Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qrenlandiya suiti (lat. Pagophilus groenlandicus) — Arktikada yaşayan dəniz məməlisi.
| Pagophilus | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Pagophilus | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Yayıldığı ərazilər
Qrenlandiya suitiləri əsasən Şimal Buzlu okean sularında rast gəlinir. Onların bir-birindən ayrı ərazilərdə yaşayan papulasiyaları vardır:
- Ağ dəniz, cütləşmə dövrü Barens dənizi və Kara dənizi;
- Labrador yarımadası, Nyufaundlend sahilərində və Müqəddəs Lavrentiya körfəzi sularında, çütləşmə dövründən sonra isə Kanada və Qrenlandiya sahillərində;
- Yan-Mayendən şimalda, çütləşmə dönəmi isə və Şərqi Qtenlandiya sahillərində.
Xüsusiyyətləri
Onlar əsasən artik sularda yaşayır. Erkəklərinin özünə məxsus rəngi vardır, bu səbəbdən digər nnövlərdən asanlıqla fərqlənir. Onların dərisi gümüşü-boz, başları isə qara rəngdə olur. Dişilərdə isən bu rənglər nisbətən solğun olur. Üstlək üzərində ləkələrdə vardır. Uzunluqlarl 170–180 sm, çəkisi isə 120–140 kq təşkil edir. Qrenlandiya suitiləri əsasən balıqlarla qidalanır. Onlar ovunu 200 metr dərinlikdə belə tuta bilir. Çox yaxşı üzmə qabiliyyətinə malikdirlər. 1000 km-lərlə məsafəni üzə bilirlər. Onlar balıq tutarkən dəniz suyunu udurlar. Şirin duyu isə buzlardan əldə edirlər. Yay ayları ərzində əsasən açıq dənizdə və tənha buzlaqlarda olmağı xoşlayırlar.
Çütləşmə dönəmi yanvar və fevral aylarını əhatə edir. Yeni doğulan balalar buz üzərində doğulur. Balalar südlə qisalanır və gün ərzində 2 kq çəki artır. Onların çəkisi 9–10 kq, uzunluğu isə 92 sm olur. Yeni doğulan balalar ağ rəngə malik olur. 10 gün müddətində onlar buzlaqları tərk etmirlər. Doğuşdan sonra dişilər artıq çütləşməyə hazır olurlar. Hamiləlik dövrü 11,5 ay təşkil edir.
Ağ dəniz populyasiyası
XIX–XX əsrlər ərazində qrenlandiya suitilərinin ağ dənizdə yaşayan papulyasiyasının sayında azalma müşahidə edilirdi. Bunun əsas səbəbi kütləvi onlanma və buz sahəələrinin azalması idi. Onların sayı 200–300 min baş qiymətləndirilirdi. Hazirda isə onların sayı 1 milyon baş olaraq qiymətləndirilir. İl ərzində 300–350 min baş bala doğulur.
Bu papulyasiyanın balaları fevral və mart ayları doğulur. Analar balanı buz üzərində doğur. Balalar ağ rəngdə olsalarda buzdan seçilmirlər.
Sənaye əhəmiyyəti
Qrenladiya suitiləri əhəmiyyət kəsb edir. Belə ki, onların piyindən ostifadə edilir və balalarının dərisi isə qiymətlidir. Bu səbəbdən onların sayı ilbəil azalır. Rusiya ərazisində əsasən onlar Ağ dəniz sularında ovlanılır. Onların ətindən də istifadə edilir. Əvvəllərdə onlar ovlanılırdı. Belə ki il ərzində 200–300 min baş təşkil edirdi. Əsasən qida kimi. [[1960-cı illərdə bu rəqəm 20-minə enir. 1970-ci illərdə isə 34-min başa çatır. Bu ovlanmaların məqsədi isə sırf onların dərisi ilə əlaüədar olur.
2009-cu ilin fevralında Rusiya Federasiyasında balıqçılıq haqqında qərarına əsasən suitilərin bir yaşına çatmamış balalarının ovlanması tamamən qadağan edilmişdir (Ağ dənizdə).
Beynəlxalq bölgü
Altantik okeanın simal-qərb üzrə beynəlxalq balıqçılıq orqanı, Dənizlərdən istifadə üzrə beynəlxal təşkilat və Norveç araşdırmalar univerditeti Atlantik okeanda qrenladiya suitilərinin qiymətləndirməsini aparır. Hədəf isə Rusiya, Norveç, Qrenlandiya və Kanadaya düşən ov kvotasını müəyyən etməkdir.
Ədəbiyyat
- Ерохина И. А., Кавцевич Н. Н. Гематологические данные к оценке состояния беломорской популяции гренландских тюленей // Мат. VI съезда Териологического общ. РАН, 13–16 апреля 1999 г., Москва. — М.: Россельхозакадемия, 1999.
