Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sedan — Fransanın şimal-şərqindəki departamentində, Möz (Maas)çayı qırağında şəhər. XIX-cu əsrin sonlarına qədər qala. Burada 1870-ci il sentyabrın 1-2-də, fransız Şalon ordusunun məğlubiyəti və Fransa imperatoru III Napoleonun əsir düşməsi ilə nəticələnən, Fransa–Prussiya müharibəsinin ən iri vuruşması baş verdi.
Döyüşün gedişi
Avqustun 23-də marşal komandanlığı altında Şalon ordusu(120 min adam, 393 top, 76 ), Mez qalasında pruslar tərəfindən mühasiyərə alınmış A. Bazenin Reyn ordusunun mühasirəsini qaldırmaq üçün, cəmləşdiyi Reyms şəhəri rayonundan çıxdı. Mak-Maqon, və Paris üzərinə hərəkət edən(ümumi sayları 224 min adam və 813 top olan) 3-cü və 4 -cü alman ordularından Sedanı keçməklə yan ötmək istəyirdi. Mak-Maqonun ordusunun yola çıxdığından xəbər tutaraq, alman qoşunlarının faktiki komandanı, baş qərargah rəisi X.Moltke(formal olaraq qoşunlara prus kralı I Vilhelm başçılıq edirdi)onları, rəqibin ordularının birləşməsini qarşılamaq, Şalon ordusunu Belçika sərhədinə sıxmaq və darmadağın etmək üçün Verden, Bar-le-Dük xəttindən Sedana çevirdi.
Fransızların məğlubiyəti
29 - 30 avqustda Şalon ordusu Möz çayını keçdi və 31 avqustun axşamına kimi, Mezyerdən keçərək Reymsə yürüşü davam etmək üçün Sedan yanında iki günlük dincəlməyə dayandılar. Moltke Mak-Maqonun hərəkətsizliyindən yararlandı, və alman orduları sentyabrın 1-nə keçən gecə cinahların yanından keçmə manevri ilə Şalon ordusunu mühasirəyə aldılar. Səhər başlayan döyüş gün bitənə kimi fransızların tam məğlubiyəti ilə bitdi. Fransız qoşunlarının qalıqları mühasirədən çıxmaq cəhdi etsələr də alınmadı(121 eskadrondan ancaq 20 çıxa bildi). 2 sentyabrda Şalon ordusu təslim oldu. Franszıların Sedan yanında 17 min ölü və yaralı, 103 min əsir itki verdilər. Almanlar 9 min adam itirdilər. Şalon ordusunun təslim olması Fransada ikinci imperiyanın süqutunu tezləşdirdi. 4 sentyabrda Parisdə üsyan başladı, ölkədə respublika elan olundu.
Mənbə
- Советская военная энциклопедия Москва 1980 Военное издательство министерства обороны СССР T.7 səh. 308
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sedan Fransanin simal serqindeki departamentinde Moz Maas cayi qiraginda seher XIX cu esrin sonlarina qeder qala Burada 1870 ci il sentyabrin 1 2 de fransiz Salon ordusunun meglubiyeti ve Fransa imperatoru III Napoleonun esir dusmesi ile neticelenen Fransa Prussiya muharibesinin en iri vurusmasi bas verdi Sedan doyusuDoyusun gedisiAvqustun 23 de marsal komandanligi altinda Salon ordusu 120 min adam 393 top 76 Mez qalasinda pruslar terefinden muhasiyere alinmis A Bazenin Reyn ordusunun muhasiresini qaldirmaq ucun cemlesdiyi Reyms seheri rayonundan cixdi Mak Maqon ve Paris uzerine hereket eden umumi saylari 224 min adam ve 813 top olan 3 cu ve 4 cu alman ordularindan Sedani kecmekle yan otmek isteyirdi Mak Maqonun ordusunun yola cixdigindan xeber tutaraq alman qosunlarinin faktiki komandani bas qerargah reisi X Moltke formal olaraq qosunlara prus krali I Vilhelm basciliq edirdi onlari reqibin ordularinin birlesmesini qarsilamaq Salon ordusunu Belcika serhedine sixmaq ve darmadagin etmek ucun Verden Bar le Duk xettinden Sedana cevirdi Fransizlarin meglubiyeti29 30 avqustda Salon ordusu Moz cayini kecdi ve 31 avqustun axsamina kimi Mezyerden kecerek Reymse yurusu davam etmek ucun Sedan yaninda iki gunluk dincelmeye dayandilar Moltke Mak Maqonun hereketsizliyinden yararlandi ve alman ordulari sentyabrin 1 ne kecen gece cinahlarin yanindan kecme manevri ile Salon ordusunu muhasireye aldilar Seher baslayan doyus gun bitene kimi fransizlarin tam meglubiyeti ile bitdi Fransiz qosunlarinin qaliqlari muhasireden cixmaq cehdi etseler de alinmadi 121 eskadrondan ancaq 20 cixa bildi 2 sentyabrda Salon ordusu teslim oldu Franszilarin Sedan yaninda 17 min olu ve yarali 103 min esir itki verdiler Almanlar 9 min adam itirdiler Salon ordusunun teslim olmasi Fransada ikinci imperiyanin suqutunu tezlesdirdi 4 sentyabrda Parisde usyan basladi olkede respublika elan olundu MenbeSovetskaya voennaya enciklopediya Moskva 1980 Voennoe izdatelstvo ministerstva oborony SSSR T 7 seh 308Hemcinin baxQravelot doyusu