Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sadır Nurqojoyeviç Japarov (qırğızca: Садыр Нургожоевич Жапаров; 6 dekabr 1968, Ken-Suu[d], Tup rayonu[d]) — Qırğızıstanlı siyasətçi və dövlət xadimi. Sooronbay Jeenbekovun istefasından sonra müvəqqəti hökumətdə Qırğızıstan Respublikasının Prezidenti Səlahiyyətlərini İcra Edən kimi (15 oktyabr 2020 – 14 noyabr 2020); Qırğızıstan Respublikasının Baş Naziri (10 oktyabr 2020 – 14 noyabr 2020). Qırğızıstan Respublikasının 6-ci Prezidenti (28 yanvar 2021–hal-hazırda).
| Sadır Japarov | |
|---|---|
| qırğ. Садыр Жапаров | |
 | |
| 16 oktyabr 2020 – 14 noyabr 2020 | |
| Əvvəlki | Sooronbay Jeenbekov |
Vəzifədədir | |
| 28 yanvar 2021-ci ildən | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 6 dekabr 1968 (55 yaş) |
| Doğum yeri |
|
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Uşağı | 4 |
| Dini | islam, sünni islam |
| Rütbəsi | kiçik çavuş |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | siyasətçi |
| | |
| Təltifləri |    |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatının erkən dövrü və təhsili
Japarov İssık-Göl bölgəsinin Tüb rayonuna bağlı Keng-Su kəndində anadan olmuşdur. Orta təhsilini 1986-cı ildə tamamladıqdan sonra Qırğız Milli Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasına daxil oldu. 1987-ci ildə Japarov Novosibirskdə iki il Sovet ordusunda xidmət etdi. 1989–1991-ci illərdə isə akademiyada təhsilnə davam etdi. 2006-cı ildə Japarov Qırğız-Rus Slavyan Universitetindən hüquq ixtisası üzrə məzun oldu.
Siyasi fəaliyyəti
Japarov siyasi fəaliyyətinə 2005-ci il Lalə inqilabından sonra başladı. 2005-ci ilin martında Tyub seçki bölgəsindən Ali Şura üzvlüyünə seçildi. Prezident Kurmanbek Bakiyevin dəstəkçisi idi. 2006-cı ildə Japarov Əyalət Mükafatlar Komissiyasının üzvü oldu. 2007-ci ildə Əfv Komissiyası rəhbərinin yardımçısı oldu.
2007-ci ildə parlament seçkilərində məclisdəki yerlərin çoxunu qazanan prezident tərəfdarı partiya olan Ağ Yolun siyahılarına qatıldı, ancaq prezidentin müşaviri olaraq işləməyə davam etdi. Japarov 2008-ci ildən 2010-cu ilə qədər Milli Korrupsiya Əleyhinə Agentliyin səlahiyyətli nümayəndəsi olaraq çalışdı.
2010-cu ildə prezident Bakiyev 2010 Qırğız inqilabı ilə devrildi. Qısa müddət sonra Oş və Cəlalabadda meydana gələn etnik qruplararası toqquşmalar nəticəsində Japarov və dostları aktiv rol oynadılar, lakin özləri bu iştiraklarını toqquşmalara mane olmaq üçün olduğunu bildirmişdirlər. Ancaq müxaliflər tərəfindən qırğız millətçiliyini dəstəkləməkdə ititham edilmişdirlər.
2010-cu il seçkilərində liderliyindəki və yerlərin çoxunu qazanan Ata-Yurd partiyası siyahısında yenidən Ali Şura üzvü seçildi. Oradan Yurisdiksiya və Hüquqi Məsələlər Komitəsinin rəhbəri oldu.
Japarov 2012-ci ildən bəri doğma bölgəsi İssık-Kulda olan Kumtor qızıl mədəninin milliləşdirilməsini müdafiə etdi və mədəni çalışdıran şirkəti ekologiyanı korlamaqda və korrupsiyada ittiham etdi. Buna görə də, vətəndaşlar arasında populyarlıq qazandı.