- Мишин В. Л. Современное состояние и тенденции развития популяций морских млекопитающих Баренцева моря. PDF 2014-04-24 at the Wayback Machine
- Смирнов Н. А. Очерк русских ластоногих // Зап. Имп. АН. СПб. — 1908. Сер.8. — Т.23. — № 4. — 75 с.
- Benjaminsen T. Pup production and sustainable yield of White Sea harp seals // FiskDir. Skr. Ser. HavUnders. — 1979. — № 16. — P. 551–559.
- Haug, Т., Kreyer, А. В., Nilssen, К. Т., Ugland, K. I., Aspholm, P. E. Harp seal (Phoca groenlandica) invasions in Norwegian coastal waters: age composition and feeding habits // ICES Journal of Marine Science. — 1991. — Volume 48. — P. 363–371.
- Haug T., Henriksen G., Kondakov A., Mishin V., Nilssen K., Rov N. The status of grey seals Halichoerus grypus in North Norway and on the Murman coast, Russia // J. Biological Conservation (Gr. Britain). — 1994. — Volume 70. — P. 59–67.
- Lindstrøm, U., Nilssen, K. T., Pettersen, L. M., & Haug, T. Harp seal foraging behaviour during summer around Svalbard in the northern Barents Sea: diet composition and the selection of prey // Polar Biology. — 2013. — Volume 36. — № 3. — P. 305–320.
- Nilssen K. Seasonal distribution, condition and habits of Barents Sea harp seals (Phoca groenlandica) // Dr. Sci. thesis.: The Norw. Coll. of Fish. Sc. — Tromso. 1995. — 125 p. PDF 2014-04-24 at the Wayback Machine
- Nowak R. M. : Walker’s Mammals of the World / 6th Edition. — Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1999. — .
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2003.
- Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p.
- "Rusların çoxu öz ölkələrində suitilərdən istifadə olunması haqqında məlumatı yoxdur". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-11.
- Rusiyada suiti balalarının ovlanması tamamən qadağan edilmişdir / (РИА «Новости»). — 2009. — 18 mart. Elektron resurs 2016-03-06 at the Wayback Machine
- Eugène Lapointe. Suitilər və dəniz mühiti. — IWMC World Conservation Trust, 2009. PDF 2014-04-24 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
- Qrenlandiya suiti 2020-08-04 at the Wayback Machine
- Bioloji ensiklopediya: (Phocidae) [ölü keçid]
- Heyvanların beynəlxalq qoruma fondu: Qrenlandiya suiti 2015-11-15 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qrenlandiya suiti lat Pagophilus groenlandicus Arktikada yasayan deniz memelisi PagophilusElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir PagophilusBeynelxalq elmi adiPagophilus groenlandicus Johann Christian Polycarp Erxleben 1777 Sekil axtarisiITIS 622022FW 80726Yayildigi erazilerQrenlandiya suitileri esasen Simal Buzlu okean sularinda rast gelinir Onlarin bir birinden ayri erazilerde yasayan papulasiyalari vardir Ag deniz cutlesme dovru Barens denizi ve Kara denizi Labrador yarimadasi Nyufaundlend sahilerinde ve Muqeddes Lavrentiya korfezi sularinda cutlesme dovrunden sonra ise Kanada ve Qrenlandiya sahillerinde Yan Mayenden simalda cutlesme donemi ise ve Serqi Qtenlandiya sahillerinde XususiyyetleriOnlar esasen artik sularda yasayir Erkeklerinin ozune mexsus rengi vardir bu sebebden diger nnovlerden asanliqla ferqlenir Onlarin derisi gumusu boz baslari ise qara rengde olur Disilerde isen bu rengler nisbeten solgun olur Ustlek uzerinde lekelerde vardir Uzunluqlarl 170 180 sm cekisi ise 120 140 kq teskil edir Qrenlandiya suitileri esasen baliqlarla qidalanir Onlar ovunu 200 metr derinlikde bele tuta bilir Cox yaxsi uzme qabiliyyetine malikdirler 1000 km lerle mesafeni uze bilirler Onlar baliq tutarken deniz suyunu udurlar Sirin duyu ise buzlardan elde edirler Yay aylari erzinde esasen aciq denizde ve tenha buzlaqlarda olmagi xoslayirlar Cutlesme donemi yanvar ve fevral aylarini ehate edir Yeni dogulan balalar buz uzerinde dogulur Balalar sudle qisalanir ve gun erzinde 2 kq ceki artir Onlarin cekisi 9 10 kq uzunlugu ise 92 sm olur Yeni dogulan balalar ag