Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sexemxet — Köhnə Krallıq dövründə 3-cü sülalənin qədim Misir kralı (fironu) idi. Onun hakimiyyətinin təxminən eramızdan əvvəl 2648-ci ildən davam etdiyi güman edilir. 2640-cı ilə qədər O, həmçinin Tireis adı ilə tanınmışdır. Sexemxet, ehtimal ki, Kral Djoserin qardaşı və ya böyük oğlu idi. Cəmi bir neçə il hökmranlıq etdiyi üçün bu padşah haqqında çox az şey məlumdur. Bununla belə, o, Saqqarada pilləli piramida ucaltmış və Vadi Maqarda (Sinay yarımadasında) məşhur qaya kitabəsini buraxmışdır.
| Sexemxet | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | e. ə. XXVIII əsr |
| Vəfat tarixi | e. ə. XXVII əsr |
| Dəfn yeri | |
| Uşağı | |
| Atası | Coser |
| Fəaliyyəti | dövlət xadimi |
| Fəaliyyət illəri | e.ə. 2565–e.ə. 2559 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hökmdarlıq dövrü
Sexemxetin hökmranlığının müddətinin altı ildən yeddi ilə qədər olduğu güman edilir. Turin Kral Kanonu Sexemxetin altı illik padşahlığını hesab edir ki, bu rəqəm də Sexemxet piramidasının tamamlanmamış vəziyyətinə əsaslanaraq Miriam Vyssa tərəfindən təklif edilir. Palermo Daşının (5-ci sülalə) yenidən qurulmasından istifadə edərək, Toby Wilkinson bu krala yeddi il kredit verir. Bu rəqəm Qahirə fraqmenti I, registr V-də qorunan illik registrlərin sayına əsaslanır. Vilkinson bildirir ki, kralın titulu hökumət dəyişikliyini bildirən bölücü xəttdən dərhal sonra başladığı üçün bu rəqəm olduqca dəqiqdir. Eyni ilə, tarixçi Manetho da Sexemeti Tireis adı altında sadalayır və onun yeddi il hakimiyyətdə olduğunu göstərir. Nabil Svelim isə Sexemetin Manetonun qeyd etdiyi kimi Tosertasis ola biləcəyinə inandığı üçün on doqquz illik bir hökmranlıq təklif etdi. Ancaq belə uzun bir hökmranlıq basdırılmış piramidanın tamamlanmamış vəziyyəti ilə ziddiyyət təşkil edir və bu nöqteyi-nəzər Misirşünaslar tərəfindən ümumiyyətlə rədd edilir. Sexemxetin hakimiyyəti dövründə həyata keçirilən fəaliyyətlər haqqında çox az məlumat var. Sexemxetə işarə edən yeganə sağ qalan sənədlər Sinay yarımadasındakı Vadi Maqardada iki qayaüstü təsvirdir. Birincisi, Sexemxeti iki dəfə təsvir edir: bir dəfə Hedget tacında, digəri Deşret tacında. İkinci yazıda “düşmənin məğlubiyyəti” kimi tanınan səhnə təsvir edilmişdir: Sexemxet düşmənin saçından tutub əlini qaldıraraq, düşməni mərasim əsası ilə döyüb öldürməyə çalışırdı. Vadi Maqardada bu relyeflərin olması onu deməyə əsas verir ki, Sexemxet hakimiyyəti dövründə yerli mis və firuzə mədənləri istismar edilib. Bu mədənlərin 3-cü sülalənin əvvəllərində işlədiyi görünür, çünki Vadi Maqarda Coser və Sanaxt relyefləri də aşkar edilmişdir.
Elefantin adasındakı qazıntının şərq yerində Sexemxet dağı adı ilə birlikdə qeyri-adi Nebti adlı bir neçə gil möhür tapılıb. Misirşünas Jan Pier Piatznik Nebtinin adını Ren Nebti kimi oxuyur, bu da "İki xanım onun adından razıdır" mənasını verir. Bu adın həqiqətən də Sexemxetdən, yoxsa hələ də naməlum kraliçadanmı olduğu tam aydın deyil.
Ailəsi
Sexemxetin arvadı Jeseretnebti ola bilərdi, lakin bu ad kraliça adı olmadığı görünür və Misirşünaslar bu adın əsl mənası və oxunması ilə mübahisə edirlər. Ad alternativ olaraq Jeser-Tee kimi oxundu və Sakkara Krallarının Siyahısında Coserin birbaşa varisi kimi təqdim edilən Jeser-Teti kartuş adı ilə eyniləşdirildi. Sexemxetin yəqin ki, oğulları və qızları var idi, lakin hələlik heç bir şəxsi ad tapılmamışdır.
