Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Simulyasiya (lat. simulatio - görünmə, iddia) — vəzifədən və ya işdən azad olmaq, həbsdən yayınmaq, dərman qəbul etmək və həbs cəzasını yüngülləşdirmək kimi arzu olunan nəticəyə nail olmaq üçün nəzərdə tutulmuş fiziki və ya psixoloji simptomların uydurulması, simulyasiyası və ya şişirdilməsi. Simulyasiya tibbi diaqnoz olmasa da, "klinik diqqət mərkəzi" və ya "sağlamlıq xidmətləri ilə əlaqə səbəbi" kimi qeyd edilə bilər. Həm ICD-10 (Xəstəliklərin və əlaqəli sağlamlıq problemlərinin Beynəlxalq Statistik Təsnifatı), həm də DSM-5 (Diaqnostik və Statistik Manual) tərəfindən kodlanır.
| Simulyasiya | |
|---|---|
| XBT-10 | Z76.5 |
| XBT-9 | V65.2 |
| MeSH | D008306 |
Simulyatorlar həmişə pis niyyətlə hərəkət etmirlər. Məsələn, evsiz bir şəxs xəstəxanaya yerləşdirilmək üçün özünü ruhi xəstə kimi göstərə bilər.
Simulyasiya sığorta, səhiyyə sistemlərinə, ictimai təhlükəsizliyə, veteranların əlillik müavinətlərinə təsir göstərir. Simulyasiya adətən məqsədə çatan kimi başa çatır.
Simulyasiya simptomların qəsdən saxtalaşdırılmadığı somatizasiya pozuntusu kimi həddindən artıq xəstə davranışın oxşar formalarından fərqlənir. Digər bir pozuntu, ikinci dərəcəli, xarici fayda üçün heç bir istəyin olmadığı süni bir pozuntudur. Hər ikisi DSM-5 (Diaqnostik və Statistik Manual) tərəfindən diaqnoz edilə bilən kimi tanınır. Bununla belə, bütün tibb işçiləri bu fərqlərlə razılaşmırlar.
Növləri
Qəsdən və patoloji simulyasiyanı ayırd edirlər:
- Qəsdən simulyasiya adətən hərbi xidmətdən, işləməkdən, təhsildən yayınmaq, cəzadan yayınmaq, şəxsi məqsədlərə çatmaq üçün (məsələn, əlilliyə görə müavinət almaq) həyata keçirilir.
- Patoloji simulyasiya xəstədə psixi xəstəliyin əlamətlərindən biridir (məsələn, isteriya, Münhausen sindromu)
Cəmiyyətdə və mədəniyyətdə
Travmadan sonra sinir pozuntusu (Post travmatik sindrom)
Veteranlara, xüsusən də travmadan sonra sinir pozuntusu olduqda, həkim simulyasiya etdiklərinə inanarsa, əlillik müavinətlərindən imtina edilə bilər. Müşahidələr göstərdi ki, veteranların 10%-dən çoxu öz xidmət stajlarını saxtalaşdırıb və ya şişirdirlər.
Diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik pozuntu
Diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik pozuntu tədqiqatlara əsasən universitet və ya kollec tələbələri ətrafında cəmlənir. Bu, tələbənin uğur qazanması halında əldə edilə biləcək əhəmiyyətli faydalar, o cümlədən tələbənin maddi yardımı və akademik işdən azad edilməsi ilə bağlıdır. DÇHP üçün dərmanlar imtahanlarda idrakı yaxşılaşdıran nootropik vasitələri də əhatə edə bilər.
Hüquqi məsələlər
Simulyasiya Birləşmiş Ştatlar ordusunda Vahid Hərbi Ədalət Məcəlləsinə uyğun olaraq, "xəstəlik, fiziki qüsur, zehni gerilik və ya pozuntu" kimi tərif verən məhkəmə hərbi cinayətidir. Texas Sığorta Departamentinin məlumatına görə, fırıldaqçılıq, o cümlədən simulyasiya, ABŞ sığorta işində hər il təxminən 150 milyard dollara başa gəlir. Digər qeyri-sənaye mənbələri bunun 5,4 milyard dollara qədər aşağı ola biləcəyini bildirir.
