Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qiyasəddin Qeybullayev (tam adı: Qeybullayev Qiyasəddin Əsgər oğlu; 13 mart 1934, Rustov, Quba rayonu – 13 dekabr 2002) — Azərbaycan tarixçisi, etnoqrafi, tarix elmləri doktoru, professor.
| Qiyasəddin Qeybullayev | |
|---|---|
| Qeybullayev Qiyasəddin Əsgər oğlu | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Rustov, Quba rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (68 yaşında) |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Elmi dərəcəsi | tarix elmləri doktoru |
| Elmi adı | professor |
Həyatı
Qiyasəddin Qeybullayev 13 mart 1934-cü ildə Quba rayonunun Rustov kəndində anadan olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Baki şəhərində 9 nömrəli Peşə Texniki məktəbində oxuyub. 1952-ci ilin noyabrında "Buzovnaneft" və "Kirovneft" mədənlərində təmir ustasının köməkçisi işləyib. 1953-1958-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarix fakultəsində təhsil alıb, Cəlilabad rayonunun Sabirabad kənd orta məktəbində 2 il tarix muəllimi işləyib. 1960-cı ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyası Tarix İnstititutunun nəzdində Azərbaycan etnografiyası ixtisası üzrə aspiranturada oxuyub. Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunda kiçik elmi işçi (1964-1973), böyük elmi işçi (1973-1992),1992-ci ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyası Tarix İnstitutu Arxeologiya və Etnografiya sektorunun aparıcı elmi işçisi olmuşdur. 1966-cı ildə tarix elmləri namizədi, 1995-ci ildə tarix elmləri doktoru elmi dərəcəsini almışdır. 1996-cı ildə ABŞ-də çap olunan "Türk dünyası" jurnalının redaksiya heyətini seçilmişdir. Q.Ə.Qeybullayev Azərbaycan Milli Məclisinin yanında Toponimiya Komissiyasının üzvü olmuşdur. Alim 10 monoqrafiya və 200-dən çox elmi məqalənin müəllifidir.
Qiyasəddin Qeybullayev 13 dekabr 2002-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Elmi fəaliyyəti və elmi araşdırmaları
1966-cı ildə "Azərbaycanlılarda müasir ailə məişəti" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edib. Sonrakı illərdə o, bu mövzu üzrə araşdırmalarını davam etdirmiş, "Azərbaycanlılarda ailə və nikah. Tarixi etnoqrafik tədqiqat. XIX əsr və XX əsrin əvvəlləri " mövzusunda doktorluq dissertasiyasını yazmışdır. Ali Attestasiya Komissiyası çoxsaylı monoqrafiyalarına görə müdafiə etmədən 1995-ci ildə Q. Qeybullayevə tarix elmləri doktoru elmi dərəcəsini vermişdir. O, Azərbaycan etnoqrafiyasında ailə məişəti sahəsi üzrə Azərbaycanda yeganə tədqiqatçı olub. Q. Qeybullayev 1960-cı illərdə Azərbaycan toponomiyasının tədqiqinə başlamış, məhz alim ilk dəfə Azərbaycanın coğrafi adlarında müxtəlif tarixi dövrlərdə Azərbaycanda yaşamış çoxlu türk tayfalarının adlarını, hazırda dilimizdə qalmamış çoxlu qədim türk sözləri aşkarlanmışdir. Onun rus dilində yazdığı "Azərbaycanın toponomiyası" adlı əsəri SSRİ Elmlər Akademiyasının Etnoqrafiya, Coğrafiya və Dilçilik institutlarında 1982-1983-cü illərdə müzakirə edilib bəyənilmiş, 1986-cı ildə Bakida çap olunmuşdur. Alimin elmi yaradıcılığında Azərbaycan xaıqının mənşəyi problemi mühüm yer tutur. Azərbaycan tarixşünasliğında hakim baxışa görə XI-XII əsrlərə qədər azərbaycanlıların ulu əcdadları cənubda irandilli, şimalda dağıstandilli idi. Həmin əsrlərdə gəlmiş oğuzlar bu xalqları assimilə etmiş, özlərini türkləşdirmiş, nəticədə azərbaycan xalqı və azərbaycan dili yaranmişdır. Q.