Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Silvilər (lat. Sylviidae) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin sərçəkimilər dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi.
| Silvilər | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Klad: Yarımdəstə: İnfradəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Silvilər | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Görünüşü
Xırda və orta ölçülü tutqun rəngli, başlıca olaraq cəngəlliklərdə yaşamağa uyğunlaşmış cücüyeyən quşların geniş qrupudur. Bədəninin uzunluğu 105–206 mm, kütəsi 6-30 q –dır. Bədəni qamətli, dartılmış, kiçik ensiz başı vardır. Dimdiyi mülayim uzun, çox vaxt nazik, düz və ya az qala düz, ucunda yarıəyilmiş qarmaq vardır. Dimdiküstünün ucu itilənmiş qabırğa şəklindədir. Burun dəlikləri açıq, lələklə qorunmamışdır. Lakin onların üstündə zarlı qapaqlar sallanır. Lələkləri Yumşaqdır. Bir çox növlər həyəcanlananda təpələrindəki lələkləri qabardır, ancaq həqiqi kəkilləri yoxdur. Əksər hallarda bel tərəfi yekrəng, bəzən xallı və həmişə qarın tərəfindən tünd rəngdə olur. Əksər növlərdə cinsi dimorfizm yalnız ölçülərdə ifadə olunmuşdur. Ancaq bəzən bunu rəngdə də görmək olar. Yaşa görə dəyişiklik cavanların daha parlaq rəngdə olması, mövsümi dəyişiklik isə payız lələklənməsinin daha parlaq olması ilə ifadə olunur. Bütün silvilər gizli həyat tərzi keçirir. Onların bir çoxunu tapmaq və müşahidə etmək çox çətindir. Ən müxtəlif landşaftların kolluq və ya ağac əkmələri arasında olur. Bir çoxu yaxşı oxuyur, ancaq nəğməsi yeknəsəqdir. Onların müxtəlif yarıqapalı və ya açıq yuvaları əksər hallarda ciddi – cəhdlə və ustalıqla toxunmuş olur. Bəzən bunlar boş toxunur, dibi və divarları işıq verən olur. Silvilər qaratoyuqkimilərə çox yaxın olub yalnız çilləri olmayan cücülərinin rəngi ilə fərqlənir. Bu fəsilələri ayırd etmək çətindi. Bu səbəbdən fəsilələrin həcmi müxtəlif cür hesablanır. 100- dən 400-ə qədər növünün olduğu güman edilir.
Yayılması
Silvilər çaylarda, göllərdə, bataqlıqlarda, meşə daşqınları sahillərində qamışlıqlarda və ya kolluqlarda məskunlaşır. Azərbaycanda qeydə alınmış 9 növdən 2-si uçub-keçən yalnız biri oturaqdır. Qalan növlər oturaqdır. İki növün arealı İspaniyadan Balxaş ardına qədər qalanları isə Avropa və Aralıq dənizində yayılmışdır. Tayqa zonasını çıxmaqla ancaq Avstraliya, Yeni Qvineya, Filippin, Yava və Sumatra daxil olmaqla Transpalearktik areala malikdir. Bu quşlar ovalıqlara və dağətəklərinə üstünlük verir. Ancaq Kiçik Qafqazda 2000 m-ə qədər hündürlüyə qalxa bilir. Lakin biz onların oxuyan erkəklərini mayın ortalarında Dəvəçi limanında müşahidə etmişik. Çəmən qamışcılı yalnız Talışda qeydə alınmışdır. Ən quraqsevər növ olan kolluq qamışcılına çaylardan və göllərdən uzaqdakı talalardan və çəmənlərdə rast gəlmək olar. Sayına görə bu quşlar adi və çoxsaylıdır, ancaq bunlar çox vaxt koloniyalar halında məskunlaşdığından sporadik şəkildə rast gəlinir. Mart-mayda uçub gəlir, sentyabr-noyabrda köçüb gedirlər. Afrikada və ya arealın cənub sərhədlərində qışlayırlar.
Qidalanması
Əsas qidası cücülər və onların sürfələri, bəzi növlərdə payızda giləmeyvə və meyvələrdir.
Çoxalması
Ustalıqla toxunmuş yuvanı əsasən dişi qurur. O, əksər hallarda 3-6 yumurta üzərində 12-13 gün kürt yatır. Cücülər yuvada 13-15, yuvanın yaxınlığında isə 2 həftə valideynlər tərəfindən yemlənir. Yuva sahələri çox da böyük deyildir. İldə çox vaxt bir dəfə yumurta qoyulur, cücülər iyunda üzə çıxır.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1998.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- "Sylviidae". 2021-11-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-12.
