = Recensement de la population de L’U.R.S.S. 1926 / SSRİ-in mərkəzi statistik idarəsi ; Otd. siyahıya almalar. Şimal rayonu. Leninqradsko-Karel rayonu: xəlqilik, ana dili, yaş, savad. — М.: Изд. ЦСУ СССР, 1928, с. 58—59.
- НА РК, ф. р-140, оп. 2, д. 8663.
- Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasının əsas nəticələri 2002-ci il Kominin Respublikası üzrə . — Sıktıvkar, 2005, с. 61—64.
- "Sıktıvkarda yeni Ticarət mərkəzi (foto) açdılar - page 1 | Komionlayn". komionline.ru. 2014-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-15.
- "Sıktıvkarda "İyun" Ticarət mərkəzini açdılar | KomiOnlayn". komionline.ru. 2015-11-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-15.
- "Sıktıvkarda Avtovağzalla yeni mərkəzi bazar açıldı | KomiOnlayn". komionline.ru. 2016-12-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-15.
- "Yığcam ticarət mərkəzi olan "Parma" ya sıktıvkarlılar beş dəqiqə ərzində baxdılar | KomiOnlayn". komionline.ru. 2016-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-15.
- . 2012-06-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-31.
- "buxarı". 2015-04-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-31.
- "İnstitutlar və elmi bölmələr". 2012-05-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-02-02.
- . 2010-11-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-03.
- . 2016-03-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Siktivkar 1930 cu ilde Ust Sisolsk seher dairesi 1780 ci ilde Rusiya Federasiyasinin terkibinde yerlesen Komi Respublikasinin paytaxti Sisola ve Viceqda caylarinin qovusdugu yerde yerlesen en boyuk seherdir seherSiktivkarkomi SyktyvkarBayraq d Gerb61 40 sm e 50 49 s u Olke RusiyaRegion Komi RespublikasiRayon SiktivkarDaxili bolgusu 1 rayon MerTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1780Ilk melumat 1586Evvelki adi Ust Sisolsk 1930 Yasayis menteqesi statuslu 1780Sahesi 152Merkezin hundurluyu 172 mSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 242 718 nefer 2015 Sixligi 1596 83 nef km Milli terkibi ruslar 66 0 komi 25 9 ukraynalilar 2 8Etnoxronim siktivkarlilar siktivkarli siktivkarkaReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 7 8212Poct indeksi 167000Digersyktyvkar rf rus Siktivkar Siktivkar Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdiIlk defe 1586 ci ilde Sisola ve Viceqda caylarinin qovusdugu yerde yerlesen Ust Sisolsk karvansaray kimi taninirdi 1780 ci ilde Yekatirnanin fermani ile Ust Sisolsk karvansarasi sehere cevrildi Yerli komi ehalisi oz diline bu adin komponentlerini tercume etdi ve Siktivdin seheri adlandirirdi Siktiv komide qebul edilmis Sisola cayinin adidir ve kominin dilinde Sisola etrafinda yer anlamina gelir 1930 cu ilde seherin 150 illik yubleyinde seherin adi deyisdirilerek Siktivkar Siktiv komi dilinde Sisola etrafinda seher yeni Sisolada seher adlandirilmisdir TarixiUst Sisolskanin gerbi 1780 ci ilSiktivaranin gerbi 1993 cu il Siktivkarin tarixi XVI esrden baslanir bu yerlere Sisolanin yuxari kendlerinden gelmis komiler meskunlasmislar 1570 ci ilde Ortelius