Qırğız mətbəxi (qırğ. кыргыз ашканасы) — qırğız xalqının milli mətbəxidir. Texnologiya və məhsul çeşidləri baxımından digər Türk köçəri xalqlarının mətbəxləri ona çox yaxındır.
Ölkənin cənub və şimal bölgələrinin mətbəxlərində bəzi fərqlər var. Şimal və cənub qırğızlarının ənənəvi yeməklərindəki və ləzzətlərindəki bu fərqlər, bəzi bölgələrə parçalanmalarından və müxtəlif xalqlara yaxınlığından qaynaqlanır. Beləliklə, şimal bölgələrində əsas bayram yeməyi beşbarmaqdır - əriştə ilə incə doğranmış qaynadılmış ət, cənubda isə plov daha populyardır, görünür bu yeməklər oturaq Asiya xalqlarından mənimsənilmişdir. Çay seçimlərində də fərqlər var. Şimalda südlü qara çay populyardır, çay özü rus üsulu ilə dəmlənir və rus samovarları da burada populyardır. Cənubda südə çay əlavə edilmir, çay içmə ənənələri Özbəkistana bənzəyir, yaşıl çay da məşhurdur. Orijinal qırğız yeməklərinə (əsasən ət) əlavə olaraq, yerli düyü növlərindən olan plov cənubda çox populyardır (qırmızı uzqen və batken düyü sortları deozire və çongara Orta Asiya plovunun hazırlanması üçün ən yaxşı hesab olunur). İssık-Kul bölgəsinin şərqində, dunqanlardan götürülmüş - nişastalı bir qarnir ilə soyuq ədviyyatlı şorba olan aşlamfu qırğız mətbəxinin bir hissəsinə çevrilib.
Ət
Milli qırğız mətbəxində ət xüsusi yer tutur. Bayramlar, dini bayramlar, ailəvi tətilləri və ya anma münasibətilə qoç və ya digər mal-qara kəsilməlidir. Quzu və inək ətindən əlavə at əti və yak əti də məşhurdur və at əti yeməkləri yüksək qiymətləndirilir və ləzzətli sayılır. Dağlıq ərazilərdə ovçular ov edirlər. Qırğızlar arasında ətin bişirilməsi və qorunmasının milli üsulları fərqlidir və köçəri şəraitdən qaynaqlanır. Demək olar ki, əksər hallarda ət daha çox qaynadılır. Qoç əti balta istifadə etmədən bıçaqla kəsilir. Ət qazana qoyulur və tərəvəz əlavə olunmadan suda qaynadılır. Sümüklü ətin (qırğ. жилик, устукан) bişirilməsinin öz mənası var və qonaqların sayına görə qonaqlara ayrı-ayrılıqda verilir.
Un və xəmir xörəkləri
Qırğız mətbəxini çörək və xəmir xörəkləri olmadan təsəvvür etmək mümkün deyil. Çörək və çörək məhsulları da bölgələrinə görə dəyişir. Kürə şəklində çörək təndirlərdə bişirilir. Şimalda düzbucaqlı sobalar çörək bişirmək üçün məşhurdur; çörəyin özü də düzbucaqlı şəklində bişirilir. Bir çox növdə: gülçatay, oromo, mantı, kəsmə, bursaq, zhatkan teo (qırğ. жаткан төө - sözün əsl mənasında "yalançı dəvə", əsas yemək, Oromo kimi rulonlarda, lakin bulyonda bişmiş), Qatlama, may takoç və s xəmir xörəkləri və məhsulları var.
Süd və süd məhsulları
Süd və süd məhsulları Qırğızıstanda çox populyardır. Süd həm olduğu kimi, həm də süd məhsulları - qaymaq, ayran, kefir, qurut, kumıs, kəsmik,kərə yağı və s. şəkildə istifadə olunur. Qımızın hazırlanması üçün inək südü (Batıda) və madyan südündən istifadə olunur.
İllüstrasiyalar
İstinadlar
- «Киргизская кухня», Борубаев, Т., Изд-во: Кыргызстан, Фрунзе, 1982 г.
- "Рецепт блюда на киргизском языке". 2018-11-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-10.
Ədəbiyyat
- Ибрагимова С. Ш. Современная киргизская кухня. Фрунзе: Главная редакция киргизской советской энциклопедии. 1991.
