Ağrıovunduran quşarmudu (lat. Sorbus torminalis) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü.
Ağrıovunduran quşarmudu | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Ağrıovunduran quşarmudu | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
|
Təbii yayılması
Skandinaviyada, Avropanın Atlantik okeanın bitişən hissəsində, Orta Avropada, Kiçik Asiyada təsvir edilmişdir.
Botaniki təsviri
8-10 (15) m hündürlüyündə, 15-30 bəzi hallarda 60 sm- diametrində olan ağacdır. Yaşlı budaqların qabığı tünd boz, cavanlarınkı sarı-yaşıl rəngdə olur. Tumurcuqları və zolağları, yarpaqları çılpaq, uzunsaplaqlıdır, konturu dəyirmi, yumurtavarı və ya enli ovaldır. Yuxarı hissəsi sivridir, qaidəsinə yaxın hissəsi enli pazşəkillidir, dəyirmi və ya azca ürəkvarıdır, 3-5 cüt sivri dilimi vardır, kənarı xırda mişardişlidir. Üstdən tünd, altdan açıq, yan damarları 3-7 cütdür. Çiçək qrupu çoxçiçəkli, budaqcıqları tüklüdür. Kasacığı az və ya çox keçətüklü, ucbucaq dişlidir. Ləçəkləri ağ, tərs yumurtavarı, 5-7 mm uzunluğundadır. May-iyun aylarında çiçək açır, avqust-sentyabrda meyvə verir. Meyvələri yumurtavarı və ya kürəvi formada, qonurumtul rəngdə olub, üzərində açıq nöqtələr vardır. 10-12 mm uzunluqda, 1-3-ə qədər toxumu olur.
Ekologiyası
Münbit torpaqlarda və aşağı qurşaqdan yuxarı dağ qurşağına qədər ərazilərdə bitir. Meşələrdə başlıca olaraq, palıd, palıd-vələs, vələs meşələrində başqa ağac cinsləri ilə birlikdə bitir, eləcə də meşə kənarlarında tək-tək və qrup halında təsadüf edilir.
Azərbaycanda yayılması
Böyük və Kiçik Qafqaz, Talışda təbii halda rast gəlinir.
İstifadəsi
Şirniyyatların hazırlanmasında istifadə olunur. Bu ağacdan barıt hazırlamaq üçün istifadə edilir və kömür alınır. Tornacı məmulatı və başqa işlər üçün çox qiymətli oduncaq olub, mebel istehsalında da böyük əhəmiyyəti vardır. Dekorativ və ballı bitkidir.
Şəkillər
- Yarpaqlar
- Çiçəkləmiş bitki
- Meyvələr
- Oduncaq
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agriovunduran qusarmudu lat Sorbus torminalis bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin qusarmudu cinsine aid bitki novu Agriovunduran qusarmuduElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Yarimtriba Cins QusarmuduNov Agriovunduran qusarmuduBeynelxalq elmi adiTorminalis glaberrima Sennikov amp Kurtto 2017Sorbus torminalis CrantzSekil axtarisiITIS 836670NCBI 2914000 106574EOL 249839Tebii yayilmasiSkandinaviyada Avropanin Atlantik okeanin bitisen hissesinde Orta Avropada Kicik Asiyada tesvir edilmisdir Botaniki tesviri8 10 15 m hundurluyunde 15 30 bezi hallarda 60 sm diametrinde olan agacdir Yasli budaqlarin qabigi tund boz cavanlarinki sari yasil rengde olur Tumurcuqlari ve zolaglari yarpaqlari cilpaq uzunsaplaqlidir konturu deyirmi yumurtavari ve ya enli ovaldir Yuxari hissesi sivridir qaidesine yaxin hissesi enli pazsekillidir deyirmi ve ya azca urekvaridir 3 5 cut sivri dilimi vardir kenari xirda misardislidir Ustden tund altdan aciq yan damarlari 3 7 cutdur Cicek qrupu coxcicekli budaqciqlari tukludur Kasacigi az ve ya cox kecetuklu ucbucaq dislidir Lecekleri ag ters yumurtavari 5 7 mm uzunlugundadir May iyun aylarinda cicek acir avqust sentyabrda meyve verir Meyveleri yumurtavari ve ya kurevi formada qonurumtul rengde olub uzerinde aciq noqteler vardir 10 12 mm uzunluqda 1 3 e qeder toxumu olur EkologiyasiMunbit torpaqlarda ve asagi qursaqdan yuxari dag qursagina qeder erazilerde bitir Meselerde baslica olaraq palid palid veles veles meselerinde basqa agac cinsleri ile birlikde bitir elece de mese kenarlarinda tek tek ve qrup halinda tesaduf edilir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk ve Kicik Qafqaz Talisda tebii halda rast gelinir IstifadesiSirniyyatlarin hazirlanmasinda istifade olunur Bu agacdan barit hazirlamaq ucun istifade edilir ve komur alinir Tornaci memulati ve basqa isler ucun cox qiymetli oduncaq olub mebel istehsalinda da boyuk ehemiyyeti vardir Dekorativ ve balli bitkidir SekillerYarpaqlar Ciceklemis bitki Meyveler OduncaqIstinadlarHemcinin bax