Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Quru buz - quru buz özü ilə karbon 4 – oksidin və ya karbon qazının bərk fazasını təmsil edir. Onu karbon qazı adlandırmaq qəbul olunmuşdur. Karbon qazının fərqləndirici xüsusiyyəti onun üçqat nöqtələridir: bu o deməkdir ki, 0,536 MPa təzyiqində və uyğun olaraq temperatur -56,6 C olduqda karbon qazı həmin an üç vəziyyətdə ola bilir: bərk, maye və qaz halında. Daha aşağı təzyiqdə, yəni atmosfer təzyiqində ancaq iki vəziyyətdə ola bilər: bərk və qaz halında. Beləliklə, atmosfer şəraitində bərk karbon qazı maye fazasını örtərək, birbaşa qaz halına keçir. Buradan bərk karbon quru buz adlandırılmağa başlandı. 0,1 MPa təzyiqdə quru buz -78,9C-də sublimasiya edir. Təzyiqin azalmasında sublimasiya temperaturu aşağı düşür. Normal şəraitdə karbon qazının sıxlığı 1,877 kq/m³-dir. Bu qaz havadan 1,529 dəfə ağırdır. Bərk karbon qazı 1560 kq/m³ sıxlığa malikdir və özünü şüşəyəbənzər cisim kimi təmsil edir.Atmosfer təzyiqində və -78,9C sublimasiya temperaturunda quru buzun soyutma məhsuldarlığı 574 kCoul/kq-dır. 0C-yə qədər buxarın sublimasiyasında yaranmış istilik hesabına quru buzun soyutma məhsuldarlığı 633 kCoul/kq olacaqdır.Beləliklə, quru buzun kütləvi soyutma məhsuldarlığı maye buzdan 1,7 dəfə (574:335) çoxdur. Orta həcmi kütləli quru buzun həcmi soyuqluq məhsuldarlığı 1400 kq/m³ olaraq maye buzdan təxminən 3 dəfə çoxdur.Karbon qazı metallara qarşı neytraldır və nisbətən zərərsiz qazdır.İstifadə etmək üçün quru buz əlverişlidir və -60…-70C-yə qədər temperaturu almağa daha yaxşı imkan yaradır. Yüksək qiymətə malik olmasına baxmayaraq (maye buzdan 10 dəfə bahadır) quru buz sənayenin çox sahələrində istifadə edilir. Adətən dondurmaların satışında və daşınmasında onun saxlanması üçün quru buzlardan daha geniş istifadə edilir (istehsal olunan quru buzun ümumi miqdarının 90 %). 1 kq dondurmanın realizə edilməsinə 100 q quru buz buraxılır.Quru buzun istehsal prosesi təmiz karbon qazından, maye karbonatın və quru buzun alınmasından ibarətdir. Təmiz karbon qazı tərkibində istənilən qədər böyük miqdarda CO2 olan qazlar qarışığından alınır. Bunun üçün təbii və süni mənbələrdən istifadə etmək olar.
Təbii mənbələr təbii karbonat Qafqazda və Kuril adalarında yerləşir. Tərkibində yüksək CO2 (98 %-ə qədər) olmasına baxmayaraq praktiki olaraq onlar quru buzun istifadə mərkəzlərindən uzaqlarda olmasına və yerli enerji bazasının çatışmamazlığına görə istifadə olunmur.
mənbələrə müxtəlif təsərrüfatların müxtəlif qazşəkilli tullantıları daxildir: spirtli qıcqırmalar, kimyəvi tullantılar, sənaye qa¬zanxanalarının dəm qazları.
Buzun saxlanmasında sublimasiya nəticəsində onun itkiləri imkan daxilində az olmalıdır. Havada quru buz aktiv sublimasiya edir. Ona görə də quru buzu yaxşı izolə edilmiş buz anbarlarında saxlayırlar. Quru buzun saxlanması və daşınması üçün konteynerlər qapaqlı iri anbar şəklində hazırlanır. Konteynerin divarları və qapaqları 250 mm-ə qədər olan istilik izolyasiyasına malikdir. Göstərilən tədbirlərə baxmayaraq quru buzun saxlanması zamanı sutka ərzində 3…4 %-i itir. Buz anbarları 2-3 gün ərzində quru buzun saxlanması üçün hesablanır.
Mənbə
- Q.B.Məmmədov Soyuduculuq texnikası, Bakı:Elm, 2007, 284 s.