Sexemxet bəziləri tərəfindən Coserin qardaşı hesab edilir və onu İkinci Sülalənin sonuncu padşahı Hasexemvinin başqa oğlu edir. Əgər bu doğrudursa, anası Nimaathap olacaq.
Türbə
Sexemxetin pilləli piramidasının sxematik təsviri. Sexemxet piramidasını bəzən "Basdırılmış Piramida" adlandırırlar. İlk dəfə 1952-ci ildə Misir arxeoloqu Zakaria Goneim tərəfindən qazılmışdır. Piramidanın altından möhürlənmiş sarkofaq tapılıb, lakin onu açanda onun boş olduğu məlum olub.
Piramida
Sexemxet piramidası lap əvvəldən pilləli planlaşdırılmışdı. Onun bazası 378 fut x 378 fut (220 x 220 qulac) kvadrat idi. Əgər piramida tamamlansaydı, onun altı və ya yeddi pilləsi və son hündürlüyü 240,5 fut (140 qulac) olardı. Bu nisbətlər piramidaya Meidumdakı piramida və Gizadakı Böyük Piramida ilə eyni olan 51˚50 'lik bir yüksəklik bucağı verəcəkdir. Coser piramidası kimi, Sexemxet piramidası da əhəngdaşı bloklarından tikilmişdir. Fironun qəfil ölümü ilə əlaqədar ola bilsin ki, abidə tamamlanmadı. Piramidanın yalnız birinci pilləsi tamamlandı və böyük kvadrat mastaba şəklində bir abidə qaldı.
Yeraltı quruluşu
Sexemxet məzarlığının girişi piramidanın şimal tərəfində yerləşir. Açıq keçid 200 fut aşağı aparır. Yolun yarısında şaquli hissə yuxarıdan bir keçidlə qarşılaşır. O, səthə çıxır və abidə tamamlansaydı, onun girişi piramidanın ikinci pilləsində olardı.
Keçidin və şaftın görüşmə nöqtəsində, başqa bir keçid ən azı 120 mağazadan ibarət yeraltı U formalı qalereyaya aparır. Bütün qalereya kompleksi nəhəng bir silsiləyə bənzəyir. Dəfn otağına çatmazdan az əvvəl əsas keçid dəfn kamerasını əhatə edən "U" şəklində (böyük şimal qalereyasına bənzər) iki əlavə saxlama qalereyasına bölünür, lakin bunlar heç vaxt tamamlanmamışdır.
Dəfn kamerası bazada 29 fut x 17 fut və hündürlüyü 15 futdur. O, həm də yarımçıq qalmışdı, lakin təəccüblüdür ki, tamamilə təchiz olunmuş bir dəfn tapıldı. Kameranın ortasındakı sarkofaq cilalanmış alebastrdan hazırlanıb və qeyri-adi xüsusiyyətə malikdir: onun açılışı ön tərəfdəndir və sarkofaq tapılan zaman hələ də məhlulla üzlənmiş sürüşmə qapı ilə bağlanırdı. Lakin sarkofaq boş idi və bu yerin dəfn edildikdən sonra talan edilib-edilməməsi, yoxsa Kral Sexemxetin başqa yerdə dəfn edilib-edilməməsi hələ də qaranlıq qalır.
1950-ci ildə Misir Qədim Əşyalar Xidmətinin qazıntı qrupu qızıldan hazırlanmış qabıq formalı qab aşkar etdi. Obyekt 1,4 düyüm uzunluğundadır və hazırda Qahirədəki Misir Muzeyinin 4-cü zalında nümayiş etdirilir.