atlasinda muasir Siktivkarin yerinde Permevelisk yasayis menteqesi var idi 1586 ci ilde yazici Sotnoyun kitabinda ust Sisola kendi haqqinda melumat verilir Qeorqi taxta kilsesi kilse ruhanilerinin 3 heyeti 6 kendli heyeti burada yerlesirdi Bu kendin yaxinliginda Kamenniy Yemovskiy Yeryominskiy Ivanovski Fyodorovski Kamenisty Ivan Vejova Orinisi Borovinka Ilyinski Qudnikovo Frolovski kimi muasir seherler Petrovski kendi ve Sulqi qesebesi yerlesirdi Kentde cemi 25 yasayisi olan ve 6 yasayis olmayan heyet var idi 25 yanvar 5 fevral 1780 ci ilde II Yekaterinanin fermaniyla on doqquz rayon terkibinde Voloqda canisininliyi yaradilmisdir bununla elaqedar olaraq Ust Sisola kendi Ust Sisolsk rayon seherine cevrilmisdir 10 21 fevral 1780 ci ilde yeni seherin tenteneli suretde esasi qoyuldu ve 2 13 oktyabr 1780 ci ilde seherin gerbi tesdiq edilmisdi 16 27 yanvar 1784 cu il fermaniyla Ust Sisolska seherinin bas plani tesdiqlenib Ona esasen seher serhedinde Vickodor Podqorye Kirul Polovina Kokulkar Mikulsikt Izkar Kotinev Kotyunev Tentyukovqrezd Titovqrezd Qanyaqrezd kimi kicik kendler yaradilmisdir XIX esrde Ust Sisolsk seheri Simalda boyuk ticaret merkezine cevrilmisdi XX esrin evvelide Ust Sisolsk 6 5 min nefer ehalisi olan kicik eyalet seheri idi onlarinda 95 i ni komiler teskil edirdi Seherde el emeyiyle 14 kicik muessise isleyirdi Umumrusiya merkezi icraiyye komitesinin dekretine uygun olaraq 22 avqust 1921 ci ilde yeniden yaradilmis Komi Muxtar vilayetinin merkezi oldu 26 mart 1930 cu ilde Ust Sisolsk seherinin 150 illiyinde SSRI MSK inin Reyaset heyetinin qetnamesi ile Ust Sisolsk seherinin statusu komi dilinde Siktivkar olaraq deyisdirilmisdir 1930 cu ilde seherde vilayet ve rayon muessiseleri 173 carpayi taxta salban zavodu metbee elektrik stansiyasi tehsil ocaqlari tibb muessiseleri 17 ticaret muessisesi ucun 1667 sagird var idi 5 dekabr 1936 ci ilden Siktivkar Komi respublikasinin paytaxtidirFiziki cografi xarakteriCografi movqeyi Seher Sisola cayinin sol qiraginda yerlesdirilmisdir Moskvadan simal serqe 1003 kilometrdir Moskvadan Siktivkara qeder avtomobil yolunun olcusu 1331 kilometr teskil edir Siktivkar seheri Moscow Time Zone MSK kimi ifade edilen saat zonasindadir Yerdeyisme nisbeten UTC 3 00 u teskil edir Iqlimi Orta illik temperatur 1 3 C Kuleyin orta illik sureti 2 6 m san Orta illik havanin rutubetliyi 77 Siktivkarin Orta kontinental iqlimi uzun surmeyen iliq yayla ve soyuq uzun qisla musahide olunur Saxtalar hetta iyulda mumkundur payiz ve yaz aylari soyuq ve uzun olur Hakimiyyet orqanlariSiktivkar seherinde Komi Respublikasinin icra ve qanunverici hakimiyyetinin butun dovlet muessiseleri Komi Respublikasinin Ali Mehkemesi yerlesir Hemcinin belediyye tehsili administrasiyasi Siktivkar Seher dairesi burada yerlesir onun rehberi 2011 ci ilden Ivan Aleksandrovic Pozdevdir Inzibati bolgusuResmen Siktivkar seherinin seher merkezinden 14 kilometr mesafede olan Ejvinskiy adli bir xususilesdirilmis rayonu var Ejvinskiy rayonu Avropanin en boyuk tikinti agaci senayesi komplekslerinden biri Mondi Siktivkar