Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Spektral cihazlar-müxtəlif uzunluqlu dalğaları yaxşı ayırd edən, spektrin ayrı-ayrı hissələrinin bir-birini örtməsinə imkan verməyən (sanki) cihazlardır. İş prinsipi işığın dispersiya hadisəsinə (prizmalı spektroskoplar) və difraksiyası hadisəsinə(difraksiya qəfəsli spektrometrlər) əsaslanır.
- Dispersiya hadisəsi-mühitin sındırma əmsalının işığın dalğa uzunluğundan asılı olaraq dəyişməsinə deyilir.Spektr-dispersiya nəticəsindəağ işığın üçüzlü prizmadan keçməsi zamanı yaranan mənzərədir.Spektrdə rənglərin düzülmə ardıcıllığı-qırmızı, narıncı, sarı, yaşıl, mavi, göy və bənövşəyi.
- Monoxromatik işıq-müəyyən dalğa uzunluguna malik olan işıqdır. Deməli ağ işıq mürəkkəb işıqdır.
- İnfraqırmızı şüalar-dalğa uzunluğu qırmızı işığın dalğa uzunluğundan böyük olan işıqdır.
- Ultrabənövşəyi şüalar-dalğa uzunluğu bənövşəyi işığın dalğa uzunluğundan kiçik olan şüalardır. Dispersya hadisəsi birinci dəfə 1606-cı ildə Nyuton tərəfindən müşahidə edilmişdir.
- Normal dispersiya-dalğa uzunluğu artdıqca sındırma əmsalı azalan dispersyadır.
- Anomal dispersiya-dalğa uzunluğu artdıqda sındırma əmsalı artan dispersyadır.
- -spektri fotolöhvəyə cəkməyə imkaan verən cihazdır.
- Spektrometr-hər bir dalğaya uyğun şüalanma enerjisini ölçməyə imkan verən cihazdır.
Spektrlər bütöv, xətti və zolaqlı olmaqla üç yerə bölünür.
- Bütöv spektr-közərmiş bərk və ya maye halında olan cisimlər və böyük təzyiq altında olan qazın verə bildiyi spektrdir. Belə spektrlərdə müxtəlif rənglər bir-birinə arası kəsilmədən keçir.
- Xətti spektr-qaz halında atomar şəkildə olan bütün maddələrin verə bildiyi spektrdir. Xətti spektrin alınması göstərirki atom yalnız müəyyən dalğa uzunluqlu işıq buraxır.
- Zolaqlı spektr-bir-biriylə rabitəsi olmayan və ya zəif rabitədə olan malekulların verə bildiyi spektrdir.
- Udulma spektri-bütöv spektr verən mənbədən gələn şüalar az qızmış qazdan keçən zaman müşahidə olunan spektrdir. Udulma xəttinə buraxma xətti uyğun gəlir, yəni az qızmış cismin atomu bütöv spektrdən elə dalğa uzunluqlu şüaları udur ki, başqa şəraitdədə həmin dalğa uzunluqlu şüanı buraxır.
- -maddənin buraxma və udulma spektrlərinə əsasən onların kimyəvi tərkibini və aqriqat halını öyrənmək üsuludur. Spektral analizin köməyi ilə Günəş və ulduzların kimyəvi tərkibi müəyyən edilmişdir.
Ədəbiyyat
- Myakişev G. Y. Fizika XI sinif üçün dərslik maarif nəşriyatı Bakı 1992.
- A. Meharbov və b. Fizika kursu
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Spektral cihazlar muxtelif uzunluqlu dalgalari yaxsi ayird eden spektrin ayri ayri hisselerinin bir birini ortmesine imkan vermeyen sanki cihazlardir Is prinsipi isigin dispersiya hadisesine prizmali spektroskoplar ve difraksiyasi hadisesine difraksiya qefesli spektrometrler esaslanir Dispersiya hadisesi muhitin sindirma emsalinin isigin dalga uzunlugundan asili olaraq deyismesine deyilir Spektr dispersiya neticesindeag isigin ucuzlu prizmadan kecmesi zamani yaranan menzeredir Spektrde renglerin duzulme ardicilligi qirmizi narinci sari yasil mavi goy ve benovseyi Monoxromatik isiq mueyyen dalga uzunluguna malik olan isiqdir Demeli ag isiq murekkeb isiqdir Infraqirmizi sualar dalga uzunlugu qirmizi isigin dalga uzunlugundan boyuk olan isiqdir Ultrabenovseyi sualar dalga uzunlugu benovseyi isigin dalga uzunlugundan kicik olan sualardir Dispersya hadisesi birinci defe 1606 ci ilde Nyuton terefinden musahide edilmisdir Normal dispersiya dalga uzunlugu artdiqca sindirma emsali azalan dispersyadir Anomal dispersiya dalga uzunlugu artdiqda sindirma emsali artan dispersyadir spektri fotolohveye cekmeye imkaan veren cihazdir Spektrometr her bir dalgaya uygun sualanma enerjisini olcmeye imkan veren cihazdir Spektrler butov xetti ve zolaqli olmaqla uc yere bolunur Butov spektr kozermis berk ve ya maye halinda olan cisimler ve boyuk tezyiq altinda olan qazin vere bildiyi spektrdir Bele spektrlerde muxtelif rengler bir birine arasi kesilmeden kecir Xetti spektr qaz halinda atomar sekilde olan butun maddelerin vere bildiyi spektrdir Xetti spektrin alinmasi gosterirki atom yalniz mueyyen dalga uzunluqlu isiq buraxir Zolaqli spektr bir biriyle rabitesi olmayan ve ya zeif rabitede olan malekullarin vere bildiyi spektrdir Udulma spektri butov spektr veren menbeden gelen sualar az qizmis qazdan kecen zaman musahide olunan spektrdir Udulma xettine buraxma xetti uygun gelir yeni az qizmis cismin atomu butov spektrden ele dalga uzunluqlu sualari udur ki basqa seraitdede hemin dalga uzunluqlu suani buraxir maddenin buraxma ve udulma spektrlerine esasen onlarin kimyevi terkibini ve aqriqat halini oyrenmek usuludur Spektral analizin komeyi ile Gunes ve ulduzlarin kimyevi terkibi mueyyen edilmisdir EdebiyyatMyakisev G Y Fizika XI sinif ucun derslik maarif nesriyati Baki 1992 A Meharbov ve b Fizika kursuIstinadlar