Respublikaçılıq

Respublikaçılıq (lat. res publica; res – iş, publicus – ictimai, ümumxalq) və ya cümhuriyyətçilik (cümhuriyyət sözündən; ərəb. جمهورية‎, cümhuriyyə; cümhur – ictimai) — müstəqil özünüidarə anlayışı ətrafında formalaşmış, sadəcə çoxluğun yox, eyni zamanda azlığın suverenliyini, yəni vətəndaşların bərabərhüquqluluğunu vurğulayan, respublikaçı konstitusiyalı sistem və respublikaların əsasını təşkil edən ideologiya. İdeologiyanın xüsusiyyətlərindən biri də referendumdur.

Azərbaycanda

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin əsası cümhuriyyətçilik ənənəsi ilə bağlıdır.Azərbaycan Konstitusiyasının "Xalqın suverenliyi" başlıqlı ikinci maddəsində qeyd olunub:

I. Sərbəst və müstəqil öz müqəddəratını həll etmək və öz idarəetmə formasını müəyyən etmək Azərbaycan xalqının suveren hüququdur. II. Azərbaycan xalqı öz suveren hüququnu bilavasitə ümumxalq səsverməsi – referendum və ümumi, bərabər və birbaşa seçki hüququ əsasında sərbəst, gizli və şəxsi səsvermə yolu ilə seçilmiş nümayəndələri vasitəsi ilə həyata keçirir.

Respublikaçı Alternativ Partiyasının (REAL) rəsmi ideologiyası cümhuriyyətçilikdir.

İstinadlar

1. "RESPÚBLİKA". obastan.com (az.). Obastan. June 25, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 22 iyun 2020.
2. Həbibbəyli, İsa. "Müstəqil dövlətçiliyin dərki və təntənəsi". Azərbaycan (az.) (№8). 5 fevral 2020. səh. 1–2. May 27, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 22 iyun 2020 – Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası vasitəsilə. (#redundant_parameters)
3. "AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ KONSTİTUSİYASI". e-qanun.az (az.). Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin Qanunvericilik baş idarəsi. 26 sentyabr 2016. May 29, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 22 iyun 2020.
4. . realpartiya.org (az.). Respublikaçı Alternativ Partiyası. 5 fevral 2020. June 23, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 iyun 2020.

Ədəbiyyat

Ümumi

• Becker, Peter, Jürgen Heideking and James A. Henretta, eds. Republicanism and Liberalism in America and the German States, 1750–1850. Cambridge University Press. 2002.
• Everdell, William R., "From State to Free-State: The Meaning of the word Republic from Jean Bodin to John Adams" 7th International Society for Eighteenth-Century Studies conference, Budapest, 7/31/87; VALLEY FORGE JOURNAL (June, 1991); http://dhm.pdp6.org/archives/wre-republics.html
• Pocock, J. G. A. The Machiavellian Moment (1975), (a highly influential study).
• Pocock, J. G. A. "The Machiavellian Moment Revisited: a Study in History and Ideology.: Journal of Modern History 1981 53(1): 49–72. ISSN 0022-2801 Fulltext: in Jstor. Summary of Pocock's influential ideas that traces the Machiavellian belief in and emphasis upon Greco-Roman ideals of unspecialized civic virtue and liberty from 15th century Florence through 17th century England and Scotland to 18th century America. Pocock argues that thinkers who shared these ideals tended to believe that the function of property was to maintain an individual's independence as a precondition of his virtue. Therefore they were disposed to attack the new commercial and financial regime that was beginning to develop.
• Pettit, Philip. Republicanism: A Theory of Freedom and Government Oxford U. P., 1997, ISBN .
• Snyder, R. Claire. Citizen-Soldiers and Manly Warriors: Military Service and Gender in the Civic Republican Tradition (1999) ISBN  online review.
• Viroli, Maurizio. Republicanism (2002), New York, Hill and Wang.