tikinti agaci senayesi kompleksinin yerlesdiyi senaye merkezidir Siktivkarin Ejvinskiy rayonu Resmi statusu olmayan rayonunun oz administrasiyasinin seheri ve seherin rayonlari Merkezi rayon Oktyabr rayonu Orbit rayonu Cenub qerb rayonu Davpon rayonu Taxta salban zavodunun rayonu Seherde mikrorayonlarin adini mueyyenlesdiren qondarma qesebeler var Seherde var ve mikrorayonlarin adlarini mueyyen eden bele adlandirilan yerler Yuxari Cov Alt Cov Cayin o tayi Dirnos Kirul Koyti Kocpon Cit Qirmizi Dag Paris Insaatci Tentyukovo Covyu ve s EhalisiMilli terkibiSiktivkar coxmilletli seherdir Seherde 70 den cox milliyyet yasayir Seherde muxtelif milli cemiyyetler var Milliyyetler 1897 1926 1939 1959 1989 2002 2010say say say say say say say Cemi 4464 100 5068 100 25 281 100 64 461 100 234 903 100 245 768 100 250 900 100ruslar 731 16 4 1511 29 8 7079 28 0 23 186 36 0 127 619 54 3 143 453 58 4 165 594 66 0Komiler 3699 82 9 3486 68 8 17 106 67 7 32 428 50 3 79 011 33 6 75 140 30 6 64 983 25 9ukraynali 5 0 0 89 1 7 520 2 1 2588 4 0 11 213 4 8 9600 3 9 7025 2 8almanlar 101 0 4 2836 4 4 4089 1 8 3382 1 4 belaruslar 196 0 8 781 1 2 3551 1 5 2989 1 2 2258 0 9tatarlar 2 0 0 48 0 2 1644 0 7 1474 0 6 1505 0 6digerleri 27 0 6 231 0 9 2642 4 1 7779 3 3 9660 3 9 10287 4 1DemoqrafiyaIl Dogum sayi Olum faizi Tebii artimsay say say 1970 2571 18 2 920 6 5 1651 11 71975 3274 19 2 1100 6 4 2174 12 81980 3640 18 7 1410 7 2 2230 11 51985 4173 19 0 1597 7 3 2576 11 71990 3303 13 8 1854 7 8 1449 6 01995 2381 9 6 3253 13 2 872 3 62000 2659 10 7 3079 12 4 480 1 72001 2617 10 6 3041 12 3 424 1 72002 2934 11 9 3382 13 8 448 1 92003 3053 12 5 3547 14 5 494 2 02004 3104 12 7 3435 14 1 331 1 42005 2916 11 9 3323 13 6 407 1 72006 2700 11 0 2953 12 1 253 1 12008 2873 11 6 2691 10 9 182 0 72009 3063 12 3 2713 10 9 350 1 4IqtisadiyyatiSiktivkar Komi Respublikasinin ictimai ve isguzar merkezidir Hemcinin o Rusiyanin simalinda senaye merkezidir Seher texminen 40 boyuk senaye muessisesine malikdir onunda ucde biri umumrusiyada ehemiyyete malikdir Esas istehsalcilari bunlardir Mondi Siktivkar LPK Aciq Sehmdar Cemiyyeti Rusiyanin en boyuk tikinti agaci senayesi komplekslerinden biridir Siktivkar Tissyusu Qruplari Aciq Sehmdar Cemiyyeti Rusiyanin sanitar gigiyenik mehsulunun istehsali uzre aparici sirketlerinden biridir Komiteks Aciq Sehmdar Cemiyyeti toxunmayan materiallar fabrikidir respublikada toxuculuq senayesinin birinci muessisesidir Siktivkar LDK agac emali muessisesidir Siktivkar senaye kombinati respublikada birinci zavod qurasdirilmasinin taxta evlerinin istehsali uzre muessise Siktivkar likyoro araq zavodu Aciq Sehmdar Cemiyyeti Komi Respublikasinda alkoqollu mehsulun aparici istehsalcisidir YuTeyr Ekspress MMC Komi Respublikasinin cetinlikle gedile bilen seherler ve rayonlar arasi aviasirketdir Komiaviatrans Aciq Sehmdar Cemiyyeti Komi Respublikasinin butun aeroportlarini oz terkibine daxil eden Komi Respublikasinin en boyuk aviasirketidir Senaye seherinin 10 dan cox saheleri var Mese agac emali ve selluloz kagizin emtee mehsullarinin payina