Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səbihə Rüfət (Ecəbilgə) Gürayman (türk. Sabiha Rıfat (Ecebilge) Gürayman; 1910, Bitola, Osmanlı imperiyası – 4 yanvar 2003, İzmir) — Türk inşaat mühəndisi və voleybolçu.
| Səbihə Rüfət Gürayman | |
|---|---|
| türk. Sabiha Rıfat (Ecebilge) Gürayman | |
 | |
| Doğum tarixi | 1910 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 4 yanvar 2003 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | voleybolçu, inşaat mühəndisi[d] |
Türkiyənin ilk qadın inşaat mühəndislərindən biri və Fənərbaxça İdman Klubuun ilk qadın voleybolçusu olub. Ölkənin müxtəlif yerlərində bir çox məktəb, dövlət idarələri və rəsmi binaların tikintisində çalışan Səbihə xanım Anıtkabirin tikintisində nəzarət rəisi vəzifəsində çalışıb.
Həyatı
Səbinə Gürayman1910-cu ildə Bitolada anadan olub. Onun atası kapitan Rüfət bəy Hərəkət Ordusu ilə İstanbula gələn zabitlərdən biri idi. İstanbula gəldikdən sonra ailəsini Monastırdən gətirərək Üsküdarda məskunlaşıb. Ailə Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi zamanı əvvəlcə Bigada, sonra isə işğal altında olan İstanbulda yaşayıb. Səbihə xanım ilk təhsilini Beşiktaş Əsma Sultan İbtidai məktəbində alıb. 1925-ci ildə Nişantaşı Qız Orta məktəbini bitirib, daha sonra İstanbul Qız Liseyində oxuyub.
Səbihə Rüfət 1927-ci ildə Mühəndis Mekteb-i Əlisiyə (indiki İstanbul Texniki Universiteti) daxil olub. O, həmin il ilk dəfə qız tələbələri qəbul edən məktəbin ilk qız şagirdi idi. Universitet illərində voleybola maraq göstərən Sabiha Rüfət xanım Fənərbaxça voleybol komandasında oynayırdı (1928 və ya 1929). Fənərbaxçalılar onu "Uçan Barmaqlar" adlandırırdılar. Səbihə Rüfət 1933-cü ildə mühəndislik təhsilini bitirib. O, universiteti Mələk xanımla birlikdə bitirən iki qız şagirddən biri olub.
İş fəaliyyəti
İş həyatına Səbihə Rüfət Ankara Bayındırlıq Müdirliyində başlayıb. Daha sonra Bayındırlıq Nazirliyinə keçib. 1933-1934-cü illərdə Ankaranın Ərzurumçeşmesi və Kabaküllük məhələlərində iki orta məktəbi layihələndirib. İlk dəfə olaraq Ankara-Beypazarı yolunun 86-cı kilometrliyində körpünün tikintisində fəal iştirak edib. O, bu vəzifədə "Anadoluda körpü quran ilk qadın mühəndis" adını qazanıb. Əsl adı Karboğaz olan körpünün tikintisində qadın mühəndis çalışdığı üçün yerli əhali tərəfindən “Qız körpüsü” adlandırılıb. Səbihə xanım bütün karyerası ərzində ölkənin müxtəlif yerlərində bir çox məktəb, dövlət idarələri və rəsmi binaların tikintisində iştirak edib.
Səbihə Rüfət Gürayman 1941-ci ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin Koordinasiya Bürosunun və tikintisinin nəzarət rəisi olub. O, Anıtqəbirin tikintisinə nəzarət rəisi Əkrəm Dəmirtaşın 29 dekabr 1945-ci ildə vəzifəsindən getməsindən sonra bu vəzifəni tutmuş və tikinti bitənə qədər on il bu vəzifəni davam etdirib. O, həmişə tikintiyə baş çəkməyə gələnlərə binaya məsul şəxs kimi qarşılayırdı. Anıtkabirin tikintisində qadın mühəndisin iştirak etməsi dünyada maraq doğurub; Yunanıstanın baş naziri Venizelos, “Həyatımda ilk dəfədir ki, belə böyük bir işin başında bir qadın görürəm. “Sizi təbrik edirəm” deyərək, Səbihə xanıma olan öz iltifatını bildirib.
Gürayman həmçinin Türkiyə Böyük Millət Məclisinin və Anıtkabirin tikintisi zamanı İsmət İnönü, Cəlal Bayar və Adnan Mendereslə tez-tez görüşüb. Atatürkün cənazəsi köçürüldükdə və Anıtkabir Milli Təhsil Nazirliyinə təhvil verildikdə Sabiha xanım Milli Təhsil Nazirliyinin Texniki Məsləhətçi heyətinə üzv təyin edilib. O, 1963-cü ildə bu vəzifədən könüllü olaraq təqaüdə çıxıb.
Şəxsi həyatı
Səbihə Rüfət 1939-cu ildə universitetdə birlikdə təhsil aldığı mühəndis Remzi Güraymanla ailə qurub. Evliliyindən əvvəl soyadı "Ecəbilgə" olan Sabiha xanım bu evliliklə "Gürayman" soyadını götürüb.