Nekropol kompleksi
Sexemxet nekropolu heç tamamlanmadığı üçün hansı planlı dini binanın artıq mövcud olduğunu söyləmək çətindir. Piramidanın daxili həyəti şimal-qərbə baxan taxçaları olan hasar divarı ilə əhatə olunmuşdu. Uzunluğu 1850 fut, eni 607 fut və hündürlüyü 33 fut idi. İbadət üçün yeganə arxeoloji sahə türbənin cənub hissəsidir, zirzəmisi 105 fut ilə 52 fut ölçülür. Yeraltı tikiliyə türbənin qərb tərəfindən dar dəhliz daxil idi. Bu kamerada 1963-cü ildə Jan Filip Lauer iki yaşlı körpənin dəfnini çıxardı. Bu uşağın kimliyi sirr olaraq qalır. Yalnız dəqiq məlumdur ki, bu kral Sexemxetin özü ola bilməz, Çünki padişah həmişə gənc bir oğlan kimi təsvir edilmişdir. Artıq heç bir dini tikili tapılmayıb, lakin misirşünaslar və arxeoloqlar əmindirlər ki, bir vaxtlar xatirə məbədi və sərdabə mövcud olub, lakin antik dövrdə onun dini tikililərindən daşların talan edilməsi nəticəsində dağıdılıb.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Alan H. Gardiner: The Royal Canon of Turin, Griffith Institute, Oxford 1997, ISBN , Vol. 2.
- Myriam Wissa: À propos du sarcophage de Sékhemkhet, in: Catherine Berger: Études sur l'Ancien empire et la nécropole de Saqqâra dédiées à Jean-Philippe Lauer, Orientalia Monspeliensia. Vol. 9, 2, Université Paul Valéry – Montpellier III, Montpellier 1997, ISBN , p. 445–448.
- Toby A. H. Wilkinson: Royal Annals of Ancient Egypt: The Palermo Stone and Its Associated Fragments. Kegan Paul International, London 2000, page 79-80.
- Nabil Swelim: Some Problems on the History of the Third Dynasty, Archaeological and historical Studies, Vol. 7, ZDB-ID 800015-3, Archaeological Society of Alexandria, Alexandria 1983, p. 221
- Wolfgang Helck: Untersuchungen zur Thinitenzeit. Harrassowitz, Wiesbaden 1987, ISBN , pp 108, 117.
- Toby A. H. Wilkinson: Early Dynastic Egypt. Routledge, London/New York 1999, ISBN , page 98.
- Toby A. H. Wilkinson: Early Dynastic Egypt. Routledge, London 2001, ISBN , p. 80 - 82, 94 - 97.
- Silke Roth: Die Königsmütter des Alten Ägypten von der Frühzeit bis zum Ende der 12. Dynastie (= Ägypten und Altes Testament, vol. 46). Harrassowitz, Wiesbaden 2001, ISBN , p. 59-61 & 65–67.
- Alessandro Bongioanni & Maria Croce (ed.), The Treasures of Ancient Egypt: From the Egyptian Museum in Cairo, Universe Publishing, a division of Ruzzoli Publications Inc., 2003. p.344
- Bongioanni & Croce, p.344
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sexemxet Kohne Kralliq dovrunde 3 cu sulalenin qedim Misir krali fironu idi Onun hakimiyyetinin texminen eramizdan evvel 2648 ci ilden davam etdiyi guman edilir 2640 ci ile qeder O hemcinin Tireis adi ile taninmisdir Sexemxet ehtimal ki Kral Djoserin qardasi ve ya boyuk oglu idi Cemi bir nece il hokmranliq etdiyi ucun bu padsah haqqinda cox az sey melumdur Bununla bele o Saqqarada pilleli piramida ucaltmis ve Vadi Maqarda Sinay yarimadasinda meshur qaya kitabesini buraxmisdir SexemxetDogum tarixi e e XXVIII esrVefat tarixi e e XXVII esrDefn yeri SakkaraUsagi XabaAtasi CoserFealiyyeti dovlet xadimiFealiyyet illeri e e 2565 e e 2559 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHokmdarliq dovruKartusun adi Abydos padsahlari siyahisindan Xala Sexemxetin hokmranliginin muddetinin alti ilden yeddi ile qeder oldugu guman edilir Turin Kral Kanonu Sexemxetin alti illik padsahligini hesab edir ki bu reqem de Sexemxet piramidasinin tamamlanmamis veziyyetine esaslanaraq Miriam Vyssa terefinden teklif edilir Palermo Dasinin 5 ci sulale yeniden qurulmasindan istifade ederek Toby Wilkinson bu krala yeddi il kredit