Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rişta (lat. Dracunculus medinensis) Yumru qurdlar tipinin Nematodlar sinfinə aid olan növ.
| Rişta | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Rişta | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Xarici quruluşu
Bu təhlükəli insan paraziti ağ kəndir şəklindədir, uzunluğu 32-100 sm-ə çatır..
Həyat tərzi
Parazit həyat tərzi keçirir. Ağ rəngli sap şəklində olan qurd insanlarda dəri altında və aşağı ətraf oynaqlarında yaşayır. Bəzən yuxarı ətraf oynaqlarında və bədənin digər nahiyələrində də təsadüf olunur. Rişta dərialtı birləşdirici toxumalarda parazitlik edərək irinli yara əmələ gətirir. Yaranın içərisində dişi fərd çoxlu sürfələr doğur. Qurdun cinsi orqanları bədənin ön tərəfində yerləşir. insan suya girdikdə və yuyunduqda inkişaf etmiş sürfələr suya buraxılır. Sürfənin sonrakı inkişafı suda gedir. Burada onlar aralıq sahib olan siklop tərəfindən udulur. Çox kiçik olduğuna görə mikrofilyariya adlanan sürfə siklopun bədən boşluğunda l-1,5 ay müddətində inkişafinı davam etdirərək, 1 mm-ə qədər böyüyür. İnsan qaynanmamış suyu içdikdə siklopu da udur və parazitə yoluxur. Sürfə insan orqanizmində mürəkkəb miqrasiya edərək, aşağı ətrafların dərialtı hüceyrələrinə daxil olur. Beləliklə, riştanın inkişafı üçün iki sahib: insan və siklop tələb olunur. insan əsas sahib, siklop isə aralıq sahibdir. Riştanın törətdiyi xəstəlik drakunkuloz adlanır. . Rişta birləşdirici toxumada parazitlik edir və dərialtı yaralar-irinlilər əmələ gətirir. İrinlikdə, adətən yumaq kimi bükülmüş dişi qurd yerləşir. Demək olar ki, onun bütün bədəni saysız-hesabsız rüşeymlə dolu olan nəhəng balalıqla tutulmuşdur. Erkəklər çox kişik ölçüdədir (2sm). İrinliklər əsasən ayaqlarda, bəzən əllərdə və bədənin digər hissələrində əmələ gəlir. Yarılmış irinlikdən yumaq kimi bükülmüş riştanın ucu çıxır; irinlik açıldıqdan azca sonra dişi, çoxlu miqdarda sürfə doğur ki, onlar da yaradan xaricə çıxırlar. Sürfələrin sonrakı inkişafı suda gedir. Rişta ilə xəstələnmənin təhlükəsi, parazit parçalandıqda irinliyin çirklənməsi iləizah olunur. Bu zaman riştanın möhtəviyyatı yaraya tökülür, şiddətli ağrı verir və fleqmona (birləşdirici toxumanın irinli iltihabı) əmələ gətirir.
Yayılması
Riştaya ən çox tropik ölklərdə və Orta Asiyanın bəzi yerərində rast gəlmək olar. Rişta tropik ve subtropik qurşaqda, iranda, Hindistanda, tropik Afrikada, Orta Asiyanın bəzi rayonlarında (Buxara) geniş yayılmışdır.
İstinadlar
- V.A.Dogel “Onurğasızlar zoologiyası”. Bakı, “Maarif”, 1988, 288 səh.Dişi fərdin uzunluğu 150 sm, eni 1,5 mm-dir. Erkək fərd kiçik olub, 30 mm-ə qədər uzunluqda olub, insanda aşkar edilmir.
- B.İ.Ağayev, Z.A.Zeynalova “Onurğasızlar Zoologiyası”. Bakı, “Təhsil”, 2008, 568 səh.
- B.İ.Ağayev, Z.A.Zeynalova “Onurğasızlar Zoologiyası”. Bakı, “Təhsil”, 2008, 568 səh.