Ə.Qeybullayev bu baxışın tamamilə əksinə yeni baxış irəli sürmüş, onun əsaslandırılmasına 4 monoqrafiya "Azərbaycanlıların etnogenezinə dair" (1991), "Qədim türklər və Ermənistan" (1992), "Azərbaycanlıların etnik tarixinə dair" (1994), "Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən" (1994) həsr etmişdir. Onun baxışı 3 qrup fakta əsaslanır: 1) e.ə. I minillikdə və eramızın I minilliyində həm cənubda, həm də şimalda qədim mənbələrdə çəkilmiş yer adlarının türkcə olması; 2) həmin qədim yer və şəxs adlarında Azərbaycan dilində və onun dialektlərində saxlanmamış çoxlu qədim türk sözlərinin əksini tapması; 3) V-XI əsrlərə aid erməni və gürcü mənbələrində çoxlu miqdarda türk sözlərinin olması. Onun bu konsepsiyası Bakı Dövlət Universitetinin və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin tarix fakültəsinin çap etdirdikləri "Azərbaycan tarixi" dərsliklərində əksini tapmışdır. Q.Ə.Qeybullayev Ermənistan azərbaycanlılarının etnik tarixinə və onların deportasiyasına dair tədqiqat aparmış, iri həcmli "Ermənistanda Azərbaycan mənşəli toponimlərin izahlı lüğəti"ni çap etdirmişdir (akademik Budaq Budaqovla birlikdə). Əsərin birinci hissəsində Azərbaycan xalqının mənşəyi haqqında yeni baxışın xeyrinə yeni faktlar gətirilmişdir. 2002-ci ildə B.Ə.Budaqovla həmmüəllif olduğu "Gürcüstanda türkmənşəli toponimlərin izahlı lüğəti" çap olunub.
Əsərləri
- Топонимия Азербайджана 2012-12-09 at the Wayback Machine. Баку, Элм, 1986. - 192.
- Qarabağ: Etnik və siyasi tarixinə dair. Bakı, Elm, 1990. 248 s.
- К этногенезу азербайджанцев: историко-этнографическое исследование. Том I. 2017-05-17 at the Wayback Machine Баку: «Элм», 1991, 348 стр.
- Qədim türklər və Ermənistan 2012-10-28 at the Wayback Machine. B. : Azərnəşr, 1992, 140 səh.
- Qarabağın etnik tarixi. Bakı, 1993.
- Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən 2012-10-28 at the Wayback Machine. Bakı. "Azərnəşr", 1994. 248 s.
- Azərbaycanlıların etnik tarixinə dair.- Bakı, Elm, 1994.
- Ermənistanda Azərbaycan mənşəli toponimlərin izahlı lüğəti (Budaq Budaqov ilə həmmüəllif): I hissə 2012-05-26 at the Wayback Machine, II hissə 2014-09-01 at the Wayback Machine, III hissə 2014-09-01 at the Wayback Machine, IV hissə 2015-06-10 at the Wayback Machine. Bakı, "Oğuz eli", 1998.
- Gürcüstanda türk mənşəli toponimlərin izahlı lüğəti. Müəlliflər: B. Ə. Budaqov, Q. Ə. Qeybullayev. Elmi redaktor: B. Ə. Budaqov. Redaktor: R. Kərimova. Bakı: “İsmayıl” Nəşriyyat Poliqrafiya Müəssisəsi, 2002, 320 səhifə. (PDF versiyası, 302 səh.)
- Elmi publisistik məqalələr. Bakı, 2002.