- "Sylviidae - Old world warblers". 2021-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-12.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Silviler lat Sylviidae heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin sercekimiler destesine aid heyvan fesilesi SilvilerElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Klad Klad Klad Klad Klad Deste SercekimilerKlad Yarimdeste Oxuyan sercelerInfradeste Fesileustu Fesile SilvilerBeynelxalq elmi adiSylviidae Nikolas Eyluord Vigors 1825 Sekil axtarisiITIS 179839NCBI 36270EOL 1605FW 158463GorunusuXirda ve orta olculu tutqun rengli baslica olaraq cengelliklerde yasamaga uygunlasmis cucuyeyen quslarin genis qrupudur Bedeninin uzunlugu 105 206 mm kutesi 6 30 q dir Bedeni qametli dartilmis kicik ensiz basi vardir Dimdiyi mulayim uzun cox vaxt nazik duz ve ya az qala duz ucunda yarieyilmis qarmaq vardir Dimdikustunun ucu itilenmis qabirga seklindedir Burun delikleri aciq lelekle qorunmamisdir Lakin onlarin ustunde zarli qapaqlar sallanir Lelekleri Yumsaqdir Bir cox novler heyecanlananda tepelerindeki lelekleri qabardir ancaq heqiqi kekilleri yoxdur Ekser hallarda bel terefi yekreng bezen xalli ve hemise qarin terefinden tund rengde olur Ekser novlerde cinsi dimorfizm yalniz olculerde ifade olunmusdur Ancaq bezen bunu rengde de gormek olar Yasa gore deyisiklik cavanlarin daha parlaq rengde olmasi movsumi deyisiklik ise payiz leleklenmesinin daha parlaq olmasi ile ifade olunur Butun silviler gizli heyat terzi kecirir Onlarin bir coxunu tapmaq ve musahide etmek cox cetindir En muxtelif landsaftlarin kolluq ve ya agac ekmeleri arasinda olur Bir coxu yaxsi oxuyur ancaq negmesi yekneseqdir Onlarin muxtelif yariqapali ve ya aciq yuvalari ekser hallarda ciddi cehdle ve ustaliqla toxunmus olur Bezen bunlar bos toxunur dibi ve divarlari isiq veren olur Silviler qaratoyuqkimilere cox yaxin olub yalniz cilleri olmayan cuculerinin rengi ile ferqlenir Bu fesileleri ayird etmek cetindi Bu sebebden fesilelerin hecmi muxtelif cur hesablanir 100 den 400 e qeder novunun oldugu guman edilir YayilmasiSilviler caylarda gollerde bataqliqlarda mese dasqinlari sahillerinde qamisliqlarda ve ya kolluqlarda meskunlasir Azerbaycanda qeyde alinmis 9 novden 2 si ucub kecen yalniz biri oturaqdir Qalan novler oturaqdir Iki novun areali Ispaniyadan Balxas ardina qeder qalanlari ise Avropa ve Araliq denizinde yayilmisdir Tayqa zonasini cixmaqla ancaq Avstraliya Yeni Qvineya Filippin Yava ve Sumatra daxil olmaqla Transpalearktik areala malikdir Bu quslar ovaliqlara ve dageteklerine ustunluk verir Ancaq Kicik Qafqazda 2000 m e qeder hundurluye qalxa bilir Lakin biz onlarin oxuyan erkeklerini mayin ortalarinda Deveci limaninda musahide etmisik Cemen qamiscili yalniz Talisda qeyde alinmisdir En quraqsever nov olan kolluq qamiscilina caylardan ve gollerden uzaqdaki talalardan ve cemenlerde rast gelmek olar Sayina gore bu quslar adi ve coxsaylidir ancaq bunlar cox vaxt koloniyalar halinda meskunlasdigindan sporadik sekilde rast gelinir Mart mayda ucub gelir sentyabr noyabrda kocub gedirler Afrikada ve ya arealin cenub serhedlerinde qislayirlar QidalanmasiEsas qidasi cuculer ve onlarin surfeleri bezi novlerde payizda gilemeyve ve meyvelerdir CoxalmasiUstaliqla toxunmus yuvani esasen disi qurur O ekser hallarda 3 6 yumurta uzerinde 12 13 gun kurt yatir Cuculer yuvada 13 15 yuvanin yaxinliginda ise 2 hefte valideynler terefinden yemlenir Yuva saheleri cox da boyuk deyildir Ilde cox vaxt bir defe yumurta qoyulur cuculer iyunda uze cixir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1998 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3 Sylviidae 2021 11 11 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 12 Sylviidae Old world warblers 2021 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 12 Hemcinin bax