Sürgün və həbs
2012-ci ilin payızında Kumtorun milliləşdirilməsi üçün edilən mitinqlərdən birində etirazçılar Bişkekdəki Ağ Sarayı ələ keçirməyə çalışdılar. Taşıyev və Japarov Qırğızıstan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin 295-ci maddəsi ilə iqtidarı güc tətbiq etməklə ələ keçirməyə cəhd etməkdə ittiham edildilər. 2013-cü ilin martında Bişkek Pervomaisky bölgəsi məhkəməsi onları təqsirkar elan etdi və 18 ay həbsə məhkum etdi. 2013-cü ilin iyun ayında isə apelyasiya məhkəməsi onlara bəraət verdi və məhkəmədən sərbəst buraxıldılar.
2013-cü ilin 27 iyununda Karakolda Kumtora yönəlmiş etirazlar zamanı etirazçılar Emilbek Kaptaqayevi qaçıraraq əsir almağa çalışdılar. Qırğız səlahiyyətli şəxslər Japarov və Kumaniçbeki qaçırma planını təşkil etməkdə ittiham etdilər. Etiraz liderləri nəzarətə götürüldülər, ancaq qaçırma planına qatılma ittihamlarını rədd edən Japarov Qırğızıstandan bir müddət yaşadığı Kiprə qaçdı.
Japarov 2017-ci ildə Qırğızıstana dönməyə çalışdı. 25 mart 2017-ci ildə Qırğız-Qazax sərhədində nəzarətə götürüldü. Emilbek Kaptaqayevi girov götürməyə təşəbbüs etdiyi iddia edilən məhkəmədə 11 il 6 ay həbsə məhkum edildi.
Baş nazirliyi və prezident vəkilliyi
2020-ci il 5 oktyabrda Qırğızıstanda parlament seçkilərinin nəticələrinə qarşı kütləvi nümayişlər başladı. 6 oktyabr sabahı Kamçıbek Taşiyev liderliyindəki etirazçılar Japarovu həbsdən sərbəst buraxdılar və onu Bişkekdəki Ala-Too meydanına gətirdilər.
6 oktyabr axşamı Dostuk otelindəki millət vəkilləri Japarpvun baş nazirliyə təyin edilməsini təsdiq etdi. Lakin Ata-Məkan partiyasından bir başqa iddiaçı olan Tilek Toktoqaziyev hökumət evi yaxınlığındakı mitinqdə müxalifət partiyalarının liderləri tərəfindən qurulan Kordinasiya Qurulu görüşündə bu vəzifəyə seçildiyindən bəri legitim hökumət rəhbəri oldiğunu bildirdi. Tilek millət vəkillərinin görüşü əsnasında Japarovun dəstəkçilərinin millət vəkillərinə təzyiq etdiyinə və məclis üzvlərinin yetərsayının olmadığına işarə edərək, ona qarşı çıxdı.
13 oktyabrda prezident ilk səsvermə zamanı millət vəkillərinin etibarnamə ilə səsverməsinə görə Japarovun baş nazirliyini rədd etdi. 14 oktyabrda Japarov üçün yenidən parlamentdə səsverilmə keçirilməsini istədi. Japarov parlament səsverməsini qazandı və Ceenbekov tərəfindən qəbul edildi. Yeni ümumi seçkilər keçirilməsi qərara alındı.
15 oktyabrda Ceenbekov prezident vəzifəsindən istefa verdi və Japarov özünü prezident vəzifəsinin müvəqqəti icraçısı elan etdi. Lakin Qırğızıstam Konstitusiyasına görə bu vəzifə ALi Şuranın spikerinə çatmalı idi. Ancaq Kanatbek İsayev bu postu rədd etdi və nəticədə vəzifə Japarova keçdi. O, 16 oktyabrda parlament tərəfindən prezident kimi tanındı.