1993-cü ildə həyat yoldaşını itirdikdən sonra İzmirdə məskunlaşıb. Burada qardaşı qızı Beyhan Susupla birlikdə yaşayıb. Övladı olmayan Səbihə xanım, şəhid övladlarının təhsil xərclərini qarşılamaq üçün bütün mirasını İstanbul Texniki Universiteti Vəqfinə və Fevzi Akkaya Təməl Təhsil Vəqfinə bağışlayıb. Səbihə Rüfət Gürayman 2003-cü il yanvarın 4-də vəfat edib. Səbihə xanım Doğançay qəbiristanlığında dəfn olunub.
Səbihə Rüfət Güraymanın bir fotoşəkili Anıtkabirin Azadlıq qülləsində sərgilənir. Bu şəkil onun tikintisi zamanı baş mühəndisi olduğu dövrdə çəkilib.
İstinadlar
- "Sabiha (Rıfat) Gürayman, Kadinmuhendisler.org sitesi, Erişim tarihi:01.03.2012". 2012-01-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-03.
- "Taylan Yıldırım, Türkiye'nin İlk Kadın İnşaat Mühendisi Öldü, 08.01.2003". 2014-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-03.
- Fsp. "Fenerinbahçesi: SABİHA RIFAT GÜRAYMAN". Fenerinbahçesi. 2009. 2012-03-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-10-30.
- "İlk ITÜ kadın öğrencisi…". 2021-12-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-10-30.
- Boran, Tunç (2011). Mekân ve Siyaset İlişkisi Bağlamında Anıtkabir (1938-1973) (Doktora tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü. ss. 149-150.
- İlk Kadın Mühendise Anıtkabir Onuru, Hürriyet Gazetesi, 29.12.2008[ölü keçid]
Mənbə
- Gönültaş, Güngör (23 Aralık 1973). "Türkiye'nin İlk Kadın Mühendisi Sabiha Rıfat'ın Anıları". Milliyet. s. 5.
- Bahadır, Osman (19 Kasım 2010). "İlk Kadın Mühendislerimiz: Melek ve Sabiha Hanımlar". Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji Eki s. 12.
- İş Hayatında Sabiha Rıfat Gürayman
Xarici keçidlər
- 23 Haziran Dünya Kadın Mühendisler Günü: Türkiye'nin ilk kadın mühendisi Sabiha Rıfat Gürayman ve Anıtkabir'le bütünleşen hikayesi
- Filenin ilk sultanı Sabiha Rıfat (Ecebilge) Gürayman
- Filenin ilk sultanı, erkeklere meydan okuyordu
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sebihe Rufet Ecebilge Gurayman turk Sabiha Rifat Ecebilge Gurayman 1910 Bitola Osmanli imperiyasi 4 yanvar 2003 Izmir Turk insaat muhendisi ve voleybolcu Sebihe Rufet Guraymanturk Sabiha Rifat Ecebilge GuraymanDogum tarixi 1910Dogum yeri Bitola Osmanli imperiyasiVefat tarixi 4 yanvar 2003 2003 01 04 Vefat yeri Izmir Izmir ili TurkiyeDefn yeri IzmirTehsili ITUFealiyyeti voleybolcu insaat muhendisi d Turkiyenin ilk qadin insaat muhendislerinden biri ve Fenerbaxca Idman Klubuun ilk qadin voleybolcusu olub Olkenin muxtelif yerlerinde bir cox mekteb dovlet idareleri ve resmi binalarin tikintisinde calisan Sebihe xanim Anitkabirin tikintisinde nezaret reisi vezifesinde calisib Heyati Vakit qezetinin 14 aprel 1933 cu il nomresi Sebihe Rufet Gurayman Muhendislik Mektebinin mezunlari arasinda Sebine Gurayman1910 cu ilde Bitolada anadan olub Onun atasi kapitan Rufet bey Hereket Ordusu ile Istanbula gelen zabitlerden biri idi Istanbula geldikden sonra ailesini Monastirden getirerek Uskudarda meskunlasib Aile Turkiye Istiqlaliyyet muharibesi zamani evvelce Bigada sonra ise isgal altinda olan Istanbulda yasayib Sebihe xanim ilk tehsilini Besiktas Esma Sultan Ibtidai mektebinde alib 1925 ci ilde Nisantasi Qiz Orta mektebini bitirib daha sonra Istanbul Qiz Liseyinde oxuyub Sebihe Rufet 1927 ci ilde Muhendis Mekteb i Elisiye indiki Istanbul Texniki Universiteti daxil olub O hemin il ilk defe qiz telebeleri qebul eden mektebin ilk qiz sagirdi idi Universitet illerinde voleybola maraq gosteren Sabiha Rufet xanim Fenerbaxca voleybol komandasinda oynayirdi 1928 ve ya 1929 Fenerbaxcalilar onu Ucan Barmaqlar adlandirirdilar Sebihe Rufet 1933 cu ilde muhendislik tehsilini bitirib O universiteti Melek xanimla birlikde bitiren