Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rossi-Forel şkalası — zəlzələ intensivliyi şkalası. XIX əsrin ortalarında İsveçrədə və İtaliyada zəlzələlərin gücünü qiymətləndirmək üçün istifadə olunub.
Haqqında
Hələ zəlzələlərin alət (instrumental) üsulu ilə müşahidəsi olmayan dövrlərdə müxtəlif zəlzələləri bir-biri ilə intensivliklərinə görə müqayisə etmək üçün onların Yer səthindəki təzahürlərini (dağıntıları, zədələri və s.) əsas götürürdülər. Əslində bu müqayisədə insan hissiyatına əsaslanan çox böyük subyektivlik və qeyri-müəyyənlik var idi. Məsələn, insanlar onların evlərini ciddi zədələyən zəlzələni, yüngül hiss olunan zəlzələdən güclü hesab edirdilər. Halbuki, daha güclü zəlzələ sadəcə uzaq olduğuna görə zəif hiss edilə bilərdi. Bütün bunlara baxmayaraq, hələ XIX əsrin ortalarından başlayaraq zəlzələləri insan hissiyatına, fiziki obyektlərə vurduğu ziyana, ətraf geoloji mühitə vizual təsirinə görə təsnifləşdirməyə cəhdlər edilirdi. Həmin əsrin sonlarında İsveçrədə və İtaliyada tərtib olunmuş Rossi-Forel (RF) zəlzələ intensivliyi şkalası geniş yayılmışdı. Rossi-Forel (RF) zəlzələ intensivliyi şkalası italiyalı Mişel Stefano Konte de Rossi və isveçrəli Fransua-Alfons Forel tərəfindən hazırlanmışdır. Rossi-Forel (RF) şkalasına görə, seysmik titrəyişlər intensivliklərinə görə 10 dərəcəyə bölünürlər. 1902-ci ildə Merkalli intensivlik şkalası tətbiq olunana qədər təxminən iyirmi il ərzində istifadə edilmişdir.
Zəlzələlərin intensivliyi
Bu miqyasda zəlzələlər güclərinə görə aşağıdakı on sinifə bölünür:
- 1 bal İnsanlar tərəfindən qəbul edilməyən və yalnız həssas seysmoqraflar tərəfindən aşkar edilən mikroskopik vibrasiyalar;
- 2 bal Seysmoqraflar tərəfindən qeydə alınan və bəzi insanlar tərəfindən hiss edilən son dərəcə zəif sarsıntı;
- 3 bal İnsanların əksəriyyəti tərəfindən hiss edilən çox zəif sarsıntı;
- 4 bal Torpağın zəif silkələnməsi, hərəkətdə olan insanlar tərəfindən hiss edilən və fiziki fəaliyyət vəziyyəti (pəncərə şüşəsinin cingiltisi);
- 5 bal Hamı tərəfindən hiss edilən vasat vibrasiyalar (mebel və çarpayıların titrəməsi);
- 6 bal Həssas zərbələr (bütün yatmış insanları oyatmaq, saatı dayandırmaq, ağacların xışıltısı);
- 7 bal Güclü zərbələr (cisimlərin aşması, böyük zənglərin çalınması);
- 8 bal Çox güclü təsirlər (divarlarda çatların əmələ gəlməsi, bacaların dağıdılması, kiçik dağıntılar);
- 9 bal Son dərəcə güclü təsirlər (binaların ayrı-ayrı hissələrinin və ya bütün strukturların məhv edilməsi);
- 10 bal Qeyri-adi təsirlər (dağlarda Yer qabığında, mağaralarda sürüşmələr, ümumi dağıntılar, çatlar).
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Seysmologiyanın əsas elementləri". ek.anl.az. 27 aprel 2023-cü il tarixində arxivləşdirilib.
Xarici keçidlər
- Rossi–Forel scale
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rossi Forel skalasi zelzele intensivliyi skalasi XIX esrin ortalarinda Isvecrede ve Italiyada zelzelelerin gucunu qiymetlendirmek ucun istifade olunub HaqqindaHele zelzelelerin alet instrumental usulu ile musahidesi olmayan dovrlerde muxtelif zelzeleleri bir biri ile intensivliklerine gore muqayise etmek ucun onlarin Yer sethindeki tezahurlerini dagintilari zedeleri ve s esas gotururduler Eslinde bu muqayisede insan hissiyatina esaslanan cox boyuk subyektivlik ve qeyri mueyyenlik var idi Meselen insanlar onlarin evlerini ciddi zedeleyen zelzeleni yungul hiss olunan zelzeleden guclu hesab edirdiler Halbuki daha guclu zelzele sadece uzaq olduguna gore zeif hiss edile bilerdi Butun bunlara baxmayaraq hele XIX esrin ortalarindan baslayaraq zelzeleleri insan hissiyatina fiziki obyektlere vurdugu ziyana etraf geoloji muhite vizual tesirine gore tesniflesdirmeye cehdler edilirdi Hemin esrin sonlarinda Isvecrede ve Italiyada tertib olunmus Rossi Forel RF zelzele intensivliyi skalasi genis yayilmisdi Rossi Forel RF zelzele intensivliyi skalasi italiyali Misel Stefano Konte de Rossi ve isvecreli Fransua Alfons Forel terefinden hazirlanmisdir Rossi Forel RF skalasina gore seysmik titreyisler intensivliklerine gore 10 dereceye bolunurler 1902 ci ilde Merkalli intensivlik skalasi tetbiq olunana qeder texminen iyirmi il erzinde istifade edilmisdir Zelzelelerin intensivliyiBu miqyasda zelzeleler guclerine gore asagidaki on sinife bolunur 1 bal Insanlar terefinden qebul edilmeyen ve yalniz hessas seysmoqraflar terefinden askar edilen mikroskopik vibrasiyalar 2 bal Seysmoqraflar terefinden qeyde alinan ve bezi insanlar terefinden hiss edilen son derece zeif sarsinti 3 bal Insanlarin ekseriyyeti terefinden hiss edilen cox zeif sarsinti 4 bal Torpagin zeif silkelenmesi hereketde olan insanlar terefinden hiss edilen ve fiziki fealiyyet veziyyeti pencere susesinin cingiltisi 5 bal Hami terefinden hiss edilen vasat vibrasiyalar mebel ve carpayilarin titremesi 6 bal Hessas zerbeler butun yatmis insanlari oyatmaq saati dayandirmaq agaclarin xisiltisi 7 bal Guclu zerbeler cisimlerin asmasi boyuk zenglerin calinmasi 8 bal Cox guclu tesirler divarlarda catlarin emele gelmesi bacalarin dagidilmasi kicik dagintilar 9 bal Son derece guclu tesirler binalarin ayri ayri hisselerinin ve ya butun strukturlarin mehv edilmesi 10 bal Qeyri adi tesirler daglarda Yer qabiginda magaralarda surusmeler umumi dagintilar catlar Hemcinin baxAMEA nezdinde Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezi Zelzelelerin tesnifati Moment maqnitud skalasi Rixter skalasi Merkalli skalasi Medvedyev Sponhoyer Karnik skalasiIstinadlar Seysmologiyanin esas elementleri ek anl az 27 aprel 2023 cu il tarixinde arxivlesdirilib Xarici kecidlerRossi Forel scale