Qırğız konstitusiyasına görə belə hallarda 3 aya yeni seçkilər keçirilməlidir. 2021-ci ilin əvvəllərində Qırğızıstanda yeni seçkilər olacaq.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Kyrgyz parliament approves Japarov's nomination for acting Prime Minister". . 6 October 2020. 11 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 6 October 2020.
- "Kyrgyz parliament votes to appoint Sadyr Japarov as prime minister". TASS. 6 October 2020. 11 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 8 October 2020.
- "Биография Садыра Жапарова". РИА Новости (rus). 6 October 2020. 14 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
- "Биография Садыра Жапарова". РИА Новости (rus). 6 October 2020. 14 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
- Рыскулова, Нурия. "Суд оправдал лидеров «Ата-Журта» [+ видео]". KLOOP.KG – Новости Кыргызстана (rus). 17 June 2013. 18 September 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
- Редакция. "Почему осужденного Садыра Жапарова так продвигают в премьер-министры и как он стал так популярен среди некоторых протестующих". KLOOP.KG – Новости Кыргызстана (rus). 7 October 2020. 15 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
- "Kyrgyzstan election: Protesters storm parliament over vote-rigging claims". BBC News (ingilis). 6 October 2020. 12 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
- "Ex-MP Sadyr Japarov freed from prison, arrives at Ala-Too square". AKIpress. 6 October 2020. 5 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2020.
- Reuters, Story by. "Protesters and vigilantes scuffle in Kyrgyzstan capital as political crisis festers". CNN. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
- "В Киргизии за право управлять страной борются два «премьер-министра»". regnum.ru (rus). 7 October 2020. 13 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
- "Kyrgyz president to ask parliament to vote again on PM". Al Jazeera (ingilis). 13 October 2020. 13 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
- "Kyrgyz President Rejects Parliament's Decision On New Prime Minister". RadioFreeEurope/RadioLiberty (ingilis). RFE/RL's Kyrgyz Service. 13 October 2020. 14 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
- "Kyrgyzstan: Amid unrest, Sadyr Zhaparov confirmed as new PM". Al Jazeera (ingilis). 14 October 2020. 15 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 October 2020.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sadir Nurqojoyevic Japarov qirgizca Sadyr Nurgozhoevich Zhaparov 6 dekabr 1968 Ken Suu d Tup rayonu d Qirgizistanli siyasetci ve dovlet xadimi Sooronbay Jeenbekovun istefasindan sonra muveqqeti hokumetde Qirgizistan Respublikasinin Prezidenti Selahiyyetlerini Icra Eden kimi 15 oktyabr 2020 14 noyabr 2020 Qirgizistan Respublikasinin Bas Naziri 10 oktyabr 2020 14 noyabr 2020 Qirgizistan Respublikasinin 6 ci Prezidenti 28 yanvar 2021 hal hazirda Sadir Japarovqirg Sadyr ZhaparovQirgizistan Prezidenti16 oktyabr 2020 14 noyabr 2020EvvelkiSooronbay JeenbekovQirgizistan PrezidentiVezifededir28 yanvar 2021 ci ildenSexsi melumatlarDogum tarixi 6 dekabr 1968 1968 12 06 55 yas Dogum yeri Ken Suu d Tup rayonu d Qirgizistan SSR SSRITehsili Boris Yeltsin adina Qirgizistan Rusiya Slavyan UniversitetiFealiyyeti siyasetciUsagi 4Dini islam sunni islamRutbesi kicik cavusElmi fealiyyetiElm sahesi siyasetciTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatinin