Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sultan Toğrul qülləsi — Böyük Səlcuqlu imperatoru Sultan Toğrulun adına adlandırılmış, XII əsrdə inşa edilmiş abidə. Abidə müasir İranın Rey şəhərində yerləşməkdədir və Raşkan qalasına yaxındır.
| Sultan Toğrul qülləsi | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
20 metr hündürlüyə malik və kərpicdən tikilmiş qüllədə Sultan Toğrulun məzarı yerləşməkdədir. Sultan 1063-cü ildə Rey şəhərində vəfat etmişdir. Dövrünün digər memarlıq nümunələri kimi qüllə konusvari günbəzlə örtülmüşsə də, bu günbəz zəlzələ zamanı dağılmışdır. Qüllənin divarlarının qalınlığı 1.75–2.75 metr aralığında dəyişməkdədir. Daxili və xarici diametrləri isə 11–16 metr aralığında dəyişməkdədir. Xarici forması, dizaynında 24 bucaq olan çoxbucaqlı formasıdır ki, bu da strukturun sarsıntılara qarşı dayanıqlığına töhfə verdiyi düşünülür. Qüllənin yuxarısında kufi xətti ilə yazı olsa da, sonradan bu yazı yoxa çıxmışdır. Qüllə hal-hazırda İran Mədəni İrs Təşkilatı tərəfindən qoruma altındadır. Bəzi mətnlərdə bu yer Burj Xəlifə Yezid adlanır. Bəzi ekspertlərin fikrincə, bu qüllə saat göstəricisinə bənzəyir və onun salonlarında günəş işığı günəş işığı düşən zaman saatı müəyyən etmək olur.
Tarixi
Deyilənə görə, bu qüllədən vaxtilə Xorasandan Rey şəhərinə gələn Böyük İpək yolu tacirlərini qüllədə yandırılmış od vasitəsiylə şəhərə yönləndirmək, həmçinin də gündüz vaxtı əhalinin digər ehtiyaclarını qarşılamaq üçün istifadə edilmişdir. Mənuçöhr Arianın "Qüllələrə başqa bir baxış" məqaləsində yazdığına görə, bu bina və buna bənzər tikililərə "qüllə" ifadəsinin adlandırılması Zodiakalda günəş işığının illik hərəkət edən keçidlərinə görədir. Bu xüsusiyyətdən əlavə, Toğrul qülləsinin salonlarının mərkəzində gizlənmiş günəş saatı adlı başqa bir unikal xüsusiyyəti vardır. 1884-cü ildə qüllənin bəzi yuxarı hissələri dağıntılara məruz qaldığı üçün Qacar hökmdarı Nəsrəddin şahın əmri ilə bu yerlər restovrasiya edilmişdir.
Dəfn mübahisəsi
Mütəxəssislər və tarixçilər arasında bu binada dəfn edilən şəxsin kim olması ilə bağlı çoxlu çətinliklər və uyğunsuzluqlar var. Bəziləri hesab edir ki, bu yerdə dəfn edilən şəxs Səlcuqlu hökmdarı Toğrul bəydir. "Mahmud əl Təvarix" əsərinin 465-ci səhifəsində Sultan Toğrul bəyin Rey şəhərində vəfat etdiyi və öz məqbərəsində dəfn edildiyi yazılmışdır. Türk tarixçi Faruq Sümər də Sultan Toğrulun burada dəfn edildiyini yazmışdır. Digər müəlliflər isə burada dəfn edilən şəxsind Əmir Teymurla arvadı Şadülmülkün oğlu olan Xəlil Sultanın XV əsrdə dəfn edildiyini yazmaqdadır. Həmçinin Həsən Kərimiyanın müəllifi olduğu "Reye Baastaan" əsərində burada Fəxr Deyləminin dəfn edildiyi yazılmışdır. Məhəmməd Mohit Təbətabayi hesab edir ki, qüllə erkən dönəm sünni alimlərindən olan İbrahim Kavasa aiddir. Təbətabayinin özü də 1992-ci ildə burada dəfn edilmişdir.
