Saturn (raket ailəsi)

Saturn Amerika raket ailəsi, əsasən, alman kosmik raket alimlərindən təşkil olunmuş, rəhbərliyində Verner fon Braunun olduğu komanda tərəfindən inkişaf etdirilmişdir. Saturn ailəsi yuxarı mərhələlərdə yanacaq kimi istifadə edirdi. İlk başda raketi kimi təklif edilən bu raketlər daha sonra Apollon proqramı üçün daşıyıcı raket kimi formalaşdırıldı. Üç versiyasi tikilib və uçurulub: Saturn I, Saturn IB və Saturn V.

(Saturn I Blok II)

Saturn adı fon Braun tərəfindən 1958-ci ilin oktyabrında təklif edilmişdi. Saturn adı seriyalarının, o cümlədən Roma tanrısı Yupiterin iqtidar xələfi olduğu üçün verilmişdi.

Prezident Con Kennedi ilə ABŞ-nin SSRİ-nin Sputniki buraxmasından sonra geridə qaldığı qaldırma qabiliyyətində rəqibini üstələdiyini qeyd etmişdi.

Saturn V bu günə qədər aşağı Yer orbitindən kənara insan daşıyan yeganə daşıyıcı raketdir. Ümumilikdə 24 kosmonavt 1968-ci ilin dekabrından 1972-ci ilin dekabrına qədər Aya səyahət etmişdir. Heç bir Saturn raketi uçuş zamanı katastrofik şəkildə uğursuz olmamışdı.

Uçuşları

1965-ci ildə Saturnun aylar üzrə ümumi uçuşlarını göstərən qrafik

Saturnun uçuş tarixi

PROQRAM	RAKET	MİSSİYA	UÇUŞ TARİXİ	PLATFORMA
Saturn I	SA-1	SA-1	27 oktyabr 1961
Saturn I	SA-2	SA-2	25 aprel 1962	34
Saturn I	SA-3		16 noyabr 1962	34
Saturn I	SA-4		28 mart 1963	34
Saturn I	SA-5		29 yanvar 1964
Saturn I	SA-6		28 may 1964	37B
Saturn I	SA-7		18 sentyabr1964	37B
Saturn I	SA-9		16 fevral 1965	37B
Saturn I	SA-8		25 may 1965	37B
Saturn I	SA-10		30 iyul 1965	37B
Saturn IB	SA-201		26 fevral 1966	34
Saturn IB	SA-203		5 iyul 1966	37B
Saturn IB	SA-202		25 avqust 1966	34
Saturn V	SA-501	Apollon 4	9 noyabr 1967
Saturn IB	SA-204	Apollon 5	22 yanvar 1968	37B
Saturn V	SA-502	Apollon 6	4 aprel 1968	39A
Saturn IB	SA-205		11 oktyabr 1968	34
Saturn V	SA-503	Apollon 8	21 dekabr1968	39A
Saturn V	SA-504		3 mart 1969	39A
Saturn V	SA-505	Apollon 10	18 may 1969
Saturn V	SA-506	Apollon 11	16 iyul 1969	39A
Saturn V	SA-507	Apollon 12	14 noyabr 1969	39A
Saturn V	SA-508	Apollon 13	11 aprel 1970	39A
Saturn V	SA-509	Apollon 14	31 yanvar 1971	39A
Saturn V	SA-510	Apollon 15	26 iyul 1971	39A
Saturn V	SA-511	Apollon 16	16 aprel 1972	39A
Saturn V	SA-512	Apollon 17	7 dekabr 1972	39A
Saturn V	SA-513		14 may 1973	39A
Saturn IB	SA-206		25 may 1973	39B
Saturn IB	SA-207		28 iyul 1973	39B
Saturn IB	SA-208		16 noyabr 1973	39B
Saturn IB	SA-210		Jul 15, 1975	39B

İstinadlar

1. Helen T. Wells; Susan H. Whiteley; Carrie E. Karegeannes. Origin of NASA Names. NASA Science and Technical Information Office. səh. 17.
2. "Newsreel report of JFK with SA-1 (video)". 2022-01-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-01.
3. "JFK Speech at Brooks AFB, 21Nov63 (video, on the last full day of his life)". 2016-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-01.
4. "historicspacecraft.com, Saturn I & IB Rockets". 2021-11-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-01.
5. Saturn Illustrated Chronology, Appendix H. Moonport, Appendix A. Apollon Program Summary Report, Appendix A.

Ədəbiyyat

• Bilstein, Roger E. Stages to Saturn: A Technological History of the Apollon/Saturn Launch Vehicles. The NASA History Series. Washington: NASA. 1996. ISBN .
• Cadbury, Deborah. Space Race: The Epic Battle Between America and The Soviet Union for Dominion of Space. New York: Harper Collins Publishers. 2006. ISBN .
• Dawson, Virginia P.; Mark D. Bowles. Taming Liquid Hydrogen: The Centaur Upper Stage Rocket 1958–2002 (PDF). The NASA History Series. Washington: NASA. 2004. ISBN .
• Neufeld, Michael J. Von Braun: Dreamer of Space, Engineer of War. New York: Alfred A. Knopf. 2007. ISBN .

Xarici keçidlər

• NASA History Series Publications (many of which are on-line)