erken dovru ve tehsiliJaparov Issik Gol bolgesinin Tub rayonuna bagli Keng Su kendinde anadan olmusdur Orta tehsilini 1986 ci ilde tamamladiqdan sonra Qirgiz Milli Beden Terbiyesi ve Idman Akademiyasina daxil oldu 1987 ci ilde Japarov Novosibirskde iki il Sovet ordusunda xidmet etdi 1989 1991 ci illerde ise akademiyada tehsilne davam etdi 2006 ci ilde Japarov Qirgiz Rus Slavyan Universitetinden huquq ixtisasi uzre mezun oldu Siyasi fealiyyetiJaparov siyasi fealiyyetine 2005 ci il Lale inqilabindan sonra basladi 2005 ci ilin martinda Tyub secki bolgesinden Ali Sura uzvluyune secildi Prezident Kurmanbek Bakiyevin destekcisi idi 2006 ci ilde Japarov Eyalet Mukafatlar Komissiyasinin uzvu oldu 2007 ci ilde Efv Komissiyasi rehberinin yardimcisi oldu 2007 ci ilde parlament seckilerinde meclisdeki yerlerin coxunu qazanan prezident terefdari partiya olan Ag Yolun siyahilarina qatildi ancaq prezidentin musaviri olaraq islemeye davam etdi Japarov 2008 ci ilden 2010 cu ile qeder Milli Korrupsiya Eleyhine Agentliyin selahiyyetli numayendesi olaraq calisdi 2010 cu ilde prezident Bakiyev 2010 Qirgiz inqilabi ile devrildi Qisa muddet sonra Os ve Celalabadda meydana gelen etnik qruplararasi toqqusmalar neticesinde Japarov ve dostlari aktiv rol oynadilar lakin ozleri bu istiraklarini toqqusmalara mane olmaq ucun oldugunu bildirmisdirler Ancaq muxalifler terefinden qirgiz milletciliyini desteklemekde ititham edilmisdirler 2010 cu il seckilerinde liderliyindeki ve yerlerin coxunu qazanan Ata Yurd partiyasi siyahisinda yeniden Ali Sura uzvu secildi Oradan Yurisdiksiya ve Huquqi Meseleler Komitesinin rehberi oldu Japarov 2012 ci ilden beri dogma bolgesi Issik Kulda olan Kumtor qizil medeninin millilesdirilmesini mudafie etdi ve medeni calisdiran sirketi ekologiyani korlamaqda ve korrupsiyada ittiham etdi Buna gore de vetendaslar arasinda populyarliq qazandi Surgun ve hebs2012 ci ilin payizinda Kumtorun millilesdirilmesi ucun edilen mitinqlerden birinde etirazcilar Biskekdeki Ag Sarayi ele kecirmeye calisdilar Tasiyev ve Japarov Qirgizistan Respublikasinin Cinayet Mecellesinin 295 ci maddesi ile iqtidari guc tetbiq etmekle ele kecirmeye cehd etmekde ittiham edildiler 2013 cu ilin martinda Biskek Pervomaisky bolgesi mehkemesi onlari teqsirkar elan etdi ve 18 ay hebse mehkum etdi 2013 cu ilin iyun ayinda ise apelyasiya mehkemesi onlara beraet verdi ve mehkemeden serbest buraxildilar 2013 cu ilin 27 iyununda Karakolda Kumtora yonelmis etirazlar zamani etirazcilar Emilbek Kaptaqayevi qaciraraq esir almaga calisdilar Qirgiz selahiyyetli sexsler Japarov ve Kumanicbeki qacirma planini teskil etmekde ittiham etdiler Etiraz liderleri nezarete goturulduler ancaq qacirma planina qatilma ittihamlarini redd eden Japarov Qirgizistandan bir muddet yasadigi Kipre qacdi Japarov 2017 ci ilde Qirgizistana donmeye calisdi 25 mart 2017 ci ilde Qirgiz Qazax serhedinde nezarete goturuldu Emilbek Kaptaqayevi girov goturmeye tesebbus etdiyi iddia edilen mehkemede 11 il 6 ay hebse mehkum edildi Bas nazirliyi ve prezident vekilliyi2020 ci il 5 oktyabrda Qirgizistanda parlament seckilerinin neticelerine qarsi kutlevi numayisler basladi 6 oktyabr sabahi Kamcibek Tasiyev liderliyindeki etirazcilar Japarovu hebsden serbest buraxdilar ve onu Biskekdeki Ala Too meydanina getirdiler 6 oktyabr axsami Dostuk otelindeki millet vekilleri Japarpvun bas nazirliye teyin edilmesini tesdiq etdi Lakin Ata