Sultan Əhməd xan Qubalı — tam müstəqil olmayan Quba xanlığının xanı. 1726–1758-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Quba xanı Hüseynəli xanın atasıdır.
Sultan Əhməd xan Qubalı | |
---|---|
Sonrakı | Hacı Davud Müşkürlü |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | ~1700 |
Doğum yeri | Quba, Quba xanlığı |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Quba, Quba xanlığı |
Atası | Əhməd xan |
Uşağı | Hüseynəli xan |
Dini | Şiə, İslam |
Haqqında
XVIII əsrin birinci onilliyində ölmüş Əhməd xanı, hakimiyyətdə azyaşlı oğlu Sultan Əhməd xan əvəz etdi.
A.Bakıxanov yazır ki, üsyan qaldıraraq Şirvanda Qacar ağalığını ləğv edən Hacı Davud, Xudatı zəbt etmiş, bu zaman Hacı Qərib və qardaşı oğlu Nəzirin təhriki ilə Sultan Əhməd xan öz yaxın adamları ilə öldürülmüşdür. Digər məlumatlarda isə Sultan Əhmədin öz qayınatasının təhriki ilə öldürüldüyü təsdiq edilir. Bu hadisələrin, Sultan Əhmədin ölümü bir çox mənbədə 1718-ci ildə baş verdiyi qeyd olunur. Tarixçi A. Lopuxin Şamaxıdan quru yolu ilə şimala doğru hərəkət etmişdi. Lopuxin 1718-ci ilin mart ayında Quba şəhərinə gəlmişdi. O, bu şəhərə böyük maraq göstərərək icmalının “Quba haqqında məlumat” adlı hissəsində yazır: “İndiki Sultan Əhməd irsi olaraq hakimiyyətə yetişmişdir. Onun 14 yaşı vardır. Hakimiyyəti altında başqa şəhər yoxdur. Kəndlərinin də sayı azdır”.
1718-ci ildə Sultan Əhməd xan öldürülmüş, xanlığın ərazisi Hacı Davudun hakimiyyəti altına keçmişdi. 1722-ci ildə rus qoşunlarının Xəzərboyu əyalətlərə yürüşü zamanı Quba xanlığının ilk növbədə dənizə yaxın hissəsi,o cümlədən Xudat ruslar tərəfindən tutulmuşdu. Qubanın özü də daxil olmaqla dağlıq və dağətəyi rayonlar Hacı Davudun hakimiyyəti altında qalmışdı. Məhz buna görə tərəfdarları dağlarda gizlədilən azyaşlı Hüseynəlini rusların nəzarəti altında olan Xudata gətirmiş, Rusiyanın himayəsinə keçmək yolu ilə xanlığı bərba etmək istəmişdilər.
1726-cı ilin sonu 1727-ci ilin əvvəllərində Quba xanlığı Rusiyanın tərkibinə daxil oldu və 1718-ci ildə öldürülmüş Sultan Əhməd xanın oğlu kiçik yaşlı oğlu Hüseynəli bəy Quba xanı elan edildi.
Tarixdə qalan yeganə fərmanı
Sultan Əhməd xanın 1710-cu il 28 iyul-25 avqust arasındakı tarixlərdə verdiyi fərmanda Xudat çamaatının kollektiv şəkildə vergilərdən maaf olduğu təsdiq edilirdi. Fərmanda göstərilir ki, mərhum Əhməd xanın (atası) fərmanı ilə Xudat qəsəbəsi vergilərdən maafdır, bundan sonra da maaf olaraq qalır: Fərmanda qeyd olunub ki, Xudata gəlib orada yaşayan kəndlilərdən vergi yığılmalıdır. Sonralar, 1727-ci il iyul-avqust aylarında verilən fərmanla Hüseynəli xan da Xudat camaatının maaflıq hüququnu təsdiq etdi.