- Борубаев Т. Киргизская кухня. Фрунзе: Кыргызстан. 1982.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qirgiz metbexi qirg kyrgyz ashkanasy qirgiz xalqinin milli metbexidir Texnologiya ve mehsul cesidleri baximindan diger Turk koceri xalqlarinin metbexleri ona cox yaxindir Biskekde qirgiz yemeyini teqdim eden milli geyimli qirgiz qadini Besbarmaq Olkenin cenub ve simal bolgelerinin metbexlerinde bezi ferqler var Simal ve cenub qirgizlarinin enenevi yemeklerindeki ve lezzetlerindeki bu ferqler bezi bolgelere parcalanmalarindan ve muxtelif xalqlara yaxinligindan qaynaqlanir Belelikle simal bolgelerinde esas bayram yemeyi besbarmaqdir eriste ile ince dogranmis qaynadilmis et cenubda ise plov daha populyardir gorunur bu yemekler oturaq Asiya xalqlarindan menimsenilmisdir Cay secimlerinde de ferqler var Simalda sudlu qara cay populyardir cay ozu rus usulu ile demlenir ve rus samovarlari da burada populyardir Cenubda sude cay elave edilmir cay icme eneneleri Ozbekistana benzeyir yasil cay da meshurdur Orijinal qirgiz yemeklerine esasen et elave olaraq yerli duyu novlerinden olan plov cenubda cox populyardir qirmizi uzqen ve batken duyu sortlari deozire ve congara Orta Asiya plovunun hazirlanmasi ucun en yaxsi hesab olunur Issik Kul bolgesinin serqinde dunqanlardan goturulmus nisastali bir qarnir ile soyuq edviyyatli sorba olan aslamfu qirgiz metbexinin bir hissesine cevrilib EtMilli qirgiz metbexinde et xususi yer tutur Bayramlar dini bayramlar ailevi tetilleri ve ya anma munasibetile qoc ve ya diger mal qara kesilmelidir Quzu ve inek etinden elave at eti ve yak eti de meshurdur ve at eti yemekleri yuksek qiymetlendirilir ve lezzetli sayilir Dagliq erazilerde ovcular ov edirler Qirgizlar arasinda etin bisirilmesi ve qorunmasinin milli usullari ferqlidir ve koceri seraitden qaynaqlanir Demek olar ki ekser hallarda et daha cox qaynadilir Qoc eti balta istifade etmeden bicaqla kesilir Et qazana qoyulur ve terevez elave olunmadan suda qaynadilir Sumuklu etin qirg zhilik ustukan bisirilmesinin oz menasi var ve qonaqlarin sayina gore qonaqlara ayri ayriliqda verilir Un ve xemir xoreklerithumbCorek Qirgiz metbexini corek ve xemir xorekleri olmadan tesevvur etmek mumkun deyil Corek ve corek mehsullari da bolgelerine gore deyisir Kure seklinde corek tendirlerde bisirilir Simalda duzbucaqli sobalar corek bisirmek ucun meshurdur coreyin ozu de duzbucaqli seklinde bisirilir Bir cox novde gulcatay oromo manti kesme bursaq zhatkan teo qirg zhatkan too sozun esl menasinda yalanci deve esas yemek Oromo kimi rulonlarda lakin bulyonda bismis Qatlama may takoc ve s xemir xorekleri ve mehsullari var Sud ve sud mehsullariSud ve sud mehsullari Qirgizistanda cox populyardir Sud hem oldugu kimi hem de sud mehsullari qaymaq ayran kefir qurut kumis kesmik kere yagi ve s sekilde istifade olunur Qimizin hazirlanmasi ucun inek sudu Batida ve madyan sudunden istifade olunur IllustrasiyalarGulcatay qirg Kүlchotaj Qazi karta qirg Kazy karta Sucuk qirg Chuchuk Qurdak qirg Kuurdak Dimdima qirg Dymdama Oromo qirg Oromo Manti qirg Manty Dusbere qirg Chүchpara qirg Ashlyanfu Ashlyamfu Besbarmaq qirg Beshbarmak tuuralgan et Bursaq qirg Boorsok Qatlama qirg Kattama Tokas qirg Tandyr nan Istinadlar Kirgizskaya kuhnya Borubaev T Izd vo Kyrgyzstan Frunze 1982 g Recept blyuda na kirgizskom yazyke 2018 11 05 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 10 EdebiyyatIbragimova S Sh Sovremennaya kirgizskaya kuhnya Frunze Glavnaya redakciya kirgizskoj sovetskoj enciklopedii 1991 Borubaev T Kirgizskaya kuhnya Frunze Kyrgyzstan 1982