Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Simulyasiya modelləşdirmə (ing. simulation modeling) — tədqiq olunan sistemin həqiqi sistemi kifayət qədər dəqiqliklə təsvir edən bir modellə əvəz olunduğu bir tədqiqat metodu (qurulmuş model prosesləri gerçəklikdə olduğu kimi təsvir edir) və bu sistem haqqında məlumat əldə etmək üçün təcrübələr aparılır. Belə bir model həm bir test üçün, həm də onların müəyyən bir dəsti üçün vaxtında “oynana” bilər. Bu vəziyyətdə nəticələr proseslərin təsadüfi təbiəti ilə müəyyənləşdiriləcəkdir. Bu məlumatlara əsasən kifayət qədər sabit bir statistika əldə etmək olar. Bir modellə təcrübəyə imitasiya deyilir (simulyasiya hadisənin mahiyyətini həqiqi bir obyekt üzərində təcrübələrə müraciət etmədən başa düşməkdir).
Tərifi
Simulyasiya modelləşdirməsi riyazi modelləşdirmənin xüsusi bir vəziyyətidir. Müxtəlif səbəblərə görə analitik modellər işlənməmiş, analitik modelin yaradılması kökündən mümkün olmayan, nəticədə çıxarılan modelin həlli üçün metodlar işlənməmiş və ya həllər qeyri-sabit olan bir obyekt sinfi var. Bu vəziyyətdə analitik model və ya simulyasiya modeli ilə əvəz olunur.
Diferensial tənliklərin analitik həllindən fərqli olaraq, hansı parametrlərin süni sistemə təsir etdiyini və bu parametrlərin bir-biri ilə necə əlaqəli olduğunu aydın şəkildə göstərən bir düstur əldə edildiyi üçün, simulyasiya nəticəsində bir sıra ədədi əldə edilir parametrlər arasında əlaqə qurmağa imkan verməyin.
Simulyasiya bəzən analitik həllərə əsaslanan və ya ədədi metodlardan istifadə edərək formalaşmış problemin qismən ədədi həllini əldə etmək adlanır.
Simulyasiya modeli, obyektin dizaynı, təhlili və qiymətləndirilməsi məqsədi ilə kompüterdə təcrübə aparmaq üçün istifadə edilə bilən bir obyektin məntiqi və riyazi təsviridir.
Simulyasiyanın tətbiqi
Təqlid modelləşdirmə aşağıdakı hallarda istifadə olunur:
- həqiqi bir obyekt üzərində təcrübə aparmaq baha və ya qeyri-mümkündür;
- analitik bir model qurmaq mümkün deyil: sistemin vaxtı, səbəb əlaqələri, nəticələri, qeyri-xətti, stoxastik (təsadüfi) dəyişənləri var;
- sistemin davranışını vaxtında simulyasiya etmək lazımdır.
Simulyasiyanın məqsədi, elementləri arasındakı ən əhəmiyyətli əlaqələrin təhlilinin nəticələrinə əsasən tədqiq olunan sistemin davranışını çoxaltmaq və ya müxtəlif təcrübələr üçün tədqiq olunan mövzu sahəsi üçün simulyasiya (ing. simulation modeling) modelləşdirməsini hazırlamaqdır.
Simulyasiya modelləşdirmənin növləri
- Ayrı-ayrı hadisə modelləşdirmə hadisələrin davamlı təbiətindən mücərrəd olmağı təklif edən və yalnız modelləşdirilmiş sistemin əsas hadisələrini nəzərə alan, məsələn: "gözləmə", "sifariş emalı", "yüklə hərəkət etmək", " boşaltma "və s. Diskret hadisə modelləşdirmə ən inkişaf etmiş və geniş bir tətbiq sahəsinə malikdir - logistika və növbə sistemlərindən nəqliyyat və istehsal sistemlərinə. Bu tip simulyasiya istehsal proseslərinin modelləşdirilməsi üçün ən əlverişlidir. 1960-cı illərdə tərəfindən qurulmuşdur.
- Sistem dinamikası — tədqiq olunan sistem üçün səbəbli əlaqələrin qrafiki diaqramlarının və bəzi parametrlərin digərlərinə vaxtında qlobal təsirlərinin qurulduğu və sonra bu diaqramlar əsasında yaradılan modelin kompüterdə simulyasiya edildiyi bir modelləşdirmə paradiqmasıdır. Əslində bu tip modelləşdirmə bütün digər paradiqmalardan daha çox cisim və fenomenlər arasında səbəb-nəticə əlaqələrinin davamlı müəyyənləşdirilməsinin mahiyyətini anlamağa kömək edir. Sistem dinamikasının köməyi ilə iş prosesləri modelləri, şəhər inkişafı, istehsal modelləri, əhali dinamikası, ekologiya və epidemiyanın inkişafı qurulur. Metod 1950-ci illərdə tərəfindən qurulmuşdur.