Dağıntılar və restavrasiyalar
1884-cü ildən başqa 1922-ci ildə də abidə restovrasiya edilmişdir. Bu restavrasiya Əhməd şahın əmri ilə həyata keçirilmiş və Əbdülhəsən xan Memarbaşı tərəfindən həyata keçirilmişdir. Bərpa zamanı binanın girişinə mərmər plitələr qoyulmuşdur. Bu yenidənqurma binanı dağılmaq təhlükəsindən xilas etsə də, köhnə əsərlərin zərifliyini və kufi kitabəsini məhv etdi. İslam inqilabından sonra, abidə uzun müddət tərk edildi, lakin 1998–2000-ci illər aralığında yenidən bərpa edildi. Yaxın keçmişdə də Tehran bələdiyyəsinin rəhbərliyi ilə qüllənin və ya məqbərənin ərazinin genişləndirilməsi, ərazisində mədəniyyət mərkəzinin, restoranın və muzeyin tikilməsi işləri başladılmışdır.
Qalereya
-
![image]()
Üst hissələrin kərpic işlərinin təfərrüatı. Səlcuqi üslubu asanlıqla müşahidə olunur. -
![image]()
Portal və daxili. -
![image]()
Qacar şahlarından olan Məhəmmədəli şah dövründə bölgəyə gəlmiş və qüllənin rəsmini çəkmiş Paskal Kost buranı Xəlifə Yezidin yarı dağılmış məqbərəsi deyə adlandırmışdır. -
![image]()
-
![image]()
Tarixi yazısı olan binanın girişi. -
![image]()
Binanın içindən səmanın görünüşü. -
![image]()
-
![image]()
Həmçinin bax
İstinadlar
- Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
- "Toghrol Tower". www.chn.ir. 8 Dekabr 2014. 12 Mart 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 11 may 2023.
- "موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی:". www.tehranmiras.ir. 13 noyabr 2004. 30 dekabr 2008 tarixində . İstifadə tarixi: 11 may 2023.
- "تهران شناسی > گردشگری > آثار باستانی و بناهای تاریخی > قلعه ها و برج ها > برج طغرل". www.ketabeavval.ir. 25 dekabr 2006. 8 Aprel 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 11 may 2023.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sultan Togrul qullesi Boyuk Selcuqlu imperatoru Sultan Togrulun adina adlandirilmis XII esrde insa edilmis abide Abide muasir Iranin Rey seherinde yerlesmekdedir ve Raskan qalasina yaxindir Sultan Togrul qullesi35 36 02 sm e 51 26 44 s u Olke IranXeriteni goster gizle Sultan Togrul qullesi Vikianbarda elaqeli mediafayllar 20 metr hundurluye malik ve kerpicden tikilmis qullede Sultan Togrulun mezari yerlesmekdedir Sultan 1063 cu ilde Rey seherinde vefat etmisdir Dovrunun diger memarliq numuneleri kimi qulle konusvari gunbezle ortulmusse de bu gunbez zelzele zamani dagilmisdir Qullenin divarlarinin qalinligi 1 75 2 75 metr araliginda deyismekdedir Daxili ve xarici diametrleri ise 11 16 metr araliginda deyismekdedir Xarici formasi dizayninda 24 bucaq olan coxbucaqli formasidir ki bu da strukturun sarsintilara qarsi dayaniqligina tohfe verdiyi dusunulur Qullenin yuxarisinda kufi xetti ile yazi olsa da sonradan bu yazi yoxa cixmisdir Qulle hal hazirda Iran Medeni Irs Teskilati terefinden qoruma altindadir Bezi metnlerde bu yer Burj Xelife Yezid adlanir Bezi ekspertlerin fikrince bu qulle saat gostericisine benzeyir ve onun salonlarinda gunes isigi gunes isigi dusen zaman saati mueyyen etmek olur TarixiDeyilene gore bu qulleden vaxtile Xorasandan Rey seherine