- Q.B.Məmmədov, Q.M.Allahverdiyeva İstilik və soyutma texnikası.-Bakı: Elm, 2011, 492 s.
Xarici keçidlər
- Dry ice and metal coin
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Quru buz quru buz ozu ile karbon 4 oksidin ve ya karbon qazinin berk fazasini temsil edir Onu karbon qazi adlandirmaq qebul olunmusdur Karbon qazinin ferqlendirici xususiyyeti onun ucqat noqteleridir bu o demekdir ki 0 536 MPa tezyiqinde ve uygun olaraq temperatur 56 6 C olduqda karbon qazi hemin an uc veziyyetde ola bilir berk maye ve qaz halinda Daha asagi tezyiqde yeni atmosfer tezyiqinde ancaq iki veziyyetde ola biler berk ve qaz halinda Belelikle atmosfer seraitinde berk karbon qazi maye fazasini orterek birbasa qaz halina kecir Buradan berk karbon quru buz adlandirilmaga baslandi 0 1 MPa tezyiqde quru buz 78 9C de sublimasiya edir Tezyiqin azalmasinda sublimasiya temperaturu asagi dusur Normal seraitde karbon qazinin sixligi 1 877 kq m dir Bu qaz havadan 1 529 defe agirdir Berk karbon qazi 1560 kq m sixliga malikdir ve ozunu suseyebenzer cisim kimi temsil edir Atmosfer tezyiqinde ve 78 9C sublimasiya temperaturunda quru buzun soyutma mehsuldarligi 574 kCoul kq dir 0C ye qeder buxarin sublimasiyasinda yaranmis istilik hesabina quru buzun soyutma mehsuldarligi 633 kCoul kq olacaqdir Belelikle quru buzun kutlevi soyutma mehsuldarligi maye buzdan 1 7 defe 574 335 coxdur Orta hecmi kutleli quru buzun hecmi soyuqluq mehsuldarligi 1400 kq m olaraq maye buzdan texminen 3 defe coxdur Karbon qazi metallara qarsi neytraldir ve nisbeten zerersiz qazdir Istifade etmek ucun quru buz elverislidir ve 60 70C ye qeder temperaturu almaga daha yaxsi imkan yaradir Yuksek qiymete malik olmasina baxmayaraq maye buzdan 10 defe bahadir quru buz senayenin cox sahelerinde istifade edilir Adeten dondurmalarin satisinda ve dasinmasinda onun saxlanmasi ucun quru buzlardan daha genis istifade edilir istehsal olunan quru buzun umumi miqdarinin 90 1 kq dondurmanin realize edilmesine 100 q quru buz buraxilir Quru buzun istehsal prosesi temiz karbon qazindan maye karbonatin ve quru buzun alinmasindan ibaretdir Temiz karbon qazi terkibinde istenilen qeder boyuk miqdarda CO2 olan qazlar qarisigindan alinir Bunun ucun tebii ve suni menbelerden istifade etmek olar Tebii menbeler tebii karbonat Qafqazda ve Kuril adalarinda yerlesir Terkibinde yuksek CO2 98 e qeder olmasina baxmayaraq praktiki olaraq onlar quru buzun istifade merkezlerinden uzaqlarda olmasina ve yerli enerji bazasinin catismamazligina gore istifade olunmur menbelere muxtelif teserrufatlarin muxtelif qazsekilli tullantilari daxildir spirtli qicqirmalar kimyevi tullantilar senaye qa zanxanalarinin dem qazlari Buzun saxlanmasinda sublimasiya neticesinde onun itkileri imkan daxilinde az olmalidir Havada quru buz aktiv sublimasiya edir Ona gore de quru buzu yaxsi izole edilmis buz anbarlarinda saxlayirlar Quru buzun saxlanmasi ve dasinmasi ucun konteynerler qapaqli iri anbar seklinde hazirlanir Konteynerin divarlari ve qapaqlari 250 mm e qeder olan istilik izolyasiyasina malikdir Gosterilen tedbirlere baxmayaraq quru buzun saxlanmasi zamani sutka erzinde 3 4 i itir Buz anbarlari 2 3 gun erzinde quru buzun saxlanmasi ucun hesablanir MenbeQ B Memmedov Soyuduculuq texnikasi Baki Elm 2007 284 s Q B Memmedov Q M Allahverdiyeva Istilik ve soyutma texnikasi Baki Elm 2011 492 s Xarici kecidlerDry ice and metal coinVikianbarda Quru buz ile elaqeli mediafayllar var