Mekan partiyasindan bir basqa iddiaci olan Tilek Toktoqaziyev hokumet evi yaxinligindaki mitinqde muxalifet partiyalarinin liderleri terefinden qurulan Kordinasiya Qurulu gorusunde bu vezifeye secildiyinden beri legitim hokumet rehberi oldigunu bildirdi Tilek millet vekillerinin gorusu esnasinda Japarovun destekcilerinin millet vekillerine tezyiq etdiyine ve meclis uzvlerinin yetersayinin olmadigina isare ederek ona qarsi cixdi 13 oktyabrda prezident ilk sesverme zamani millet vekillerinin etibarname ile sesvermesine gore Japarovun bas nazirliyini redd etdi 14 oktyabrda Japarov ucun yeniden parlamentde sesverilme kecirilmesini istedi Japarov parlament sesvermesini qazandi ve Ceenbekov terefinden qebul edildi Yeni umumi seckiler kecirilmesi qerara alindi 15 oktyabrda Ceenbekov prezident vezifesinden istefa verdi ve Japarov ozunu prezident vezifesinin muveqqeti icracisi elan etdi Lakin Qirgizistam Konstitusiyasina gore bu vezife ALi Suranin spikerine catmali idi Ancaq Kanatbek Isayev bu postu redd etdi ve neticede vezife Japarova kecdi O 16 oktyabrda parlament terefinden prezident kimi tanindi Qirgiz konstitusiyasina gore bele hallarda 3 aya yeni seckiler kecirilmelidir 2021 ci ilin evvellerinde Qirgizistanda yeni seckiler olacaq Hemcinin baxIstinadlar Kyrgyz parliament approves Japarov s nomination for acting Prime Minister 6 October 2020 11 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 6 October 2020 Kyrgyz parliament votes to appoint Sadyr Japarov as prime minister TASS 6 October 2020 11 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 8 October 2020 Biografiya Sadyra Zhaparova RIA Novosti rus 6 October 2020 14 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020 Biografiya Sadyra Zhaparova RIA Novosti rus 6 October 2020 14 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020 Ryskulova Nuriya Sud opravdal liderov Ata Zhurta video KLOOP KG Novosti Kyrgyzstana rus 17 June 2013 18 September 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020 Redakciya Pochemu osuzhdennogo Sadyra Zhaparova tak prodvigayut v premer ministry i kak on stal tak populyaren sredi nekotoryh protestuyushih KLOOP KG Novosti Kyrgyzstana rus 7 October 2020 15 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020 Kyrgyzstan election Protesters storm parliament over vote rigging claims BBC News ingilis 6 October 2020 12 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020 Ex MP Sadyr Japarov freed from prison arrives at Ala Too square AKIpress 6 October 2020 5 December 2021 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2020 Reuters Story by Protesters and vigilantes scuffle in Kyrgyzstan capital as political crisis festers CNN 9 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020 V Kirgizii za pravo upravlyat stranoj boryutsya dva premer ministra regnum ru rus 7 October 2020 13 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020 Kyrgyz president to ask parliament to vote again on PM Al Jazeera ingilis 13 October 2020 13 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020 Kyrgyz President Rejects Parliament s Decision On New Prime Minister RadioFreeEurope RadioLiberty ingilis RFE RL s Kyrgyz Service 13 October 2020 14 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020 Kyrgyzstan Amid unrest Sadyr Zhaparov confirmed as new PM Al Jazeera ingilis 14 October 2020 15 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 October 2020