Qulamrza Cavidan 1911 Sərab şərqi Azərbaycan ostanı 1946 Təbriz fədai siyasətçi Azərbaycan Demokrat Firqəsinın üzvü Azər

Qulamrza Cavidan (1911, Sərab, Şərqi Azərbaycan ostanı – 1946, Təbriz) — fədai, siyasətçi, Azərbaycan Demokrat Firqəsinın üzvü, Azərbaycan Milli Hökumətinin polkovniki, Marağa şəhərinin qubernatoru.

Qulamrza Cavidan

Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1911
Doğum yeri	Sərab, Sarab şəhristanı, Şərqi Azərbaycan ostanı, İran
Vəfat tarixi	1946
Vəfat yeri	Təbriz, Təbriz şəhristanı, Şərqi Azərbaycan ostanı, İran
Vəfat səbəbi	asılma^[d]
Partiya	Azərbaycan Demokrat Firqəsi
Fəaliyyəti	qubernator
Rütbəsi	polkovnik

Təltifləri	1946

Azərbaycan Milli Hökuməti dağıldıqdan sonra şah qoşunları tərəfindən Təbrizdə asılıb.

Ölümündən sonra Səməd Vurğun ona şeir, Gəncəli Sabahi isə hekayə həsr edib.

Həyatı

Qulamrza Cavidan 1911-ci ildə Sərab ətrafında anadan olub.

Tudə partiyasının Sərab komitəsinin və Azərbaycan Antifaşist cəmiyyətinin üzvü olub. 1944-cü ildə Sərabda həbs olunub. Amma tezliklə azadlığa çıxıb. Sərabdakı fədailərə rəhbərlik edib. Noyabrın 15-dən etibarən şah qoşunlarından Sərabdan təmizlənməsində iştirak edib.

1946-cı ildə Azərbaycan Milli Hökuməti tərəfindən milli-demokratik hərəkatda iştirak etdiyi üçün polkovnik rütbəsi alıb və ilə təltif olunub. Azərbaycan Milli Hökuməti tərəfindən Marağanın qubernatoru və polis rəisi təyin olunub.

1946-cı ildə Təbrizdə asılıb. Asılmamışdan qabaq etdiyi son çıxış:

Siz bu gün mənim səsimi boğursunuz. Lakin zülm və sitəmdən cana gəlmiş məzlum xalqların azadlığa çağıran fəryadları hər yanda ucalmaqdadır. Siz ildırım kimi çaxan bu azadlıq çağırışlarını susdura bilməzsiniz. Mən Azərbaycan xalqının azadlığı yolunda öz müqəddəs vəzifəmi yerinə yetirib ölürəm. Azadlıq ölməyəcəkdir.

Xatirəsi

Qulamrza Cavidanın son sözləri "Kommunist" qəzetinin 23 aprel 1949-cu il sayında çap olunub. Bunu oxuduqdan 4 gün sonra Səməd Vurğun "Kommunist" qəzetində Qulamrza Cavidan haqqında "Qəhrəmanlara eşq olsun!" adlı məqalə yazıb və ona şeir həsr edib.

Azərbaycan yazıçısı Gəncəli Sabahinin yazdığı "Şərəfli ölüm" hekayəsinin baş qəhrəmanı Qulamrza Cavidandır. Hekayədə onun həyatı və mübarizəsi təsvir olunub.