Aşkarlanması
Riçard Rogers və Daniel Şumann aşkar ediblər ki, DSM-5 meyarlarından istifadə real simulyatorların yalnız 13,6-20,1%-nin dəqiq müəyyən edilməsi ilə nəticələnir (əsl müsbət cavablar). Bununla belə, insanların 79,9-86,4%-i eyni meyarlara görə səhv olaraq saxta (yalançı pozitiv) kimi təsnif edilir. Simulyasiyanın saxta ittihamı mənfi reaksiyalara səbəb olur, bəziləri isə zorakılığa səbəb ola bilər. Beləliklə, simulyasiyanın dəqiq aşkarlanması aktual ictimai məsələdir.
Testlər
Ən təsdiqlənmiş test olan Minnesota Çoxfazalı Şəxsiyyət İnventariyası-2 kimi bir neçə simulyasiya qiymətləndirmə metodu mövcuddur. Digər testlərə psixiatrik simptomlar üçün istifadə edilən Bildirilən Simptomların Strukturlaşdırılmış Müsahibəsi və yalançı yaddaş çatışmazlığı üçün nəzərdə tutulmuş Yaddaşın Zərərliliyi Testi (TOMM) daxildir.
Mədəniyyət və təhsil də bu testlərdə təsir göstərə bilər. Tədqiqatlar göstərir ki, savadlılıq balları aşağı olan yetkinlər simulyasiya edilmiş yaddaş testində əhəmiyyətli dərəcədə pis nəticə verir, buna görə də təhsil səviyyəsinin simulyasiya ballarına təsiri ilə bağlı narahatlıqlar var.
Bir saxta pozuntu üçün mövcud meyarlar digər pozuntuya aid olmaya bilər. Məsələn, post travmatik stress pozuntusu simulyasiya etmək üçün testlər neyrokoqnitiv pozuntuları simulyasiya etmək üçün işləməyə bilər; ona görə də yeni meyarlar yaratmaq lazımdır.
Göstərici davranış
Qeyri-müəyyənliyi aşkar edən tək bir test olmasa da, [19] səhiyyə işçiləri qəsdən aldadıcılığı göstərə biləcək müəyyən davranışları izləməyə təşviq edilir.
Simulyasiyanı göstərən xüsusiyyətlərə aşağıdakılar daxildir:
- simptomlar haqqında ziddiyyətli ifadələrin verilməsi;
- inandırıcı olması nəzərdə tutulan dramatik və ya qeyri-adi davranış;
- təsvir edilən simptomlara uyğun olmayan davranış;
- onların iddia edilən pozuntusunun müalicəsinə zidd hərəkətlər;
- təfərrüatlı təsvirə görə mənfi simptomlara həddindən artıq heyranlıq;
- simptomların qəfil dayanması və ya başlanması.
Həmçinin bax
İstinadlar
- malingering // Malingering. Gale Encyclopedia of Medicine. 2008. August 10, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: November 5, 2019 – The Free Dictionary vasitəsilə.
- QC30 Malingering // ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. International Classification of Diseases (11th). World Health Organization. April 2019. August 1, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 5, 2019.
- Association, American Psychiatric. DSM-5® classification. American Psychiatric Association. 2016. ISBN . OCLC 969741924.
- Bienenfield, David. "Malingering". Medscape. WebMD LLC. aprel 15, 2015. dekabr 30, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: dekabr 30, 2016.
In the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5), malingering receives a V code as one of the other conditions that may be a focus of clinical attention.
- "How to distinguish between malingering, genuine psychosis". www.healio.com (ingilis). 2023-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-19.
- Alozai, Ubaid ullah; McPherson, Pamela K., "Malingering", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2023, PMID 29939614, 2023-03-31 tarixində , İstifadə tarixi: 2023-04-19
- Fogel, Barry S.; Greenberg, Donna B. Psychiatric Care of the Medical Patient. Oxford University Press. doi:10.1093/med/9780199731855.003.0037. ISBN . 2022-07-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-20.
- Clinical assessment of malingering and deception. Richard Rogers (3rd). New York: Guilford Press. 2008. ISBN . OCLC 175174373.