renge malik olur 10 gun muddetinde onlar buzlaqlari terk etmirler Dogusdan sonra disiler artiq cutlesmeye hazir olurlar Hamilelik dovru 11 5 ay teskil edir Ag deniz populyasiyasiXIX XX esrler erazinde qrenlandiya suitilerinin ag denizde yasayan papulyasiyasinin sayinda azalma musahide edilirdi Bunun esas sebebi kutlevi onlanma ve buz saheelerinin azalmasi idi Onlarin sayi 200 300 min bas qiymetlendirilirdi Hazirda ise onlarin sayi 1 milyon bas olaraq qiymetlendirilir Il erzinde 300 350 min bas bala dogulur Bu papulyasiyanin balalari fevral ve mart aylari dogulur Analar balani buz uzerinde dogur Balalar ag rengde olsalarda buzdan secilmirler Senaye ehemiyyeti Qrenladiya suitileri ehemiyyet kesb edir Bele ki onlarin piyinden ostifade edilir ve balalarinin derisi ise qiymetlidir Bu sebebden onlarin sayi ilbeil azalir Rusiya erazisinde esasen onlar Ag deniz sularinda ovlanilir Onlarin etinden de istifade edilir Evvellerde onlar ovlanilirdi Bele ki il erzinde 200 300 min bas teskil edirdi Esasen qida kimi 1960 ci illerde bu reqem 20 mine enir 1970 ci illerde ise 34 min basa catir Bu ovlanmalarin meqsedi ise sirf onlarin derisi ile elauedar olur 2009 cu ilin fevralinda Rusiya Federasiyasinda baliqciliq haqqinda qerarina esasen suitilerin bir yasina catmamis balalarinin ovlanmasi tamamen qadagan edilmisdir Ag denizde Beynelxalq bolgu Altantik okeanin simal qerb uzre beynelxalq baliqciliq orqani Denizlerden istifade uzre beynelxal teskilat ve Norvec arasdirmalar univerditeti Atlantik okeanda qrenladiya suitilerinin qiymetlendirmesini aparir Hedef ise Rusiya Norvec Qrenlandiya ve Kanadaya dusen ov kvotasini mueyyen etmekdir EdebiyyatErohina I A Kavcevich N N Gematologicheskie dannye k ocenke sostoyaniya belomorskoj populyacii grenlandskih tyulenej Mat VI sezda Teriologicheskogo obsh RAN 13 16 aprelya 1999 g Moskva M Rosselhozakademiya 1999 Mishin V L Sovremennoe sostoyanie i tendencii razvitiya populyacij morskih mlekopitayushih Barenceva morya PDF 2014 04 24 at the Wayback Machine Smirnov N A Ocherk russkih lastonogih Zap Imp AN SPb 1908 Ser 8 T 23 4 75 s Benjaminsen T Pup production and sustainable yield of White Sea harp seals FiskDir Skr Ser HavUnders 1979 16 P 551 559 Haug T Kreyer A V Nilssen K T Ugland K I Aspholm P E Harp seal Phoca groenlandica invasions in Norwegian coastal waters age composition and feeding habits ICES Journal of Marine Science 1991 Volume 48 P 363 371 Haug T Henriksen G Kondakov A Mishin V Nilssen K Rov N The status of grey seals Halichoerus grypus in North Norway and on the Murman coast Russia J Biological Conservation Gr Britain 1994 Volume 70 P 59 67 Lindstrom U Nilssen K T Pettersen L M amp Haug T Harp seal foraging behaviour during summer around Svalbard in the northern Barents Sea diet composition and the selection of prey Polar Biology 2013 Volume 36 3 P 305 320 Nilssen K Seasonal distribution condition and habits of Barents Sea harp seals Phoca groenlandica Dr Sci thesis The Norw Coll of Fish Sc Tromso 1995 125 p PDF 2014 04 24 at the Wayback Machine Nowak R M Walker s Mammals of the World 6th Edition Baltimore Johns Hopkins University Press 1999 ISBN 0 8018 5789 9 IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2003 Mammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0 Ruslarin coxu oz olkelerinde suitilerden istifade olunmasi haqqinda melumati yoxdur 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 11 Rusiyada suiti balalarinin ovlanmasi tamamen qadagan edilmisdir RIA Novosti 2009 18 mart Elektron resurs 2016 03 06 at the Wayback Machine Eugene Lapointe Suitiler ve deniz muhiti IWMC World Conservation Trust 2009 PDF 2014 04 24 at the Wayback MachineXarici kecidlerQrenlandiya suiti 2020 08 04 at the Wayback Machine Bioloji ensiklopediya Phocidae olu kecid Heyvanlarin beynelxalq qoruma fondu Qrenlandiya suiti 2015 11 15 at the Wayback Machine