Mənbə
- Mustafazadə Tofiq. Quba xanlığı. Bakı, Elm; 2005, 480 səh.. + 1 xəritə
- İsgəndər bəy Hacınski. (PDF). Bakı: "Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası nəşriyyatı". 1959. 228 səh. 2020-09-20 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sultan Ehmed xan Qubali tam musteqil olmayan Quba xanliginin xani 1726 1758 ci illerde hakimiyyetde olmus Quba xani Huseyneli xanin atasidir Sultan Ehmed xan QubaliQuba xaniSonrakiHaci Davud MuskurluSexsi melumatlarDogum tarixi 1700Dogum yeri Quba Quba xanligiVefat tarixi 1718Vefat yeri Quba Quba xanligiAtasi Ehmed xanUsagi Huseyneli xanDini Sie IslamHaqqindaXVIII esrin birinci onilliyinde olmus Ehmed xani hakimiyyetde azyasli oglu Sultan Ehmed xan evez etdi A Bakixanov yazir ki usyan qaldiraraq Sirvanda Qacar agaligini legv eden Haci Davud Xudati zebt etmis bu zaman Haci Qerib ve qardasi oglu Nezirin tehriki ile Sultan Ehmed xan oz yaxin adamlari ile oldurulmusdur Diger melumatlarda ise Sultan Ehmedin oz qayinatasinin tehriki ile oldurulduyu tesdiq edilir Bu hadiselerin Sultan Ehmedin olumu bir cox menbede 1718 ci ilde bas verdiyi qeyd olunur Tarixci A Lopuxin Samaxidan quru yolu ile simala dogru hereket etmisdi Lopuxin 1718 ci ilin mart ayinda Quba seherine gelmisdi O bu sehere boyuk maraq gostererek icmalinin Quba haqqinda melumat adli hissesinde yazir Indiki Sultan Ehmed irsi olaraq hakimiyyete yetismisdir Onun 14 yasi vardir Hakimiyyeti altinda basqa seher yoxdur Kendlerinin de sayi azdir 1718 ci ilde Sultan Ehmed xan oldurulmus xanligin erazisi Haci Davudun hakimiyyeti altina kecmisdi 1722 ci ilde rus qosunlarinin Xezerboyu eyaletlere yurusu zamani Quba xanliginin ilk novbede denize yaxin hissesi o cumleden Xudat ruslar terefinden tutulmusdu Qubanin ozu de daxil olmaqla dagliq ve dageteyi rayonlar Haci Davudun hakimiyyeti altinda qalmisdi Mehz buna gore terefdarlari daglarda gizledilen azyasli Huseynelini ruslarin nezareti altinda olan Xudata getirmis Rusiyanin himayesine kecmek yolu ile xanligi berba etmek istemisdiler 1726 ci ilin sonu 1727 ci ilin evvellerinde Quba xanligi Rusiyanin terkibine daxil oldu ve 1718 ci ilde oldurulmus Sultan Ehmed xanin oglu kicik yasli oglu Huseyneli bey Quba xani elan edildi Tarixde qalan yegane fermaniSultan Ehmed xanin 1710 cu il 28 iyul 25 avqust arasindaki tarixlerde verdiyi fermanda Xudat camaatinin kollektiv sekilde vergilerden maaf oldugu tesdiq edilirdi Fermanda gosterilir ki merhum Ehmed xanin atasi fermani ile Xudat qesebesi vergilerden maafdir bundan sonra da maaf olaraq qalir Fermanda qeyd olunub ki Xudata gelib orada yasayan kendlilerden vergi yigilmalidir Sonralar 1727 ci il iyul avqust aylarinda verilen fermanla Huseyneli xan da Xudat camaatinin maafliq huququnu tesdiq etdi MenbeMustafazade Tofiq Quba xanligi Baki Elm 2005 480 seh 1 xerite Isgender bey Hacinski PDF Baki Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasi nesriyyati 1959 228 seh 2020 09 20 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 08 14