Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qumkapı nümayişləri 27 iyul 1890-cı il tarixində Osmanlı İmperiyasının paytaxtı İstanbul şəhərinin Qumqapı rayonunda baş verən siyasi aksiya olmuşdur. Nümayişlərə görə təhlükəsizlik qüvvələri ilə nümayişçilər arasında başlayan qarşıdurmada çox sayda nümayişçi və zabit həyatını itirmiş, bir çoxu da yaralanmışdır.
| Qumqapı nümayişləri | |||
|---|---|---|---|
| Tarix | 27 iyul 1890 | ||
| Yeri | İstanbul | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
Hadisələrdən əvvəl
XIX əsrin son rübündə inqilabçı erməni qrupları ermənilərə yeni haqq və azadlıqların verilməsi üçün təzyiqlər göstərir, Avropanın erməni məsələsinə daha artıq diqqət ayırması üçün fəaliyyətlər həyata keçirirdilər. Xüsusilə də Sosial Demokrat Hnçak Partiyası kütləvi nümayişlər təşkil etmək taktikası ilə bu prosesi sürətləndirməyi qarşısına əsas məqsəd olaraq qoymuşdu. 1890-cı ilin iyun ayında Ərzurumda baş vermiş olan erməni üsyanının arxasında da Hnçak partizanlarının durduğu güman edilirdi.
27 iyul 1890-cı il
27 iyul 1890-cı ildə Harutün Cangülyan, Mihran Damadyan və Hamparsum Murat Boyacıyan Əfəndi nümayiş zamanı İstanbul Erməni Patriarxlığını və Osmanlı hakimiyyəti altında olan Erməni Milli Məclisini erməni probleminə etinasızlıqlarına görə tənqid edən manifest oxumuşdurlar. Nümayişin təşkilatçıları sırasında 1915-ci ildə Harutun Canqulyan və Hamparsum Boyacıyan kimi öldürüləcək Aram Açıqbaşyan da var idi.
Patriarx Ulduz sarayına təşkil ediləcək olan yürüşə qatılmağa məcbur edilmişdir. Nümayişin və saraya yürüş edilməsinin əsas məqsədi sultanı ermənilərin sıx məskunlaşdığı vilayətlərdə lazımi islahatları aparmağa və Berlin müqaviləsinin ermənilərin kürd və çərkəz qruplarının mümkün hücumlarına qarşı müdafiə olunmasına qarantiya verən 61-ci maddəsini dərhal həyata keçirməyə çağırmaq idi. İştirakçılar Qumqapıdakı Patriarxlığın qarşısına yığışmağa başladığı zaman zabitlər izdihamı mühasirəyə alırlar. Bu zaman baş vermiş olan qarşıdurma zamanı çoxlu zabit və nümayişçi həyatını itirmişdir.
Nəticələri
Bu hadisədən sonra həm patriarx, həm də sultan hərəkətə keçmişdir. Baş vermiş bu hadisədən sonra erməni inqilabi dəstələri konkret müvəffəqiyyət əldə etməsələr də, Hnçakpərəst erməni mətbuatı nümayişdə göstərilən müqaviməti və şücaəti tərifləyən xəbərlər dərc etmişdirlər. Buna oxşar olan, lakin daha az səs-küy yaratmış nümayişlər 1890-cı illər boyu ölkənin müxtəlif yerlərində keçirilməyə davam etdirilmişdir.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş kopya". 3 iyul 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 25 aprel 2020.
- Hovhanissian, Richard G. (1997) The Armenian People from Ancient to Modern Times. New York. , 218-9
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qumkapi numayisleri 27 iyul 1890 ci il tarixinde Osmanli Imperiyasinin paytaxti Istanbul seherinin Qumqapi rayonunda bas veren siyasi aksiya olmusdur Numayislere gore tehlukesizlik quvveleri ile numayisciler arasinda baslayan qarsidurmada cox sayda numayisci ve zabit heyatini itirmis bir coxu da yaralanmisdir Qumqapi numayisleriTarix 27 iyul 1890Yeri IstanbulMunaqise terefleriHncak partiyasi Osmanli huquq muhafize orqanlariKomandan lar Hampartsum Boyaciyan Mihran Damadyan Sultan II EbdulhemidItkiler3 etirazci 4 polisHadiselerden evvelXIX esrin son rubunde inqilabci ermeni qruplari ermenilere yeni haqq ve azadliqlarin verilmesi ucun tezyiqler gosterir Avropanin ermeni meselesine daha artiq diqqet ayirmasi ucun fealiyyetler heyata kecirirdiler Xususile de Sosial Demokrat Hncak Partiyasi kutlevi numayisler teskil etmek taktikasi ile bu prosesi suretlendirmeyi qarsisina esas meqsed olaraq qoymusdu 1890 ci ilin iyun ayinda Erzurumda bas vermis olan ermeni usyaninin arxasinda da Hncak partizanlarinin durdugu guman edilirdi 27 iyul 1890 ci il27 iyul 1890 ci ilde Harutun Cangulyan Mihran Damadyan ve Hamparsum Murat Boyaciyan Efendi numayis zamani Istanbul Ermeni Patriarxligini ve Osmanli hakimiyyeti altinda olan Ermeni Milli Meclisini ermeni problemine etinasizliqlarina gore tenqid eden manifest oxumusdurlar Numayisin teskilatcilari sirasinda 1915 ci ilde Harutun Canqulyan ve Hamparsum Boyaciyan kimi oldurulecek Aram Aciqbasyan da var idi Patriarx Ulduz sarayina teskil edilecek olan yuruse qatilmaga mecbur edilmisdir Numayisin ve saraya yurus edilmesinin esas meqsedi sultani ermenilerin six meskunlasdigi vilayetlerde lazimi islahatlari aparmaga ve Berlin muqavilesinin ermenilerin kurd ve cerkez qruplarinin mumkun hucumlarina qarsi mudafie olunmasina qarantiya veren 61 ci maddesini derhal heyata kecirmeye cagirmaq idi Istirakcilar Qumqapidaki Patriarxligin qarsisina yigismaga basladigi zaman zabitler izdihami muhasireye alirlar Bu zaman bas vermis olan qarsidurma zamani coxlu zabit ve numayisci heyatini itirmisdir NeticeleriBu hadiseden sonra hem patriarx hem de sultan herekete kecmisdir Bas vermis bu hadiseden sonra ermeni inqilabi desteleri konkret muveffeqiyyet elde etmeseler de Hncakperest ermeni metbuati numayisde gosterilen muqavimeti ve sucaeti terifleyen xeberler derc etmisdirler Buna oxsar olan lakin daha az ses kuy yaratmis numayisler 1890 ci iller boyu olkenin muxtelif yerlerinde kecirilmeye davam etdirilmisdir Istinadlar Arxivlenmis kopya 3 iyul 2020 tarixinde Istifade tarixi 25 aprel 2020 Hovhanissian Richard G 1997 The Armenian People from Ancient to Modern Times New York 218 9