- Tracy, Derek K.; Rix, Keith J. B. "Malingering mental disorders: Clinical assessment". BJPsych Advances (ingilis). 23 (1): 27–35. doi:10.1192/apt.bp.116.015958. ISSN 2056-4678. 2023-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-25.
- Townsend, Mark. "Many military veterans' PTSD claims 'fabricated or exaggerated'". The Guardian (ingilis). 2016-01-23. ISSN 0261-3077. 2023-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-29.
- Garriga, Michelle. "Malingering in the Clinical Setting". Psychiatric Times. 24 (3). mart 2007. noyabr 19, 2009 tarixində .
- Dinsmoor, Robert Scott. Malingering // Fundukian, Laurie J. (redaktor). The Gale Encyclopedia of Medicine. 4 (4th). Gale. 2011. 2737–2739. ISBN .
- Brennan, Adrianne M.; Meyer, Stephen; David, Emily; Pella, Russell; Hill, Ben D.; Gouvier, William Drew. "The vulnerability to coaching across measures of effort". The Clinical Neuropsychologist. 23 (2). fevral 2009: 314–328. doi:10.1080/13854040802054151. PMID 18609324. dekabr 29, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: dekabr 29, 2016 – ResearchGate vasitəsilə.
Malingering accounts for nearly one-fifth of all medical care cases (i.e., doctor visits, hospitalizations) within the United States and combined medical and legal costs approach five billion dollars annually (Ford, 1983; Gouvier, Lees-Haley, & Hammer, 2003).
- Rogers, Richard; Shuman, Daniel W., redaktorlar "Malingering and Deception in Criminal Evaluations", Fundamentals of Forensic Practice: Mental Health and Criminal Law (ingilis), Boston, MA: Springer US, 2005, 21–55, doi:10.1007/0-387-25227-4_2, ISBN , İstifadə tarixi: 2023-03-29
- "Malingering | Psychology Today". www.psychologytoday.com (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-03-29.
- Nijdam-Jones, Alicia; Rivera, Diego; Rosenfeld, Barry; Arango-Lasprilla, Juan Carlos. "The effect of literacy and culture on cognitive effort test performance: An examination of the Test of Memory Malingering in Colombia". Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology. 41 (10). 2019-11-26: 1015–1023. doi:10.1080/13803395.2019.1644294. ISSN 1380-3395. PMID 31322039.
- "How to distinguish between malingering, genuine psychosis". www.healio.com (ingilis). 2023-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-29.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Simulyasiya lat simulatio gorunme iddia vezifeden ve ya isden azad olmaq hebsden yayinmaq derman qebul etmek ve hebs cezasini yungullesdirmek kimi arzu olunan neticeye nail olmaq ucun nezerde tutulmus fiziki ve ya psixoloji simptomlarin uydurulmasi simulyasiyasi ve ya sisirdilmesi Simulyasiya tibbi diaqnoz olmasa da klinik diqqet merkezi ve ya saglamliq xidmetleri ile elaqe sebebi kimi qeyd edile biler Hem ICD 10 Xesteliklerin ve elaqeli saglamliq problemlerinin Beynelxalq Statistik Tesnifati hem de DSM 5 Diaqnostik ve Statistik Manual terefinden kodlanir SimulyasiyaXBT 10 Z76 5XBT 9 V65 2MeSH D008306 Simulyatorlar hemise pis niyyetle hereket etmirler Meselen evsiz bir sexs xestexanaya yerlesdirilmek ucun ozunu ruhi xeste kimi gostere biler Simulyasiya sigorta sehiyye sistemlerine ictimai tehlukesizliye veteranlarin elillik muavinetlerine tesir gosterir Simulyasiya adeten meqsede catan kimi basa catir Simulyasiya simptomlarin qesden saxtalasdirilmadigi somatizasiya pozuntusu kimi heddinden artiq xeste davranisin oxsar formalarindan ferqlenir Diger bir pozuntu ikinci dereceli xarici fayda ucun hec bir isteyin olmadigi suni bir pozuntudur Her ikisi DSM 5 Diaqnostik ve Statistik Manual terefinden diaqnoz edile bilen kimi