Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Söyüdyarpaq armud (lat. Pyrus salicifolia) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin armud cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir – NT. Azərbaycanın nadir növüdür. Qafqaz endemikdir. Regional IUCN Statusu: NT.
| Söyüdyarpaq armud | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Söyüdyarpaq armud | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Qısa morfoloji təsviri
10-12 m hündürlüyündə, alçaqgövdəli, tikanlı, dağınıq çətirli ağac və ya koldur. Gövdəsinin qabığı bozumtul, yaşlı budaqlarının qabığı isə qırmızımtıl rəngdə olur. Yarpaqları uzunluğu 6-9 sm və eni 0,5-1 sm olan uzun və ensiz-neştərşəkilli formadan uzunluğu 3-6 sm, eni 1-2 sm olan enli-neştərşəkilli formaya qədər dəyişir. Yarpaqlar demək olar ki, oturaq və ya çox qısa saplaq üzərində yerləşmişdir, tamkənarlı, bəzən qeyri-bərabər və aralı-dişciklidir, orta hissədən yuxarısı daha çox genişlənmiş, gümüşü və ya boz rəngdədir, hörümçək toruna bənzər və ya ipəyəoxşar sıx tüklüdür və qısalmış budaqda dəstə halında toplanmışdır. Çiçəkləri çoxçiçəkli qalxanlarda yerləşir. Meyvələri enli uzunsov və ya yumru olub, 1,5-2 sm uzunluğunda, 1,2-1.8 sm diametrində, yetişdikdə sarımtıl rəng alır, üstü ilk vaxtlar azacıq tükcüklü olur, böyüdükcə tükcüklərdəntəmizlənir və tam çılpaq olur.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Aprel ayında çiçəkləyir. Meyvələri avqust-sentyabr aylarında yetişir. Tozlanması-entomofildir. Toxumla və kök pöhrələri ilə çoxalır. Quraqlığa davamlı, torpağa az tələbkar, işıqsevər bitkidir. Qiymətli qida bitkisidir. Mədəni sortlar üçün calaqaltı kimi və yaşıllaşdırmada dekorativ ağac kimi istifadə olunur.
Yayılması
Samur-Dəvəçi düzənliyi, Qobustan, Böyük Qafqazın Quba sahəsi; Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Şahbuz rayonu, Biçənək kəndi ətrafı, Culfa rayonu, Milax və Ərəfəsə kəndləri ətrafı).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyada azalma tendensiyası müşahidə olunur.
Yaşayış mühiti
Quru dağətəyi yerlərdə, bəzən qayalıqlarda, nadir hallarda ovalıqlarda rast gəlinir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Meyvələri yerli əhali tərəfindən toplanır, gəmiricilər və quşlar tərəfindən yetişmədən əvvəl yeyilir.
Mühafizə tədbirləri
Türyançay Dövlət Təbiət Qoruğunda mühafiə olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Soyudyarpaq armud lat Pyrus salicifolia bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin armud cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir NT Azerbaycanin nadir novudur Qafqaz endemikdir Regional IUCN Statusu NT Soyudyarpaq armudElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Yarimtriba Cins ArmudNov Soyudyarpaq armudBeynelxalq elmi adiPyrus salicifolia Pall Sekil axtarisiNCBI 106573EOL 230142Qisa morfoloji tesviri10 12 m hundurluyunde alcaqgovdeli tikanli daginiq cetirli agac ve ya koldur Govdesinin qabigi bozumtul yasli budaqlarinin qabigi ise qirmizimtil rengde olur Yarpaqlari uzunlugu 6 9 sm ve eni 0 5 1 sm olan uzun ve ensiz nestersekilli formadan uzunlugu 3 6 sm eni 1 2 sm olan enli nestersekilli formaya qeder deyisir Yarpaqlar demek olar ki oturaq ve ya cox qisa saplaq uzerinde yerlesmisdir tamkenarli bezen qeyri beraber ve arali disciklidir orta hisseden yuxarisi daha cox genislenmis gumusu ve ya boz rengdedir horumcek toruna benzer ve ya ipeyeoxsar six tukludur ve qisalmis budaqda deste halinda toplanmisdir Cicekleri coxcicekli qalxanlarda yerlesir Meyveleri enli uzunsov ve ya yumru olub 1 5 2 sm uzunlugunda 1 2 1 8 sm diametrinde yetisdikde sarimtil reng alir ustu ilk vaxtlar azaciq tukcuklu olur boyudukce tukcuklerdentemizlenir ve tam cilpaq olur Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriAprel ayinda cicekleyir Meyveleri avqust sentyabr aylarinda yetisir Tozlanmasi entomofildir Toxumla ve kok pohreleri ile coxalir Quraqliga davamli torpaga az telebkar isiqsever bitkidir Qiymetli qida bitkisidir Medeni sortlar ucun calaqalti kimi ve yasillasdirmada dekorativ agac kimi istifade olunur YayilmasiSamur Deveci duzenliyi Qobustan Boyuk Qafqazin Quba sahesi Naxcivanin dagliq hissesi Sahbuz rayonu Bicenek kendi etrafi Culfa rayonu Milax ve Erefese kendleri etrafi Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyada azalma tendensiyasi musahide olunur Yasayis muhitiQuru dageteyi yerlerde bezen qayaliqlarda nadir hallarda ovaliqlarda rast gelinir Mehdudlasdirici amillerMeyveleri yerli ehali terefinden toplanir gemiriciler ve quslar terefinden yetismeden evvel yeyilir Muhafize tedbirleriTuryancay Dovlet Tebiet Qorugunda muhafie olunur IstinadlarHemcinin bax