verir Bu reqem Qahire fraqmenti I registr V de qorunan illik registrlerin sayina esaslanir Vilkinson bildirir ki kralin titulu hokumet deyisikliyini bildiren bolucu xettden derhal sonra basladigi ucun bu reqem olduqca deqiqdir Eyni ile tarixci Manetho da Sexemeti Tireis adi altinda sadalayir ve onun yeddi il hakimiyyetde oldugunu gosterir Nabil Svelim ise Sexemetin Manetonun qeyd etdiyi kimi Tosertasis ola bileceyine inandigi ucun on doqquz illik bir hokmranliq teklif etdi Ancaq bele uzun bir hokmranliq basdirilmis piramidanin tamamlanmamis veziyyeti ile ziddiyyet teskil edir ve bu noqteyi nezer Misirsunaslar terefinden umumiyyetle redd edilir Sexemxetin hakimiyyeti dovrunde heyata kecirilen fealiyyetler haqqinda cox az melumat var Sexemxete isare eden yegane sag qalan senedler Sinay yarimadasindaki Vadi Maqardada iki qayaustu tesvirdir Birincisi Sexemxeti iki defe tesvir edir bir defe Hedget tacinda digeri Desret tacinda Ikinci yazida dusmenin meglubiyyeti kimi taninan sehne tesvir edilmisdir Sexemxet dusmenin sacindan tutub elini qaldiraraq dusmeni merasim esasi ile doyub oldurmeye calisirdi Vadi Maqardada bu relyeflerin olmasi onu demeye esas verir ki Sexemxet hakimiyyeti dovrunde yerli mis ve firuze medenleri istismar edilib Bu medenlerin 3 cu sulalenin evvellerinde islediyi gorunur cunki Vadi Maqarda Coser ve Sanaxt relyefleri de askar edilmisdir Elefantin adasindaki qazintinin serq yerinde Sexemxet dagi adi ile birlikde qeyri adi Nebti adli bir nece gil mohur tapilib Misirsunas Jan Pier Piatznik Nebtinin adini Ren Nebti kimi oxuyur bu da Iki xanim onun adindan razidir menasini verir Bu adin heqiqeten de Sexemxetden yoxsa hele de namelum kralicadanmi oldugu tam aydin deyil AilesiSexemxetin arvadi Jeseretnebti ola bilerdi lakin bu ad kralica adi olmadigi gorunur ve Misirsunaslar bu adin esl menasi ve oxunmasi ile mubahise edirler Ad alternativ olaraq Jeser Tee kimi oxundu ve Sakkara Krallarinin Siyahisinda Coserin birbasa varisi kimi teqdim edilen Jeser Teti kartus adi ile eynilesdirildi Sexemxetin yeqin ki ogullari ve qizlari var idi lakin helelik hec bir sexsi ad tapilmamisdir Sexemxet bezileri terefinden Coserin qardasi hesab edilir ve onu Ikinci Sulalenin sonuncu padsahi Hasexemvinin basqa oglu edir Eger bu dogrudursa anasi Nimaathap olacaq TurbeSexemxetin pilleli piramidasinin sxematik tesviri Sexemxetin pilleli piramidasinin sxematik tesviri Sexemxet piramidasini bezen Basdirilmis Piramida adlandirirlar Ilk defe 1952 ci ilde Misir arxeoloqu Zakaria Goneim terefinden qazilmisdir Piramidanin altindan mohurlenmis sarkofaq tapilib lakin onu acanda onun bos oldugu melum olub Piramida Sexemxet piramidasi lap evvelden pilleli planlasdirilmisdi Onun bazasi 378 fut x 378 fut 220 x 220 qulac kvadrat idi Eger piramida tamamlansaydi onun alti ve ya yeddi pillesi ve son hundurluyu 240 5 fut 140 qulac olardi Bu nisbetler piramidaya Meidumdaki piramida ve Gizadaki Boyuk Piramida ile eyni olan 51 50 lik bir yukseklik bucagi verecekdir Coser piramidasi kimi Sexemxet piramidasi da ehengdasi bloklarindan tikilmisdir Fironun qefil olumu ile elaqedar ola bilsin ki abide tamamlanmadi Piramidanin yalniz birinci pillesi tamamlandi ve boyuk kvadrat mastaba seklinde bir abide qaldi Yeralti qurulusu Sexemxet mezarliginin girisi piramidanin simal terefinde yerlesir Aciq kecid 200 fut asagi aparir Yolun yarisinda saquli hisse yuxaridan bir kecidle qarsilasir O sethe cixir ve abide tamamlansaydi onun girisi piramidanin ikinci pillesinde olardi Kecidin ve saftin gorusme noqtesinde basqa bir kecid en azi 