- Biz beləyik (satirik lövhələr və şerlər). Baki, 2002.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qiyaseddin Qeybullayev tam adi Qeybullayev Qiyaseddin Esger oglu 13 mart 1934 Rustov Quba rayonu 13 dekabr 2002 Azerbaycan tarixcisi etnoqrafi tarix elmleri doktoru professor Qiyaseddin QeybullayevQeybullayev Qiyaseddin Esger ogluDogum tarixi 13 mart 1934Dogum yeri Rustov Quba rayonu Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 13 dekabr 2002 68 yasinda Vetendasligi SSRI AzerbaycanElmi derecesi tarix elmleri doktoruElmi adi professorHeyatiQiyaseddin Qeybullayev 13 mart 1934 cu ilde Quba rayonunun Rustov kendinde anadan olub Orta mektebi bitirdikden sonra Baki seherinde 9 nomreli Pese Texniki mektebinde oxuyub 1952 ci ilin noyabrinda Buzovnaneft ve Kirovneft medenlerinde temir ustasinin komekcisi isleyib 1953 1958 ci illerde Azerbaycan Dovlet Universitetinin tarix fakultesinde tehsil alib Celilabad rayonunun Sabirabad kend orta mektebinde 2 il tarix muellimi isleyib 1960 ci ilde Azerbaycan Elmler Akademiyasi Tarix Instititutunun nezdinde Azerbaycan etnografiyasi ixtisasi uzre aspiranturada oxuyub Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Tarix Institutunda kicik elmi isci 1964 1973 boyuk elmi isci 1973 1992 1992 ci ilden Azerbaycan Elmler Akademiyasi Tarix Institutu Arxeologiya ve Etnografiya sektorunun aparici elmi iscisi olmusdur 1966 ci ilde tarix elmleri namizedi 1995 ci ilde tarix elmleri doktoru elmi derecesini almisdir 1996 ci ilde ABS de cap olunan Turk dunyasi jurnalinin redaksiya heyetini secilmisdir Q E Qeybullayev Azerbaycan Milli Meclisinin yaninda Toponimiya Komissiyasinin uzvu olmusdur Alim 10 monoqrafiya ve 200 den cox elmi meqalenin muellifidir Qiyaseddin Qeybullayev 13 dekabr 2002 ci ilde Baki seherinde vefat etmisdir Elmi fealiyyeti ve elmi arasdirmalari1966 ci ilde Azerbaycanlilarda muasir aile meiseti movzusunda namizedlik dissertasiyasini mudafie edib Sonraki illerde o bu movzu uzre arasdirmalarini davam etdirmis Azerbaycanlilarda aile ve nikah Tarixi etnoqrafik tedqiqat XIX esr ve XX esrin evvelleri movzusunda doktorluq dissertasiyasini yazmisdir Ali Attestasiya Komissiyasi coxsayli monoqrafiyalarina gore mudafie etmeden 1995 ci ilde Q Qeybullayeve tarix elmleri doktoru elmi derecesini vermisdir O Azerbaycan etnoqrafiyasinda aile meiseti sahesi uzre Azerbaycanda yegane tedqiqatci olub Q Qeybullayev 1960 ci illerde Azerbaycan toponomiyasinin tedqiqine baslamis mehz alim ilk defe Azerbaycanin cografi adlarinda muxtelif tarixi dovrlerde Azerbaycanda yasamis coxlu turk tayfalarinin adlarini hazirda dilimizde qalmamis coxlu qedim turk sozleri askarlanmisdir Onun rus dilinde yazdigi Azerbaycanin toponomiyasi adli eseri SSRI Elmler Akademiyasinin Etnoqrafiya Cografiya ve Dilcilik institutlarinda 1982 1983 cu illerde muzakire edilib beyenilmis 1986 ci ilde Bakida cap olunmusdur Alimin elmi yaradiciliginda Azerbaycan xaiqinin menseyi problemi