Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Simpatik sinir sistemi (yun. συμπαθής hissiyyat, həssas) — vegetativ sinir sisteminin bir hissəsi. Simpatik sinir sistemini vegetativ sinir sisteminin döş-bel hissəsi (onurğa beyninin yan sütunu — lat. nucleus intermediolateralis deyilən mərkəzi) və bu hissədən çıxan afferent (qanqliondan qabaqkı) liflər, parasimpatik sinir sisteminin isə orta beyin, soğanaq və oma hissələri (vegetativ mərkəzlər) və onlardan xaric olan efferent (qanqliondan qabaqkı) liflər təşkil edir. Simpatik sinir sistemi fizioloji cəhətcə adrenalinotrop xassəyə malikdir, yəni simpatik sinir sistemində olan reseptorlar seçici olaraq adrenalinəoxşar kimyəvi maddələrlə qıcıqlanır. Simpatik sinir sisteminin əsas vəzifəsi trofik (qidalandırıcı) vəzifədir; bu sistem orqanizmdə maddələr mübadiləsini (oksidləşmə prosesini, qida maddələrinin sərf olunmasını), tənəffüs prosesini, ürəkdöyünməni, əzələlərə oksigen daşınmasını sürətləndirir, hərarəti tənzim edir və s.
| Simpatik sinir sistemi | ||
|---|---|---|
 | ||
| Simpatik sinir sistemi | ||
| Latınca | Pars sympathica divisionis autonomici systematis nervosi | |
| MeSH | Sympathetic+Nervous+System | |
Təşkil olunması
Simpatik sinir sistemi aşağıdakı törəmələrdən təşkil olunmuşdur:
- Onurğa beyninin yan sütunundan yerləşən mərkəzdən — lat. nucleus intermediolateralis;
- Həmin mərkəzi təşkil etmiş sinir hüceyrələrindən xaric olan qanqliondan qabaqkı liflərdən — lat. fibrae preganglionares;
- Onurğayanı (birincidərəcə) qanqlionlardan — lat. ganglia paravertebralia;
- Onurğaönü (ikinci dərəcə ya ara) qanqlionlardan — lat. gangkia paravertebralia s. intermedia;
- Onurğayanı və onurğaönü qanqlionlardan çıxan qanqliondan sonrakı liflərdən — lat. fibrae postgangkionares;
- Simpatik kələflərdən — lat. plexus sympatici.
Bu törəmələrdən birincisi simpatik sinir sisteminin mərkəzi şöbəsini təşkil edir.
Onurğayanı qanqlionlar
Onurğayanı qanqlionlar onurğanın yuxarıda yan və aşağıda ön səthlərində yerləşərək qanqlionlaraarası şaxələr — lat. rami interganglionares vasitəsilə bir-birilə birləşir və hər tərəfdə bir ədəd simpatik kötük — lat. truncus sympathicus dexter et sinister adlanan qanqlion silsiləsi təşkil edir.
Simpatik kötük
Simpatik kötük — lat. Truncus sympathicus kəllə əsasından başlayaraq büzdümə qədər davam edir və onurğanın şöbələrinə müvafiq olaraq aşağıdakı hissələrə bölünür: boyun hissəsi — lat. pars cervicalis, döş hissəsi — lat. pars thoracica, bel hissə — lat. pars lumbalis və çanaq hissə — lat. pars pelvina (pars sacralis - BNA)
Həs simpatik kötükdə olan qanqlionların (lat. ganglia trunci sympathici) miqdarı 22–23-ə çatır; bunların üçü boyun qanqlionları — lat. ganglia cervicalis, 10–12 döş qanqlionları — lat. gangkia thoracica, 3–5 bel qanqlionları — lat. ganglia lumbalia, 3–5 oma qanqlionları — lat. ganglia sacralia. Bunlardan başqa bir də tək qanqlion — lat. ganglion impar (ganglion ciccygeum - BNA) vardır; bu qanqlionlar büzdümün ön səthində yerləşərək sağ və sol simpatik kötüklərin aşağı uclarını bir-birinə birləşdirir və oma qanqlionları ilə birlikdə çanaq qanqlionları — lat. ganglia pelvina adlanır.