texminen 62 dusur Seherde ilde agac matriallari 254 000 m misar materiallari 179 000 m fanerler 43 000 m agac lovheler 65 000 m kagiz 370 000 ton toxunmayan materiallar 50 milyon m istehsal edilir Istehlak bazari Assorti perakende satis sebekesi yerli erzaq bazarinda lider movqe tutur O Siktivkarda 34 Uxtada 2 Mikuni de 1 magazani ozunde birlesdirir Bu bazarda 2010 cu ilin payizindan Maqnit perakende erzaq federal sebekesi ekspansiyasini baslayib ve magazalarin sayini daim genislendirir Boyuk ticaret ve ticaret eylence merkezleri asagidakilardir Maksi Avrora Iyun meisetin Evi Goy qursagi MebelQrad Ticaret Heyeti Ulduzlu Rublik May Usaq dunyasi Pokrovski Qonaq Heyeti Freqat Vejdino 2 noyabr 2011 ci ilde Maksi sirketinin en boyuk regional ticaret eylence merkezi acildi Ticaret merkezi Petrozavods kucesinin ve Oktyabr prospektinin kesismesinde yerlesdirilmisdir Umumi erazisi 44500 kv m dir 27 avqust 2013 cu ilde Iyun markasi altinda daha bir ticaret eylence merkezinin acilisi oldu ki onunda icaredarlarindan biri O KEY hipermarketi oldu Yeni TRS Malisev kucesi ve Oktyabr prospektinin kesismesinde Maksi TRS in yaninda yerlesir Umumi erazisi 45000 kv metrdir 26 aprel 2014 cu ilde Davpon m da Morozov kucesi ve Sisolski sosesinin kesismesidiyi erazide yeni TRS acildi Umumi erazisi 50000 kv metrdir Yeni ticaret merkezinde Siktivkar avtovagzali ve seher bazari yerlesir 26 mart 2015 ci ilde Kommunist ve Starovsk kucelerinin kesismedinde yerlesen evveller dagidilmis Parma kinoteatrinin yerinde Parma ticaret merkezi acilmisdir Umumi erazisi 21900 kv metirdir NeqliyyatAvtobuslar ve taksiler seherdaxili esas neqliyyatdir Hemcinin Covyu demiryol stansiyasi Ejva ve Koyti demiryol sernisin stansiyasinin platformasi esasinda qurulmusdur Seherin adini dasiyan firma qatari Siktivkar Moskva sernisinlerini dasiyir Belkomur proqrami cercivesinde 2018 ci ile qeder Perm seheriyle demir yol elaqesini acmaq planlasdirilir Layihenin novbeti merhelesinde Arxangelsk seheri ile demir yol elaqesini acmaq planlasdirilir Demiryolu vagzali var Siktivkar stansiyasi Mikun qovsaq stansiyasinin bir qoludur Siktivkardan Kudimkar vasitesile Perme qeder yolun tikintisi nezerde tutulur Hemcinin seherde Siktivkar hava limani da var Seherde Morozov 202 kucesinde yerlesdirilmis avtovagzal var Marsrutlar Kazan Perm Ufa Ulyanovsk Kirov Yoskar Ola Cebaksar seherlerine qeder isleyirler Avtobuslarin bir hissesi demiryolu vagzalindan yola dusur Siktivkar seheri Vyatka avtomobil yolunun son noqtesidir 2012 ci ilde Siktivkar ucun Moskva gemiqayirma zavodunda Viceqdaya cayinda uzen buxarla isleyen sernisin bere gemisi istehsal olunmusdur Tehsil ve elmSiktivkar Avropanin Simalinda Rusiyanin en boyuk elmi merkezlerden biridir Seherde elmi tedqiqat ve eksperimental dizayn isleri heyata keciren 30 ixtisaslasdirilmis muessise var Komi Respublikanin aparici elmi tedqiqat muessiseleri Rusiya Elmler Akademiyasinin Ural bolmesinin elmi merkezine birlesdirilmisdir ve terkibine daxildir kimya institutu hemcinin geologiya biologiya dil edebiyyat ve tarix fiziologiya Simalin