taninir Bununla bele butun tibb iscileri bu ferqlerle razilasmirlar NovleriQesden ve patoloji simulyasiyani ayird edirler Qesden simulyasiya adeten herbi xidmetden islemekden tehsilden yayinmaq cezadan yayinmaq sexsi meqsedlere catmaq ucun meselen elilliye gore muavinet almaq heyata kecirilir Patoloji simulyasiya xestede psixi xesteliyin elametlerinden biridir meselen isteriya Munhausen sindromu Cemiyyetde ve medeniyyetdeTravmadan sonra sinir pozuntusu Post travmatik sindrom Veteranlara xususen de travmadan sonra sinir pozuntusu olduqda hekim simulyasiya etdiklerine inanarsa elillik muavinetlerinden imtina edile biler Musahideler gosterdi ki veteranlarin 10 den coxu oz xidmet stajlarini saxtalasdirib ve ya sisirdirler Diqqet catismazligi ve hiperaktivlik pozuntu Diqqet catismazligi ve hiperaktivlik pozuntu tedqiqatlara esasen universitet ve ya kollec telebeleri etrafinda cemlenir Bu telebenin ugur qazanmasi halinda elde edile bilecek ehemiyyetli faydalar o cumleden telebenin maddi yardimi ve akademik isden azad edilmesi ile baglidir DCHP ucun dermanlar imtahanlarda idraki yaxsilasdiran nootropik vasiteleri de ehate ede biler Huquqi meseleler Simulyasiya Birlesmis Statlar ordusunda Vahid Herbi Edalet Mecellesine uygun olaraq xestelik fiziki qusur zehni gerilik ve ya pozuntu kimi terif veren mehkeme herbi cinayetidir Texas Sigorta Departamentinin melumatina gore firildaqciliq o cumleden simulyasiya ABS sigorta isinde her il texminen 150 milyard dollara basa gelir Diger qeyri senaye menbeleri bunun 5 4 milyard dollara qeder asagi ola bileceyini bildirir AskarlanmasiRicard Rogers ve Daniel Sumann askar edibler ki DSM 5 meyarlarindan istifade real simulyatorlarin yalniz 13 6 20 1 nin deqiq mueyyen edilmesi ile neticelenir esl musbet cavablar Bununla bele insanlarin 79 9 86 4 i eyni meyarlara gore sehv olaraq saxta yalanci pozitiv kimi tesnif edilir Simulyasiyanin saxta ittihami menfi reaksiyalara sebeb olur bezileri ise zorakiliga sebeb ola biler Belelikle simulyasiyanin deqiq askarlanmasi aktual ictimai meseledir Testler En tesdiqlenmis test olan Minnesota Coxfazali Sexsiyyet Inventariyasi 2 kimi bir nece simulyasiya qiymetlendirme metodu movcuddur Diger testlere psixiatrik simptomlar ucun istifade edilen Bildirilen Simptomlarin Strukturlasdirilmis Musahibesi ve yalanci yaddas catismazligi ucun nezerde tutulmus Yaddasin Zererliliyi Testi TOMM daxildir Medeniyyet ve tehsil de bu testlerde tesir gostere biler Tedqiqatlar gosterir ki savadliliq ballari asagi olan yetkinler simulyasiya edilmis yaddas testinde ehemiyyetli derecede pis netice verir buna gore de tehsil seviyyesinin simulyasiya ballarina tesiri ile bagli narahatliqlar var Bir saxta pozuntu ucun movcud meyarlar diger pozuntuya aid olmaya biler Meselen post travmatik stress pozuntusu simulyasiya etmek ucun testler neyrokoqnitiv pozuntulari simulyasiya etmek ucun islemeye biler ona gore de yeni meyarlar yaratmaq lazimdir Gosterici davranis Qeyri mueyyenliyi askar eden tek bir test olmasa da 19 sehiyye iscileri qesden aldadiciligi gostere bilecek mueyyen davranislari izlemeye tesviq edilir Simulyasiyani gosteren xususiyyetlere asagidakilar daxildir simptomlar haqqinda ziddiyyetli ifadelerin verilmesi inandirici olmasi nezerde tutulan dramatik ve ya qeyri adi davranis tesvir edilen simptomlara uygun olmayan davranis onlarin iddia edilen pozuntusunun mualicesine zidd hereketler teferruatli tesvire gore menfi simptomlara heddinden artiq heyranliq simptomlarin qefil dayanmasi ve ya baslanmasi Hemcinin baxIpoxondriya Somatizasiya pozuntusuIstinadlarmalingering Malingering Gale