İstinadlar
Mənbələr
- Prof. Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin, İnsanın Normal Anatomiyası, III cild, səh. 3–19, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı — 1982
- Atlas of Human Cardiac Anatomy — Endoscopic views of beating hearts — Cardiac anatomy
- Р. Д. Синельников. Атлас анатомии человека (4 тома)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Simpatik sinir sistemi yun sympa8hs hissiyyat hessas vegetativ sinir sisteminin bir hissesi Simpatik sinir sistemini vegetativ sinir sisteminin dos bel hissesi onurga beyninin yan sutunu lat nucleus intermediolateralis deyilen merkezi ve bu hisseden cixan afferent qanqliondan qabaqki lifler parasimpatik sinir sisteminin ise orta beyin soganaq ve oma hisseleri vegetativ merkezler ve onlardan xaric olan efferent qanqliondan qabaqki lifler teskil edir Simpatik sinir sistemi fizioloji cehetce adrenalinotrop xasseye malikdir yeni simpatik sinir sisteminde olan reseptorlar secici olaraq adrenalineoxsar kimyevi maddelerle qiciqlanir Simpatik sinir sisteminin esas vezifesi trofik qidalandirici vezifedir bu sistem orqanizmde maddeler mubadilesini oksidlesme prosesini qida maddelerinin serf olunmasini teneffus prosesini urekdoyunmeni ezelelere oksigen dasinmasini suretlendirir herareti tenzim edir ve s Simpatik sinir sistemiSimpatik sinir sistemiLatinca Pars sympathica divisionis autonomici systematis nervosiMeSH Sympathetic Nervous SystembaxredakteTeskil olunmasiSimpatik sinir sistemi asagidaki toremelerden teskil olunmusdur Onurga beyninin yan sutunundan yerlesen merkezden lat nucleus intermediolateralis Hemin merkezi teskil etmis sinir huceyrelerinden xaric olan qanqliondan qabaqki liflerden lat fibrae preganglionares Onurgayani birinciderece qanqlionlardan lat ganglia paravertebralia Onurgaonu ikinci derece ya ara qanqlionlardan lat gangkia paravertebralia s intermedia Onurgayani ve onurgaonu qanqlionlardan cixan qanqliondan sonraki liflerden lat fibrae postgangkionares Simpatik keleflerden lat plexus sympatici Bu toremelerden birincisi simpatik sinir sisteminin merkezi sobesini teskil edir Onurgayani qanqlionlar Onurgayani qanqlionlar onurganin yuxarida yan ve asagida on sethlerinde yerleserek qanqlionlaraarasi saxeler lat rami interganglionares vasitesile bir birile birlesir ve her terefde bir eded simpatik kotuk lat truncus sympathicus dexter et sinister adlanan qanqlion silsilesi teskil edir Simpatik kotuk Simpatik kotuk lat Truncus sympathicus kelle esasindan baslayaraq buzdume qeder davam edir ve onurganin sobelerine muvafiq olaraq asagidaki hisselere bolunur boyun hissesi lat pars cervicalis dos hissesi lat pars thoracica bel hisse lat pars lumbalis ve canaq hisse lat pars pelvina pars sacralis BNA Hes simpatik kotukde olan qanqlionlarin lat ganglia trunci sympathici miqdari 22 23 e catir bunlarin ucu boyun qanqlionlari lat ganglia cervicalis 10 12 dos qanqlionlari lat gangkia thoracica 3 5 bel qanqlionlari lat ganglia lumbalia 3 5 oma qanqlionlari lat ganglia sacralia Bunlardan basqa bir de tek qanqlion lat ganglion impar ganglion ciccygeum BNA vardir bu qanqlionlar buzdumun on sethinde yerleserek sag ve sol simpatik kotuklerin asagi uclarini bir birine birlesdirir ve oma qanqlionlari ile birlikde canaq qanqlionlari lat ganglia pelvina adlanir IstinadlarMenbelerProf Kamil Ebdulsalam oglu Balakisiyevin Insanin Normal Anatomiyasi III cild seh 3 19 MAARIF Nesriyyati Baki 1982 Atlas of Human Cardiac Anatomy Endoscopic views of beating hearts Cardiac anatomy R D Sinelnikov Atlas anatomii cheloveka 4 toma