- Agent modelləşdirmə — dinamikası qlobal qaydalar və qanunlarla (digər modelləşdirmə paradiqmalarında olduğu kimi) deyil, əksinə, bunlar olduqda mərkəzləşdirilməmiş sistemlərin öyrənilməsində istifadə olunan simulyasiya modelləşdirməsində nisbətən yeni (1990-2000-ci illər) istiqamətdir. qlobal qaydalar və qanunlar qrup üzvlərinin fərdi fəaliyyətinin nəticəsidir. Agent əsaslı modellərin məqsədi bu fərdi fərziyyələrə, fərdi aktiv obyektlərinin özəl davranışlarına və bu obyektlərin sistemdəki qarşılıqlı təsirlərinə əsaslanan bu qlobal qaydalar, sistemin ümumi davranışı barədə bir fikir əldə etməkdir. Agent, aktivliyə, muxtar davranışa sahib olan, müəyyən qaydalara uyğun qərarlar qəbul edə bilən, ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqədə olan və ayrıca müstəqil olaraq dəyişə bilən müəyyən bir varlıqdır.
Tətbiq olunan sahələr
- İş prosesləri
- Biznes simulyasiyası
- Mübarizə
- Əhali dinamikası
- Yol trafiki
- Dəmir yolu nəqliyyatı
- İT infrastruktur
- Tarixi proseslərin riyazi modelləşdirilməsi
- Logistika
- Piyada dinamikası
- İstehsal
- Bazar və rəqabət
- Xidmət mərkəzləri
- Təchizat zəncirləri
- Trafik
- Layihənin idarə olunması
- Sağlamlıq iqtisadiyyatı
- Ekosistem
- İnformasiya təhlükəsizliyi
- Relay qorunması və avtomatlaşdırma
Simulyasiya modelləşdirmənin sistemləri
- Pulsuz
- Azad
- Maxima
- OpenModelica
- Scicos
İstinadlar
- Муха В. С. Вычислительные методы и компьютерная алгебра: учеб.-метод. пособие. — 2-е изд., испр. и доп. — Минск: БГУИР, 2010.- 148 с.: ил, , УДК 519.6 (075.8), ББК 22.19я73, М92
- "Jmodelica". 2015-07-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-09-20.
Ədəbiyyat
Xarici keçidlər
- Губарь Ю. Курс «Введение в математическое моделирование», Лекция 5: «Компьютерное имитационное моделирование. Статистическое имитационное моделирование» // , 15.03.2007
- Национальное общество имитационного моделирования России — начало пути (интервью чл.-корр. РАН ).
- Milli Simulyasiya Modelləşdirmə Cəmiyyəti
- Макаров В. М., Лукина С. В., Лебедь П. А. Texnoloji mühəndislik problemlərində simulyasiya modelləşdirmə 2020-07-31 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Simulyasiya modellesdirme ing simulation modeling tedqiq olunan sistemin heqiqi sistemi kifayet qeder deqiqlikle tesvir eden bir modelle evez olundugu bir tedqiqat metodu qurulmus model prosesleri gerceklikde oldugu kimi tesvir edir ve bu sistem haqqinda melumat elde etmek ucun tecrubeler aparilir Bele bir model hem bir test ucun hem de onlarin mueyyen bir desti ucun vaxtinda oynana biler Bu veziyyetde neticeler proseslerin tesadufi tebieti ile mueyyenlesdirilecekdir Bu melumatlara esasen kifayet qeder sabit bir statistika elde etmek olar Bir modelle tecrubeye imitasiya deyilir simulyasiya hadisenin mahiyyetini heqiqi bir obyekt uzerinde tecrubelere muraciet etmeden basa dusmekdir TerifiSimulyasiya modellesdirmesi riyazi modellesdirmenin xususi bir veziyyetidir Muxtelif sebeblere gore analitik modeller islenmemis analitik modelin yaradilmasi kokunden mumkun olmayan neticede cixarilan modelin helli ucun metodlar islenmemis ve ya heller qeyri sabit olan bir obyekt sinfi var Bu veziyyetde analitik model ve ya simulyasiya modeli ile evez olunur Diferensial tenliklerin analitik hellinden ferqli olaraq hansi parametrlerin suni sisteme tesir etdiyini ve bu parametrlerin bir biri ile nece elaqeli oldugunu aydin sekilde gosteren bir dustur elde edildiyi ucun simulyasiya neticesinde bir sira ededi elde edilir parametrler arasinda elaqe qurmaga imkan vermeyin Simulyasiya bezen analitik hellere esaslanan ve ya ededi metodlardan istifade ederek formalasmis problemin qismen ededi hellini elde etmek adlanir Simulyasiya modeli obyektin dizayni tehlili ve qiymetlendirilmesi meqsedi ile komputerde tecrube aparmaq ucun istifade edile bilen bir obyektin mentiqi ve riyazi tesviridir Simulyasiyanin tetbiqiTeqlid modellesdirme asagidaki hallarda istifade olunur heqiqi bir obyekt