gelen Boyuk Ipek yolu tacirlerini qullede yandirilmis od vasitesiyle sehere yonlendirmek hemcinin de gunduz vaxti ehalinin diger ehtiyaclarini qarsilamaq ucun istifade edilmisdir Menucohr Arianin Qullelere basqa bir baxis meqalesinde yazdigina gore bu bina ve buna benzer tikililere qulle ifadesinin adlandirilmasi Zodiakalda gunes isiginin illik hereket eden kecidlerine goredir Bu xususiyyetden elave Togrul qullesinin salonlarinin merkezinde gizlenmis gunes saati adli basqa bir unikal xususiyyeti vardir 1884 cu ilde qullenin bezi yuxari hisseleri dagintilara meruz qaldigi ucun Qacar hokmdari Nesreddin sahin emri ile bu yerler restovrasiya edilmisdir Defn mubahisesi Mutexessisler ve tarixciler arasinda bu binada defn edilen sexsin kim olmasi ile bagli coxlu cetinlikler ve uygunsuzluqlar var Bezileri hesab edir ki bu yerde defn edilen sexs Selcuqlu hokmdari Togrul beydir Mahmud el Tevarix eserinin 465 ci sehifesinde Sultan Togrul beyin Rey seherinde vefat etdiyi ve oz meqberesinde defn edildiyi yazilmisdir Turk tarixci Faruq Sumer de Sultan Togrulun burada defn edildiyini yazmisdir Diger muellifler ise burada defn edilen sexsind Emir Teymurla arvadi Sadulmulkun oglu olan Xelil Sultanin XV esrde defn edildiyini yazmaqdadir Hemcinin Hesen Kerimiyanin muellifi oldugu Reye Baastaan eserinde burada Fexr Deyleminin defn edildiyi yazilmisdir Mehemmed Mohit Tebetabayi hesab edir ki qulle erken donem sunni alimlerinden olan Ibrahim Kavasa aiddir Tebetabayinin ozu de 1992 ci ilde burada defn edilmisdir Dagintilar ve restavrasiyalar 1884 cu ilden basqa 1922 ci ilde de abide restovrasiya edilmisdir Bu restavrasiya Ehmed sahin emri ile heyata kecirilmis ve Ebdulhesen xan Memarbasi terefinden heyata kecirilmisdir Berpa zamani binanin girisine mermer pliteler qoyulmusdur Bu yenidenqurma binani dagilmaq tehlukesinden xilas etse de kohne eserlerin zerifliyini ve kufi kitabesini mehv etdi Islam inqilabindan sonra abide uzun muddet terk edildi lakin 1998 2000 ci iller araliginda yeniden berpa edildi Yaxin kecmisde de Tehran belediyyesinin rehberliyi ile qullenin ve ya meqberenin erazinin genislendirilmesi erazisinde medeniyyet merkezinin restoranin ve muzeyin tikilmesi isleri basladilmisdir QalereyaUst hisselerin kerpic islerinin teferruati Selcuqi uslubu asanliqla musahide olunur Portal ve daxili Qacar sahlarindan olan Mehemmedeli sah dovrunde bolgeye gelmis ve qullenin resmini cekmis Paskal Kost burani Xelife Yezidin yari dagilmis meqberesi deye adlandirmisdir Tarixi yazisi olan binanin girisi Binanin icinden semanin gorunusu Hemcinin baxSultan TogrulIstinadlarWiki Loves Monuments monuments database 2017 Toghrol Tower www chn ir 8 Dekabr 2014 12 Mart 2016 tarixinde Istifade tarixi 11 may 2023 موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی www tehranmiras ir 13 noyabr 2004 30 dekabr 2008 tarixinde Istifade tarixi 11 may 2023 تهران شناسی gt گردشگری gt آثار باستانی و بناهای تاریخی gt قلعه ها و برج ها gt برج طغرل www ketabeavval ir 25 dekabr 2006 8 Aprel 2022 tarixinde Istifade tarixi 11 may 2023