Avropa

• Berenson, Edward, et al. eds. The French Republic: History, Values, Debates (2011) essays by 38 scholars from France, Britain and US covering topics since the 1790s
• Bock, Gisela; Skinner, Quentin; and Viroli, Maurizio, ed. Machiavelli and Republicanism. Cambridge U. Press, 1990. 316 pp.
• Brugger, Bill. Republican Theory in Political Thought: Virtuous or Virtual? St. Martin's Press, 1999.
• Castiglione, Dario. "Republicanism and its Legacy," European Journal of Political Theory (2005) v 4 #4 pp. 453–65. online version.
• , The End of Kings: A History of Republics and Republicans, NY: The Free Press, 1983; 2nd ed., Chicago: University of Chicago Press, 2000 (condensed at http://dhm.pdp6.org/archives/wre-republics.html).
• Fink, Zera. The Classical Republicans: An Essay in the Recovery of a Pattern of Thought in Seventeenth-Century England. Northwestern University Press, 1962.
• Foote, Geoffrey. The Republican Transformation of Modern British Politics Palgrave Macmillan, 2006.
• Martin van Gelderen & , eds., Republicanism: A Shared European Heritage, v 1: Republicanism and Constitutionalism in Early Modern Europe; vol 2: The Value of Republicanism in Early Modern Europe Cambridge U. P., 2002.
• Haakonssen, Knud. "Republicanism." A Companion to Contemporary Political Philosophy. Robert E. Goodin and Philip Pettit. eds. Blackwell, 1995.
• Kramnick, Isaac. Republicanism and Bourgeois Radicalism: Political Ideology in Late Eighteenth-Century England and America. Cornell University Press, 1990.
• Mark McKenna, The Traditions of Australian Republicanism (1996)
• Maynor, John W. Republicanism in the Modern World. Cambridge: Polity, 2003.
• Moggach, Douglas. "Republican Rigorism and Emancipation in Bruno Bauer", The New Hegelians, edited by , Cambridge University Press, 2006. (Looks at German Republicanism with contrasts and criticisms of Quentin Skinner and Philip Pettit).
• Robbins, Caroline. The Eighteenth-Century Commonwealthman: Studies in the Transmission, Development, and Circumstance of English Liberal Thought from the Restoration of Charles II until the War with the Thirteen Colonies (1959, 2004). table of contents online.

ABŞ

• Appleby, Joyce Liberalism and Republicanism in the Historical Imagination. 1992.
• Bailyn, Bernard. The Ideological Origins of the American Revolution. Harvard University Press, 1967.
• Banning, Lance. The Jeffersonian Persuasion: Evolution of a Party Ideology. 1980.
• Colbourn, Trevor. The Lamp of Experience: Whig History and the Intellectual Origins of the American Revolution. 1965. online version
• Everdell, William R., The End of Kings: A History of Republics and Republicans, NY: The Free Press, 1983; 2nd ed., Chicago: University of Chicago Press, 2000.
• Kerber, Linda K. Intellectual History of Women: Essays by Linda K. Kerber. 1997.
• Kerber, Linda K. Women of the Republic: Intellect and Ideology in Revolutionary America. 1997.
• Klein, Milton, et al., eds., The Republican Synthesis Revisited Essays in Honor of George A. Billias. 1992.
• Kloopenberg, James T. The Virtues of Liberalism. 1998.
• Norton, Mary Beth. Liberty's Daughters: The Revolutionary Experience of American Women, 1750–1800. 1996.
• Greene, Jack, and J. R. Pole, eds. Companion to the American Revolution. 2004. (many articles look at republicanism, esp. Shalhope, Robert E. Republicanism" pp 668–73).
• Rodgers, Daniel T. "Republicanism: the Career of a Concept", Journal of American History. 1992. in JSTOR.
• Shalhope, Robert E. "Toward a Republican Synthesis: The Emergence of an Understanding of Republicanism in American Historiography", William and Mary Quarterly, 29 (Jan. 1972), 49–80 in JSTOR, (an influential article).
• Shalhope, Robert E. "Republicanism and Early American Historiography", William and Mary Quarterly, 39 (Apr. 1982), 334–56 in JSTOR.
• Vetterli, Richard and Bryner, Gary, "Public Virtue and the Roots of American Government", BYU Studies Quarterly, Vol. 27., No. 3, July 1987.
• Volk, Kyle G. Moral Minorities and the Making of American Democracy. New York: Oxford University Press, 2014.
• Wood, Gordon S. The Creation of the American Republic 1776–1787. 1969.
• Wood, Gordon S. The Radicalism of the American Revolution. 1993.

Xarici keçidlər

Vikianbarda Respublikaçılıq ilə əlaqəli mediafayllar var.

• Stanford Encyclopedia of Philosophy entry
• Emergence of the Roman Republic:
• by Plutarch, particularly:
  • (From the translation in 4 volumes, available at :) Plutarch's Lives, Volume I (of 4)
  • More particularly following Lives and Comparisons (D is Dryden translation; G is Gutenberg; P is ; L is ):

Yunan		Roma		Müqayisə
G L		Numa Pompili D G L		D G L
Solon D G L P		D G L		D G L