Qrampian dağları ing Grampian Mountains şot kelt Am Monadh şotlandiyanın şimal şərqində yerləşən dağ sistemi Qrampian da

Qrampian dağları(ing. Grampian Mountains şot.kelt Am Monadh) — Şotlandiyanın şimal-şərqində yerləşən dağ sistemi. Qrampian dağları Şotlandiya dağlıq yaylasının cənub-şərq hissəsini təşkil edir. Hündürlüyünə görə Böyük Britaniyanın ən yüksək dağ silsiləsidir. Ərazinin ən hündür zirvəsi olan Ben Nevis həmdə Böyük Britaniyanın ən hündür dağıdır.

Qrampian

Ümumi məlumatlar
Mütləq hündürlüyü	1344 m
Uzunluğu	269 km
Eni	247 km
Sahəsi	26 374 km²
Hündür nöqtəsi	Ben Nevis dağı
Yaranma dövrü	Paleozoyun sonu Mezozoyun əvvəli
Süxurları	Qranit , Qneys , Mərmər , Kvarsit
Yerləşməsi

Ölkə	Birləşmiş Krallıq
Yerləşməsi	Böyük Britaniya, Şotlandiya
Qrampian
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

Qrampian dağları Şimal-qərb dağlıq yaylasından Qreyt Qlen (Qreyt Mor) tektoknik sınma zolağı vasitəsi ilə ayrılır. Şimal-qərb və Qrampian dağları birlikdə Şotlandiya dağlıq yaylasını formalaşdırır. Qrampian dağları Şotlandiya ərazisinin üçdə bir hissəsini təşkil edir. Ərazinin ən hündür zirvələri Ben Nevis (1344 m) və Ben Makduidir.(1309 m) Bu zərvələr Qrampian dağlarının bir hissəsi olan Kerinqorum dağlarında yerləşir. Dağlıq qurşağın şimal sərhəddi Kaledon kanalından keçir. Qrampian dağlarının 300-dən çox zirvəsi var ki, bunlarında çoxu 500-900 metr hündürlüyə malikdir. Əksər zirvələr dik və çətin keçiləndir.

Ümümilikdə Qrampian dağları 10 fərqli dağ sistemindən ibarətdir :

Spin Brice-Elgin
Aberdeen tirəsi
Kerinqorum dağları
Fort William-Loch Erict
Mərkəzi Qrampian
Braemar-Montrose
Loc Leven-Connel Bridge-Glen Loki
Loc Rannoc-Loc Tay
Clyde-Strak Tay
Oban-Dunoon-Mull

Geologiyası

Dağların geoloji yaşı 200 milyon il hesab olunur. Ərazi maqmatik və metamorfik süxurlardan təşkil olunub. Ümumilikdə Qrampian dağlarının formalaşması Palezoyun sonu başlamış və Mezozoyun ortalarına qədər davam etmişdir. Demək olar ki, bütün dağlıq ərazidə kristallik süxurlar çox üzdə yerləşir və bəzən qranit, qneys, mərmər kimi süxurlar nazik torpaq qatı altında böyük məsafələri əhatə edir.

İqlimi

Ərazi mülayim dəniz iqliminə malikdir. Yanvar ayının orta temperaturu +5 — +7 °C arasında dəyişir. İyul ayı isə sərin keçir və orta ayliq temperatur +19 °C-dən yuxarı olmur. Orta illik yağıntı 1000 mm-dən yuxarıdır. İlin 100 günü qar örtüyü qalır.

Daxili suları

Əsas büyük çayları Tey, Spey, Kaui-Uoter, Don və Didir. Lox Ness, Lox Oix, Lox-Loxi şirin sulu və ən böyük gölləridir.

Fauna və florası

Qrampian dağları zəngin fauna və floraya malikdir. Bitki örtüyü arktik və alp qurşağına daxildir. Qeydiyyata düşən 363 növün 81 alp qurşağı üçün xarakterik bitkilərdi. Tey çayında dünya üzrə nəsli kəsilməkdə olan "Avropa molyuskaları"nın üçdə ikisi yerləşir.

Şəkillər

perrow="4"
Ben Nevis zirvəsi.
Tey çayı
Qrampian dağlarının xarakterik landşaftı
Qırmızı maral

İstinadlar

"Grampian Mountains, Scotland, United Kingdom". 2015-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-18.
"Great Glen Way". 2012-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-18.
"Grampian Mountains". 2012-09-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-18.
J. C. Willis et I. H. Burkill, Flowers and Insects in Great Britain, Annals of Botany vol. 9 n° 34, juin 1895
"Грампианские горы". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-20.

[1] "Grampian Mountains, Scotland, United Kingdom". 2015-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-18.

[2] "Great Glen Way". 2012-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-18.

[3] "Grampian Mountains". 2012-09-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-18.

[4] J. C. Willis et I. H. Burkill, Flowers and Insects in Great Britain, Annals of Botany vol. 9 n° 34, juin 1895

[5] "Грампианские горы". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-20.