iqtisadi ve sosial problemleri energetika riyaziyyat ve merkezlesdirilmis xidmetler bolmesi Ali tehsil muessiseleri Pitirim Sorokin adina Siktivkar dovlet universiteti Siktivkar mese institutu Komi dovlet qullugu ve idareetmenin respublika akademiyasi Sankt Peterburq dovlet universitetinin xidmet ve iqtisadiyyat filiali Kirov dovlet tibb akademiyasinin filiali Rusiya Kooperasiya universitetinin filiali Muasir Humanitar Akademiyanin filiali Vyatka dovlet humanitar universitetinin numayendeliyi Senaye ve energetika tehlukesizliyi sahesinde hazirligi heyata keciren ixtisaslasdirilmis tehsil muessiseleri Senaye tehlukesizliyi Muhendislik tedris merkeziSehiyyeSiktivkarda sehiyyenin 13 belediyye muessisesi isleyir onlardan 4 u Ejvinsko seher rayonunun erazisindedir Siktivkar Mudafie Nazirliyinin Dovlet Istiqrazlari sehiyyesinin butun belediyye muessiseleri tibbi yardimin verilen novlerinde lisenziyalara malikdir Bundan basqa Komi respublika psixiatriya xestexanasi ve Ejvinsk rayonu erazisinde belediyye budce muessisesi dovlet muessisesi Siktivar tecili tibbi yardim stansiyasi fealiyyet gosterir Sehiyyenin belediyye muessiseleri usaq ambulator poliklinikari tibbi yardimin stasionar tibbi yardimin ve suretli tibbi yardimin gosterilmesi ve rayonun yasli ehalisine tibbi fealiyyet heyata kecirir Vahid siyasetin perspektivleri onun inkisaf meyillerinin proqnozlasdirilmasi heyata kecirilmesini tehlil ve ekspertiza veziyyeti ehalinin saglamliq veziyyetinin arasdirilmasi gosterilen tibbi yardimin keyfiyyetinin sehiyye ve belediyye muessiselerinin fealiyyetine nezaret olunmasi ehalinin saglamliginin qorunmasi sahesinde Dovlet Istiqrazlarinin MN Siktivkar erazisinde kecirilmesi sehiyye sisteminin Siktivkar Dovlet Istiqrazlarinin MN administrasiyasinin sehiyye Idaresi temin edir IdmanSeherde qis idman novleri inkisaf edir topla hokkey snoubort xizek ve konki surme idmani fiqurlu konkisurme Seherin idman heyatinda ehemiyyetli yer mini futbol tutur Mini futbol uzre siktivkar komandasi Yeni Generasiya Superliqasinda cixis edir ve onun toreme klubu Portmanet Birinci liqada yerli Min futbolun Ural zonasinda cixis edir Hemcinin qadini inkisaf edirler ve kisi basketbolu uzguculuk bedii gimnastika boks ve muxtelif doyus senetleri inlisaf edir Merkezi stadionda buz qovmalari tez tez kecirilir Enenevi xizek idmani inkisaf etmisdir seherde uc resmi xizek bazasi isleyir Raisa Smetaninoy adina stadion Dinamonun xizek bazasi ve Mondi Siktivkar LPK Aciq Sehmdar Cemiyyetinin Vejdinonun xizek bazasi Raisa Smetaninoy adina stadionda xizek yarislari uzre Rusiya cempionati kecirilir MedeniyyetSiktivkar Komi Respublikasinin medeni paytaxtidir Teatrlar Komi Respublikasinin Siktivkar seherinde yerlesen opera ve balet teatri hem de musiqili teatri kecmis siyasetde ittiham edilmis Vorkutlaqa ve teatrinin bedii rehberi olmus mugenni Boris Deneyka artistlerinin feal istiraki ile 1958 ci il avqustun 26 da acilmisdir Indi teatr tamasalari meshur rusiya ve qerb muelliflerinin Silva Sen dul qadin Sevgili tamasalari tamasacilara teqdim edilir Onlarin arasinda