Həmçinin bax

Mənbə

İstinadlar

Mərəndli, 2017. səh. 312
Çeşmazər, 1986. səh. 36
İsmayılov, Güləddin. "Azərbaycan Milli Hökumətinin sərhəngi (polkovniki) Qulamrza Cavidan". Azərbaycan Demokrat Firqəsi. 2021-12-20. 2023-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-11.
Mərəndli, 2017. səh. 162
Tərtib edən və məsul redaktor: Səməd Bayramzadə. "21 Azər – 70" fotoalbom (şərhlərlə) (PDF). Bakı: “Araz” nəşriyyatı. 2015. səh. 33. ISBN . Archived from the original on 2022-03-09. İstifadə tarixi: 2024-12-11.
Çeşmazər, 1986. səh. 60
Miyanalı, Əlirza; Fələki, Lütfəli. Fədailər Azərbaycan xalqının 21 Azər hərəkatında (PDF) (az.). 2021-07-28 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-12-11.
""Azərbaycan" qəzetinin səhifələrində". Xalq cəbhəsi qəzeti. 2020-12-03. İstifadə tarixi: 2024-12-11.
Çeşmazər, 1986. səh. 115
Çeşmazər, 1986. səh. 81
Mərəndli, 2017. səh. 186
Şəmidə, 1961. səh. 164
Mərəndli, 2017. səh. 324
Tağıyeva,Rəhimli,Bayramzadə, 2000. səh. 242
НАЗИРЛИ, Шамистан. "Жертвы шахского режима". www.kaspiy.az (rus). 2015-08-09. İstifadə tarixi: 2024-12-11.
Nəzirli, Şəmistan. Arxivlərin sirri açılır (PDF) (az.). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1999. 264. 2022-05-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-12-11.
Mehdibəyova, 2007. səh. 164

Ədəbiyyat

Çeşmazər, Mirqasım. Azərbaycan Demokrat Partiyasının yaranması və fəaliyyəti (PDF) (az.). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1986. səh. 121.
Mərəndli, Barış. "21 Azər" soyqırımı: 1946-1947-ci illərdə Cənubi Azərbaycanda kütləvi qırğınlar (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2017. səh. 376. ISBN .
Mehdibəyova, Mahmizər. Cənubi Azərbaycan mühacirət nəsri: 1947-1990-cı illər (az.). Bakı: Nurlan nəşriyyatı. 2007. səh. 192.
Tağıyeva, Şövkət; Rəhimli, Əkrəm; Bayramzadə, Səməd. Güney Azərbaycan (az.). Bakı: Orxan NPM. 2000. səh. 517.
Şəmidə, Əli. İranda fəhlə və həmkarlar hərəkatı (1941-1946) (az.). Bakı: Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Nəşriyyatı. 1961. səh. 181.

[FOOTNOTEMərəndli2017312-1] Mərəndli, 2017. səh. 312

[FOOTNOTEÇeşmazər198636-2] Çeşmazər, 1986. səh. 36

[3] İsmayılov, Güləddin. "Azərbaycan Milli Hökumətinin sərhəngi (polkovniki) Qulamrza Cavidan". Azərbaycan Demokrat Firqəsi. 2021-12-20. 2023-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-11.

[FOOTNOTEMərəndli2017162-4] Mərəndli, 2017. səh. 162

[5] Tərtib edən və məsul redaktor: Səməd Bayramzadə. "21 Azər – 70" fotoalbom (şərhlərlə) (PDF). Bakı: “Araz” nəşriyyatı. 2015. səh. 33. ISBN . Archived from the original on 2022-03-09. İstifadə tarixi: 2024-12-11.

[FOOTNOTEÇeşmazər198660-6] Çeşmazər, 1986. səh. 60

[7] Miyanalı, Əlirza; Fələki, Lütfəli. Fədailər Azərbaycan xalqının 21 Azər hərəkatında (PDF) (az.). 2021-07-28 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-12-11.

[8] ""Azərbaycan" qəzetinin səhifələrində". Xalq cəbhəsi qəzeti. 2020-12-03. İstifadə tarixi: 2024-12-11.

[FOOTNOTEÇeşmazər1986115-9] Çeşmazər, 1986. səh. 115

[FOOTNOTEÇeşmazər198681-10] Çeşmazər, 1986. səh. 81

[FOOTNOTEMərəndli2017186-11] Mərəndli, 2017. səh. 186

[FOOTNOTEŞəmidə1961164-12] Şəmidə, 1961. səh. 164

[FOOTNOTEMərəndli2017324-13] Mərəndli, 2017. səh. 324

[FOOTNOTETağıyeva,Rəhimli,Bayramzadə2000242-14] Tağıyeva,Rəhimli,Bayramzadə, 2000. səh. 242

[15] НАЗИРЛИ, Шамистан. "Жертвы шахского режима". www.kaspiy.az (rus). 2015-08-09. İstifadə tarixi: 2024-12-11.

[:0-16] Nəzirli, Şəmistan. Arxivlərin sirri açılır (PDF) (az.). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1999. 264. 2022-05-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-12-11.

[FOOTNOTEMehdibəyova2007164-17] Mehdibəyova, 2007. səh. 164