Encyclopedia of Medicine 2008 August 10 2022 tarixinde Istifade tarixi November 5 2019 The Free Dictionary vasitesile QC30 Malingering ICD 11 for Mortality and Morbidity Statistics International Classification of Diseases 11th World Health Organization April 2019 August 1 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi November 5 2019 Association American Psychiatric DSM 5 classification American Psychiatric Association 2016 ISBN 978 0 89042 566 4 OCLC 969741924 Bienenfield David Malingering Medscape WebMD LLC aprel 15 2015 dekabr 30 2016 tarixinde Istifade tarixi dekabr 30 2016 In the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fifth Edition DSM 5 malingering receives a V code as one of the other conditions that may be a focus of clinical attention How to distinguish between malingering genuine psychosis www healio com ingilis 2023 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 19 Alozai Ubaid ullah McPherson Pamela K Malingering StatPearls Treasure Island FL StatPearls Publishing 2023 PMID 29939614 2023 03 31 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 19 Fogel Barry S Greenberg Donna B Psychiatric Care of the Medical Patient Oxford University Press doi 10 1093 med 9780199731855 003 0037 ISBN 978 0 19 973185 5 2022 07 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 20 Clinical assessment of malingering and deception Richard Rogers 3rd New York Guilford Press 2008 ISBN 978 1 59385 699 1 OCLC 175174373 Tracy Derek K Rix Keith J B Malingering mental disorders Clinical assessment BJPsych Advances ingilis 23 1 27 35 doi 10 1192 apt bp 116 015958 ISSN 2056 4678 2023 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 25 Townsend Mark Many military veterans PTSD claims fabricated or exaggerated The Guardian ingilis 2016 01 23 ISSN 0261 3077 2023 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 03 29 Garriga Michelle Malingering in the Clinical Setting Psychiatric Times 24 3 mart 2007 noyabr 19 2009 tarixinde Dinsmoor Robert Scott Malingering Fundukian Laurie J redaktor The Gale Encyclopedia of Medicine 4 4th Gale 2011 2737 2739 ISBN 978 1 4144 8646 8 Brennan Adrianne M Meyer Stephen David Emily Pella Russell Hill Ben D Gouvier William Drew The vulnerability to coaching across measures of effort The Clinical Neuropsychologist 23 2 fevral 2009 314 328 doi 10 1080 13854040802054151 PMID 18609324 dekabr 29 2016 tarixinde Istifade tarixi dekabr 29 2016 ResearchGate vasitesile Malingering accounts for nearly one fifth of all medical care cases i e doctor visits hospitalizations within the United States and combined medical and legal costs approach five billion dollars annually Ford 1983 Gouvier Lees Haley amp Hammer 2003 Rogers Richard Shuman Daniel W redaktorlar Malingering and Deception in Criminal Evaluations Fundamentals of Forensic Practice Mental Health and Criminal Law ingilis Boston MA Springer US 2005 21 55 doi 10 1007 0 387 25227 4 2 ISBN 978 0 387 25227 8 Istifade tarixi 2023 03 29 Malingering Psychology Today www psychologytoday com ingilis Istifade tarixi 2023 03 29 Nijdam Jones Alicia Rivera Diego Rosenfeld Barry Arango Lasprilla Juan Carlos The effect of literacy and culture on cognitive effort test performance An examination of the Test of Memory Malingering in Colombia Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology 41 10 2019 11 26 1015 1023 doi 10 1080 13803395 2019 1644294 ISSN 1380 3395 PMID 31322039 How to distinguish between malingering genuine psychosis www healio com ingilis 2023 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 03 29 Xarici kecidler