120 magazadan ibaret yeralti U formali qalereyaya aparir Butun qalereya kompleksi neheng bir silsileye benzeyir Defn otagina catmazdan az evvel esas kecid defn kamerasini ehate eden U seklinde boyuk simal qalereyasina benzer iki elave saxlama qalereyasina bolunur lakin bunlar hec vaxt tamamlanmamisdir Defn kamerasi bazada 29 fut x 17 fut ve hundurluyu 15 futdur O hem de yarimciq qalmisdi lakin teeccubludur ki tamamile techiz olunmus bir defn tapildi Kameranin ortasindaki sarkofaq cilalanmis alebastrdan hazirlanib ve qeyri adi xususiyyete malikdir onun acilisi on terefdendir ve sarkofaq tapilan zaman hele de mehlulla uzlenmis surusme qapi ile baglanirdi Lakin sarkofaq bos idi ve bu yerin defn edildikden sonra talan edilib edilmemesi yoxsa Kral Sexemxetin basqa yerde defn edilib edilmemesi hele de qaranliq qalir 1950 ci ilde Misir Qedim Esyalar Xidmetinin qazinti qrupu qizildan hazirlanmis qabiq formali qab askar etdi Obyekt 1 4 duyum uzunlugundadir ve hazirda Qahiredeki Misir Muzeyinin 4 cu zalinda numayis etdirilir Sakkara Sexemhet padsahlarinin siyahisindan Joserti adini dasiyan fil sumuyu lovhesi onun pilleli piramida mezarinin qaliqlarindan tapildi Nekropol kompleksi Sexemxet nekropolu hec tamamlanmadigi ucun hansi planli dini binanin artiq movcud oldugunu soylemek cetindir Piramidanin daxili heyeti simal qerbe baxan taxcalari olan hasar divari ile ehate olunmusdu Uzunlugu 1850 fut eni 607 fut ve hundurluyu 33 fut idi Ibadet ucun yegane arxeoloji sahe turbenin cenub hissesidir zirzemisi 105 fut ile 52 fut olculur Yeralti tikiliye turbenin qerb terefinden dar dehliz daxil idi Bu kamerada 1963 cu ilde Jan Filip Lauer iki yasli korpenin defnini cixardi Bu usagin kimliyi sirr olaraq qalir Yalniz deqiq melumdur ki bu kral Sexemxetin ozu ola bilmez Cunki padisah hemise genc bir oglan kimi tesvir edilmisdir Artiq hec bir dini tikili tapilmayib lakin misirsunaslar ve arxeoloqlar emindirler ki bir vaxtlar xatire mebedi ve serdabe movcud olub lakin antik dovrde onun dini tikililerinden daslarin talan edilmesi neticesinde dagidilib Hemcinin baxMisir piramidalarinin siyahisiIstinadlarCex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Alan H Gardiner The Royal Canon of Turin Griffith Institute Oxford 1997 ISBN 0 900416 48 3 Vol 2 Myriam Wissa A propos du sarcophage de Sekhemkhet in Catherine Berger Etudes sur l Ancien empire et la necropole de Saqqara dediees a Jean Philippe Lauer Orientalia Monspeliensia Vol 9 2 Universite Paul Valery Montpellier III Montpellier 1997 ISBN 2 8426 9046 X p 445 448 Toby A H Wilkinson Royal Annals of Ancient Egypt The Palermo Stone and Its Associated Fragments Kegan Paul International London 2000 page 79 80 Nabil Swelim Some Problems on the History of the Third Dynasty Archaeological and historical Studies Vol 7 ZDB ID 800015 3 Archaeological Society of Alexandria Alexandria 1983 p 221 Wolfgang Helck Untersuchungen zur Thinitenzeit Harrassowitz Wiesbaden 1987 ISBN 3 447 02677 4 pp 108 117 Toby A H Wilkinson Early Dynastic Egypt Routledge London New York 1999 ISBN 0 415 18633 1 page 98 Toby A H Wilkinson Early Dynastic Egypt Routledge London 2001 ISBN 0415260116 p 80 82 94 97 Silke Roth Die Konigsmutter des Alten Agypten von der Fruhzeit bis zum Ende der 12 Dynastie Agypten und Altes Testament vol 46 Harrassowitz Wiesbaden 2001 ISBN 3 447 04368 7 p 59 61 amp 65 67 Alessandro Bongioanni amp Maria Croce ed The Treasures of Ancient Egypt From the Egyptian Museum in Cairo Universe Publishing a division of Ruzzoli Publications Inc 2003 p 344 Bongioanni amp Croce p 344