iki qiz sagirdden biri olub Is fealiyyetiIs heyatina Sebihe Rufet Ankara Bayindirliq Mudirliyinde baslayib Daha sonra Bayindirliq Nazirliyine kecib 1933 1934 cu illerde Ankaranin Erzurumcesmesi ve Kabakulluk mehelelerinde iki orta mektebi layihelendirib Ilk defe olaraq Ankara Beypazari yolunun 86 ci kilometrliyinde korpunun tikintisinde feal istirak edib O bu vezifede Anadoluda korpu quran ilk qadin muhendis adini qazanib Esl adi Karbogaz olan korpunun tikintisinde qadin muhendis calisdigi ucun yerli ehali terefinden Qiz korpusu adlandirilib Sebihe xanim butun karyerasi erzinde olkenin muxtelif yerlerinde bir cox mekteb dovlet idareleri ve resmi binalarin tikintisinde istirak edib Sebihe Rufet Gurayman 1941 ci ilde Turkiye Boyuk Millet Meclisinin Koordinasiya Burosunun ve tikintisinin nezaret reisi olub O Anitqebirin tikintisine nezaret reisi Ekrem Demirtasin 29 dekabr 1945 ci ilde vezifesinden getmesinden sonra bu vezifeni tutmus ve tikinti bitene qeder on il bu vezifeni davam etdirib O hemise tikintiye bas cekmeye gelenlere binaya mesul sexs kimi qarsilayirdi Anitkabirin tikintisinde qadin muhendisin istirak etmesi dunyada maraq dogurub Yunanistanin bas naziri Venizelos Heyatimda ilk defedir ki bele boyuk bir isin basinda bir qadin gorurem Sizi tebrik edirem deyerek Sebihe xanima olan oz iltifatini bildirib Gurayman hemcinin Turkiye Boyuk Millet Meclisinin ve Anitkabirin tikintisi zamani Ismet Inonu Celal Bayar ve Adnan Menderesle tez tez gorusub Ataturkun cenazesi kocuruldukde ve Anitkabir Milli Tehsil Nazirliyine tehvil verildikde Sabiha xanim Milli Tehsil Nazirliyinin Texniki Meslehetci heyetine uzv teyin edilib O 1963 cu ilde bu vezifeden konullu olaraq teqaude cixib Sexsi heyatiSebihe Rufet 1939 cu ilde universitetde birlikde tehsil aldigi muhendis Remzi Guraymanla aile qurub Evliliyinden evvel soyadi Ecebilge olan Sabiha xanim bu evlilikle Gurayman soyadini goturub 1993 cu ilde heyat yoldasini itirdikden sonra Izmirde meskunlasib Burada qardasi qizi Beyhan Susupla birlikde yasayib Ovladi olmayan Sebihe xanim sehid ovladlarinin tehsil xerclerini qarsilamaq ucun butun mirasini Istanbul Texniki Universiteti Veqfine ve Fevzi Akkaya Temel Tehsil Veqfine bagislayib Sebihe Rufet Gurayman 2003 cu il yanvarin 4 de vefat edib Sebihe xanim Dogancay qebiristanliginda defn olunub Sebihe Rufet Guraymanin bir fotosekili Anitkabirin Azadliq qullesinde sergilenir Bu sekil onun tikintisi zamani bas muhendisi oldugu dovrde cekilib Istinadlar Sabiha Rifat Gurayman Kadinmuhendisler org sitesi Erisim tarihi 01 03 2012 2012 01 17 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 03 Taylan Yildirim Turkiye nin Ilk Kadin Insaat Muhendisi Oldu 08 01 2003 2014 01 04 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 03 Fsp Fenerinbahcesi SABIHA RIFAT GURAYMAN Fenerinbahcesi 2009 2012 03 12 tarixinde Istifade tarixi 2022 10 30 Ilk ITU kadin ogrencisi 2021 12 01 tarixinde Istifade tarixi 2022 10 30 Boran Tunc 2011 Mekan ve Siyaset Iliskisi Baglaminda Anitkabir 1938 1973 Doktora tezi Ankara Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu ss 149 150 Ilk Kadin Muhendise Anitkabir Onuru Hurriyet Gazetesi 29 12 2008 olu kecid MenbeGonultas Gungor 23 Aralik 1973 Turkiye nin Ilk Kadin Muhendisi Sabiha Rifat in Anilari Milliyet s 5 Bahadir Osman 19 Kasim 2010 Ilk Kadin Muhendislerimiz Melek ve Sabiha Hanimlar Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji Eki s 12 Is Hayatinda Sabiha Rifat GuraymanXarici kecidler23 Haziran Dunya Kadin Muhendisler Gunu Turkiye nin ilk kadin muhendisi Sabiha Rifat Gurayman ve Anitkabir le butunlesen hikayesi Filenin ilk sultani Sabiha Rifat Ecebilge Gurayman Filenin ilk sultani erkeklere meydan okuyordu