esas yeri Yag Mort komi dastanin sujeti esasinda olan balet tutur Komi Respublikasinin Milli musiqili dram teatri sirf milli tamasalarla mesgul olur Butun tamasalar rus diline sinxron tercume ile orada komi dilinde aparilir Teatrin repertuarinda dramatik senet ve komi xalqinin folklor vokal instrumental mirasi birlesir Bu iki istiqametin sintezi kominin ve simal xalqlarinin ezoterik ehvali ruhiyyesini eks etdiren teatr hereketinin numunelerini verdi folklor materiallari xalq eposu mahnilar teqdim eden en muxtelif janrlar merasimler esasinda yaradilmis tamasalar xalq dramini melodik epik poemani musiqi komediyasini mifoloji revayet muasir dram efsaneni usaq nagilini eks etdirir Komi Respublika filarmoniyasi mahni ve instrumental musiqi ansamblinin solistleri hemcinin xalq musiqi ansambli Dovlet mahni ve reqs ansambli As ya kia komi Asya kya Zarni kuknar mahni ansambli Ilham instrumental musiqi ansambli hemcinin solistler Komi Respublikasinin xalq artisti Aleksey Moiseyenko Alevtina Vostrikova Viktoriya Rebyonkonun Viktoriya Pistinunun Olqa Kravtsova ve Vera Bulisevunun Komi Respublikasinin aktrisasi Fyodor Svyatovsanin Komi Respublikasinin emekdar artisti oz terkibine daxildir As ya kia ansambli cox beynelxalq festivallarda Komi respublikasi medeniyyetinin vizit kartidir Istinadlar 2013 12 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 01 19 http komi gks ru vpn2010 DocLib1 Son 20neticeler aspx olu kecid Ortelius atlasi 1570 Evropa 2013 04 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 01 20 1897 ci il Rusiya Imperiyasinin birinci umumi ehalinin siyahiya alinmasi Ana dili ve regionlar uzre ehalinin bolgusu 2015 11 22 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 20 1926 cu ilin umumittifaq ehali siyahiya alinmasi Recensement de la population de L U R S S 1926 SSRI in merkezi statistik idaresi Otd siyahiya almalar Simal rayonu Leninqradsko Karel rayonu xelqilik ana dili yas savad M Izd CSU SSSR 1928 s 58 59 NA RK f r 140 op 2 d 8663 Umumrusiya ehalinin siyahiya alinmasinin esas neticeleri 2002 ci il Kominin Respublikasi uzre Siktivkar 2005 s 61 64 Siktivkarda yeni Ticaret merkezi foto acdilar page 1 Komionlayn komionline ru 2014 07 26 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 15 Siktivkarda Iyun Ticaret merkezini acdilar KomiOnlayn komionline ru 2015 11 17 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 15 Siktivkarda Avtovagzalla yeni merkezi bazar acildi KomiOnlayn komionline ru 2016 12 20 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 15 Yigcam ticaret merkezi olan Parma ya siktivkarlilar bes deqiqe erzinde baxdilar KomiOnlayn komionline ru 2016 12 07 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 15 2012 06 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 01 31 buxari 2015 04 14 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 31 Institutlar ve elmi bolmeler 2012 05 05 tarixinde Istifade tarixi 2016 02 02 2010 11 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 02 03 2016 03 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 02 03