- zoologıyası[ölü keçid]
- V.A.Dogel “Onurğasızlar zoologiyası”. Bakı, “Maarif”, 1988, 288 səh.
- B.İ.Ağayev, Z.A.Zeynalova “Onurğasızlar Zoologiyası”. Bakı, “Təhsil”, 2008, 568 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rista lat Dracunculus medinensis Yumru qurdlar tipinin Nematodlar sinfine aid olan nov RistaElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir RistaBeynelxalq elmi adiDracunculus medinensis L 1758Sekil axtarisiNCBI 318479EOL 4493481Xarici qurulusuBu tehlukeli insan paraziti ag kendir seklindedir uzunlugu 32 100 sm e catir Heyat terziParazit heyat terzi kecirir Ag rengli sap seklinde olan qurd insanlarda deri altinda ve asagi etraf oynaqlarinda yasayir Bezen yuxari etraf oynaqlarinda ve bedenin diger nahiyelerinde de tesaduf olunur Rista derialti birlesdirici toxumalarda parazitlik ederek irinli yara emele getirir Yaranin icerisinde disi ferd coxlu surfeler dogur Qurdun cinsi orqanlari bedenin on terefinde yerlesir insan suya girdikde ve yuyunduqda inkisaf etmis surfeler suya buraxilir Surfenin sonraki inkisafi suda gedir Burada onlar araliq sahib olan siklop terefinden udulur Cox kicik olduguna gore mikrofilyariya adlanan surfe siklopun beden boslugunda l 1 5 ay muddetinde inkisafini davam etdirerek 1 mm e qeder boyuyur Insan qaynanmamis suyu icdikde siklopu da udur ve parazite yoluxur Surfe insan orqanizminde murekkeb miqrasiya ederek asagi etraflarin derialti huceyrelerine daxil olur Belelikle ristanin inkisafi ucun iki sahib insan ve siklop teleb olunur insan esas sahib siklop ise araliq sahibdir Ristanin toretdiyi xestelik drakunkuloz adlanir Rista birlesdirici toxumada parazitlik edir ve derialti yaralar irinliler emele getirir Irinlikde adeten yumaq kimi bukulmus disi qurd yerlesir Demek olar ki onun butun bedeni saysiz hesabsiz ruseymle dolu olan neheng balaliqla tutulmusdur Erkekler cox kisik olcudedir 2sm Irinlikler esasen ayaqlarda bezen ellerde ve bedenin diger hisselerinde emele gelir Yarilmis irinlikden yumaq kimi bukulmus ristanin ucu cixir irinlik acildiqdan azca sonra disi coxlu miqdarda surfe dogur ki onlar da yaradan xarice cixirlar Surfelerin sonraki inkisafi suda gedir Rista ile xestelenmenin tehlukesi parazit parcalandiqda irinliyin cirklenmesi ileizah olunur Bu zaman ristanin mohteviyyati yaraya tokulur siddetli agri verir ve fleqmona birlesdirici toxumanin irinli iltihabi emele getirir YayilmasiRistaya en cox tropik olklerde ve Orta Asiyanin bezi yererinde rast gelmek olar Rista tropik ve subtropik qursaqda iranda Hindistanda tropik Afrikada Orta Asiyanin bezi rayonlarinda Buxara genis yayilmisdir IstinadlarV A Dogel Onurgasizlar zoologiyasi Baki Maarif 1988 288 seh Disi ferdin uzunlugu 150 sm eni 1 5 mm dir Erkek ferd kicik olub 30 mm e qeder uzunluqda olub insanda askar edilmir B I Agayev Z A Zeynalova Onurgasizlar Zoologiyasi Baki Tehsil 2008 568 seh B I Agayev Z A Zeynalova Onurgasizlar Zoologiyasi Baki Tehsil 2008 568 seh zoologiyasi olu kecid V A Dogel Onurgasizlar zoologiyasi Baki Maarif 1988 288 seh B I Agayev Z A Zeynalova Onurgasizlar Zoologiyasi Baki Tehsil 2008 568 seh Hemcinin bax