muhum yer tutur Azerbaycan tarixsunasliginda hakim baxisa gore XI XII esrlere qeder azerbaycanlilarin ulu ecdadlari cenubda irandilli simalda dagistandilli idi Hemin esrlerde gelmis oguzlar bu xalqlari assimile etmis ozlerini turklesdirmis neticede azerbaycan xalqi ve azerbaycan dili yaranmisdir Q E Qeybullayev bu baxisin tamamile eksine yeni baxis ireli surmus onun esaslandirilmasina 4 monoqrafiya Azerbaycanlilarin etnogenezine dair 1991 Qedim turkler ve Ermenistan 1992 Azerbaycanlilarin etnik tarixine dair 1994 Azerbaycan turklerinin tesekkulu tarixinden 1994 hesr etmisdir Onun baxisi 3 qrup fakta esaslanir 1 e e I minillikde ve eramizin I minilliyinde hem cenubda hem de simalda qedim menbelerde cekilmis yer adlarinin turkce olmasi 2 hemin qedim yer ve sexs adlarinda Azerbaycan dilinde ve onun dialektlerinde saxlanmamis coxlu qedim turk sozlerinin eksini tapmasi 3 V XI esrlere aid ermeni ve gurcu menbelerinde coxlu miqdarda turk sozlerinin olmasi Onun bu konsepsiyasi Baki Dovlet Universitetinin ve Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Universitetinin tarix fakultesinin cap etdirdikleri Azerbaycan tarixi dersliklerinde eksini tapmisdir Q E Qeybullayev Ermenistan azerbaycanlilarinin etnik tarixine ve onlarin deportasiyasina dair tedqiqat aparmis iri hecmli Ermenistanda Azerbaycan menseli toponimlerin izahli lugeti ni cap etdirmisdir akademik Budaq Budaqovla birlikde Eserin birinci hissesinde Azerbaycan xalqinin menseyi haqqinda yeni baxisin xeyrine yeni faktlar getirilmisdir 2002 ci ilde B E Budaqovla hemmuellif oldugu Gurcustanda turkmenseli toponimlerin izahli lugeti cap olunub EserleriToponimiya Azerbajdzhana 2012 12 09 at the Wayback Machine Baku Elm 1986 192 Qarabag Etnik ve siyasi tarixine dair Baki Elm 1990 248 s K etnogenezu azerbajdzhancev istoriko etnograficheskoe issledovanie Tom I 2017 05 17 at the Wayback Machine Baku Elm 1991 348 str ISBN 580660425X Qedim turkler ve Ermenistan 2012 10 28 at the Wayback Machine B Azernesr 1992 140 seh Qarabagin etnik tarixi Baki 1993 Azerbaycan turklerinin tesekkulu tarixinden 2012 10 28 at the Wayback Machine Baki Azernesr 1994 248 s Azerbaycanlilarin etnik tarixine dair Baki Elm 1994 Ermenistanda Azerbaycan menseli toponimlerin izahli lugeti Budaq Budaqov ile hemmuellif I hisse 2012 05 26 at the Wayback Machine II hisse 2014 09 01 at the Wayback Machine III hisse 2014 09 01 at the Wayback Machine IV hisse 2015 06 10 at the Wayback Machine Baki Oguz eli 1998 Gurcustanda turk menseli toponimlerin izahli lugeti Muellifler B E Budaqov Q E Qeybullayev Elmi redaktor B E Budaqov Redaktor R Kerimova Baki Ismayil Nesriyyat Poliqrafiya Muessisesi 2002 320 sehife PDF versiyasi 302 seh Elmi publisistik meqaleler Baki 2002 Biz beleyik satirik lovheler ve serler Baki 2002 Xarici kecidlerYouTube de bax TRT Avaz da Qiyaseddin Qeybullayev haqqinda senedli filmVikikitabda Qiyaseddin Qeybullayev Biblioqrafiya movzusuna dair metn var