uzerinde tecrube aparmaq baha ve ya qeyri mumkundur analitik bir model qurmaq mumkun deyil sistemin vaxti sebeb elaqeleri neticeleri qeyri xetti stoxastik tesadufi deyisenleri var sistemin davranisini vaxtinda simulyasiya etmek lazimdir Simulyasiyanin meqsedi elementleri arasindaki en ehemiyyetli elaqelerin tehlilinin neticelerine esasen tedqiq olunan sistemin davranisini coxaltmaq ve ya muxtelif tecrubeler ucun tedqiq olunan movzu sahesi ucun simulyasiya ing simulation modeling modellesdirmesini hazirlamaqdir Simulyasiya modellesdirmenin novleriAyri ayri hadise modellesdirme hadiselerin davamli tebietinden mucerred olmagi teklif eden ve yalniz modellesdirilmis sistemin esas hadiselerini nezere alan meselen gozleme sifaris emali yukle hereket etmek bosaltma ve s Diskret hadise modellesdirme en inkisaf etmis ve genis bir tetbiq sahesine malikdir logistika ve novbe sistemlerinden neqliyyat ve istehsal sistemlerine Bu tip simulyasiya istehsal proseslerinin modellesdirilmesi ucun en elverislidir 1960 ci illerde terefinden qurulmusdur Sistem dinamikasi tedqiq olunan sistem ucun sebebli elaqelerin qrafiki diaqramlarinin ve bezi parametrlerin digerlerine vaxtinda qlobal tesirlerinin quruldugu ve sonra bu diaqramlar esasinda yaradilan modelin komputerde simulyasiya edildiyi bir modellesdirme paradiqmasidir Eslinde bu tip modellesdirme butun diger paradiqmalardan daha cox cisim ve fenomenler arasinda sebeb netice elaqelerinin davamli mueyyenlesdirilmesinin mahiyyetini anlamaga komek edir Sistem dinamikasinin komeyi ile is prosesleri modelleri seher inkisafi istehsal modelleri ehali dinamikasi ekologiya ve epidemiyanin inkisafi qurulur Metod 1950 ci illerde terefinden qurulmusdur Agent modellesdirme dinamikasi qlobal qaydalar ve qanunlarla diger modellesdirme paradiqmalarinda oldugu kimi deyil eksine bunlar olduqda merkezlesdirilmemis sistemlerin oyrenilmesinde istifade olunan simulyasiya modellesdirmesinde nisbeten yeni 1990 2000 ci iller istiqametdir qlobal qaydalar ve qanunlar qrup uzvlerinin ferdi fealiyyetinin neticesidir Agent esasli modellerin meqsedi bu ferdi ferziyyelere ferdi aktiv obyektlerinin ozel davranislarina ve bu obyektlerin sistemdeki qarsiliqli tesirlerine esaslanan bu qlobal qaydalar sistemin umumi davranisi barede bir fikir elde etmekdir Agent aktivliye muxtar davranisa sahib olan mueyyen qaydalara uygun qerarlar qebul ede bilen etraf muhitle qarsiliqli elaqede olan ve ayrica musteqil olaraq deyise bilen mueyyen bir varliqdir Tetbiq olunan sahelerIs prosesleri Biznes simulyasiyasi Mubarize Ehali dinamikasi Yol trafiki Demir yolu neqliyyati IT infrastruktur Tarixi proseslerin riyazi modellesdirilmesi Logistika Piyada dinamikasi Istehsal Bazar ve reqabet Xidmet merkezleri Techizat zencirleri Trafik Layihenin idare olunmasi Saglamliq iqtisadiyyati Ekosistem Informasiya tehlukesizliyi Relay qorunmasi ve avtomatlasdirmaSimulyasiya modellesdirmenin sistemleriPulsuzGPSSAzadMaxima OpenModelica ScicosIstinadlarMuha V S Vychislitelnye metody i kompyuternaya algebra ucheb metod posobie 2 e izd ispr i dop Minsk BGUIR 2010 148 s il ISBN 978 985 488 522 3 UDK 519 6 075 8 BBK 22 19ya73 M92 Jmodelica 2015 07 10 tarixinde Istifade tarixi 2016 09 20 EdebiyyatHemdi A Taha Glava 18 Imitacionnoe modelirovanie Vvedenie v issledovanie operacij 7 e izd M Vilyams 2007 Operations Research An Introduction 697 737 ISBN 0 13 032374 8 Strogalev V P Tolkacheva I O Imitacionnoe modelirovanie MGTU im Baumana 2008 697 737 ISBN 978 5 7038 3021 5 Xarici kecidlerGubar Yu Kurs Vvedenie v matematicheskoe modelirovanie Lekciya 5 Kompyuternoe imitacionnoe modelirovanie Statisticheskoe imitacionnoe modelirovanie 15 03 2007 Nacionalnoe obshestvo imitacionnogo modelirovaniya Rossii nachalo puti intervyu chl korr RAN Milli Simulyasiya Modellesdirme Cemiyyeti Makarov V M Lukina S V Lebed P A Texnoloji muhendislik problemlerinde simulyasiya modellesdirme 2020 07 31 at the Wayback Machine