Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Qaçqınların statusuna dair konvensiya- 1951-ci il tarixli Qaçqınların Konvensiyası və ya 28 iyul 1951-ci il tarixli Cenevrə Konvensiyası olaraq da bilinən Qaçqınların Statusuna dair Konvensiya, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qaçqının kim olduğunu müəyyənləşdirən və sığınacaq verilən şəxslərin hüquqlarını və sığınacaq verən ölkələrin vəzifələrini müəyyənləşdirən çoxtərəfli bir müqaviləsidir. Konvensiya, müharibə cinayətkarları kimi hansının qaçqın kimi seçilmədiyini də müəyyənləşdirir. Konvensiya, həmçinin konvensiyaya əsasən verilmiş qaçqın səyahət sənədləri sahibləri üçün bəzi vizasız səyahətləri də təmin edir.
Qaçqın Konvensiyası, 1948-ci il tarixli Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsinin, hər bir insanı təqiblərdən qurtulmaq üçün digər ölkələrdə sığınacaq axtarmaq və bu sığınacaqdan istifadə etmək hüququnu tanıyan 14-cü maddəsinə əsaslanır. Qaçqın Konvensiyada nəzərdə tutulanlara əlavə olaraq dövlət tərəfindən qaçqınlar üçün nəzərdə tutulan hüquq və imtiyazlardan da istifadə edə bilər.
Konvensiyanın qaçqınlar üçün yaratdığı hüquqlar öz hüquqi qüvvəsini saxlamaqdadır. Bəziləri 21-ci əsrin qaçqın münasibətlərinin mürəkkəb təbiətinin, milli dövlətin, əhali yerdəyişməsinin, ətrafmühit mühacirəti və müasir müharibənin inkişaf etməkdə olan təbiətini tanıyan yeni bir müqavilə tələb etdiyini iddia edirdilər. Buna baxmayaraq, geri qaytarılmamaq prinsipi (Maddə 33) kimi fikirlər bu gün də 1951-ci il tarixli Konvensiyanın mənbəyidir.
Tarix
Konvensiya 28 iyul 1951-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının xüsusi konfransında təsdiqləndi və 22 aprel 1954-cü ildə qüvvəyə mindi. Başlanğıcda Konvensiya 1 yanvar 1951-ci ilədək (II Dünya Müharibəsindən sonra) Avropa qaçqınlarını qorumaqla məhdudlaşdı, lakin dövlətlər Konvensiyadan irəli gələn müddəaların başqa yerlərdən gələn qaçqınlara da şamil edilə biləcəyini də bildirdilər.
1967-ci il tarixli Konvensiya müddətləri qaldırdı və "heç bir coğrafi məhdudiyyət qoyulmadan" qaçqınlara tətbiq edildi, lakin Konvensiyanın tərəfləri tərəfindən verilən bəyannamələr ilə coğrafi əhatəyə alınmışdır.
Tərəflər
20 yanvar 2020-ci il tarixinə qədər Konvensiyanın 146, Protokolun 147 tərəfi var. Madaqaskar, Saint Kitts və Nevis yalnız Konvensiyanın, Cape Verde, Amerika Birləşmiş Ştatları və Venesuela isə yalnız Protokolun tərəfidir. ABŞ Protokolu 1968-ci ildə təsdiqlədiyi üçün 1951-ci il sənədində (Maddə 2–34) və Konvensiyada dəyişiklik edilmiş 1-ci maddənin "Torpağın ali qanunu" ilə ifadə edilmiş öhdəliklərin əksəriyyətini öz üzərinə götürdü.
Qaçqın anlayışı
Konvensiyanın 1-ci maddəsi qaçqını aşağıdakı kimi müəyyənləşdirir: 1951-ci il yanvarın 1-dək baş vermiş hadisələr nəticəsində və irqi, dini əlamət, vətəndaşlıq, müəyyən sosial qrupa mənsubiyyət və ya siyasi əqidə üzündən təqib qurbanı olmaq barədə tam əsaslı ehtiyatlara görə vətəndaşı olduğu ölkədən kənardadır və həmin ölkənin himayəsindən istifadə edə bilmir və ya bu cür ehtiyatlar üzündən istifadə etmək istəmir: və ya müəyyən vətəndaşlığı olmadan və həmin hadisələr nəticəsində əvvəl adətən yaşadığı ölkədən kənarda qalaraq bu cür ehtiyatlar üzündən oraya qayıda bilmir.
Vaxt keçdikcə və yeni qaçqın vəziyyətinin yaranması ilə 1951-ci il tarixli Konvensiyasının müddəalarının bu cür yeni qaçqınlara tətbiq edilməsinə ehtiyac getdikcə daha çox hiss olunurdu. Nəticədə, Qaçqınların Statusuna dair Konvensiya hazırlandı və 4 oktyabr 1967-ci ildə qüvvəyə mindi. BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı öz səlahiyyətləri daxilində Konvensiya ilə müəyyən edilmiş meyarlara uyğun gələn qaçqınlara beynəlxalq qoruma təmin etməyə çalışır. Protokol, qaçqınların 1951-ci il tarixli Konvensiyasının tərifi daxilində hər hansı bir şəxsi, "1 yanvar 1951-ci il və əvvəl meydana gələn hadisələr nəticəsində …" sözləri buraxılmış kimi ifadə etdi. 1951-ci il Konvensiyasında qaçqın anlayışına daha obyektiv bir tərif yaratmaq üçün bir neçə işçi qrupu yaradılmışdır. Onların şərtləri 1951-ci il Konvensiyasından fərqli olsa da, Konvensiya yeni, daha obyektiv tərifləri əhəmiyyətli dərəcədə formalaşdırdı. Bunlara Afrika Birliyi Təşkilatı tərəfindən (2002 Afrika Birliyindən) Afrikadakı Qaçqın Problemlərinin Xüsusi Aspektlərini İdarə edən 1969-cu il tarixli Konvensiyası və 1984 Kartagena Bəyannaməsi daxildir, bunlarla yanaşı, Cənubi və Orta Amerika, Meksika və Karib dənizindəki qaçqınlar üçün regional standartları da müəyyənləşdirir.
Uyğunsuzluq
Konvensiya "qanuni qüvvəyə minsə də", uyğunluğa nəzarət edən bir qurum yoxdur. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali KomissarlığıBirləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı nəzarətedici vəzifələrə malikdir, lakin Konvensiyanı tətbiq edə bilmir və fərdlərin şikayət verməsi üçün rəsmi bir mexanizm yoxdur. Konvensiya şikayətlərin Beynəlxalq Ədalət MəhkəməsinəBeynəlxalq Ədalət Məhkəməsi göndərilməli olduğunu göstərir. Görünən budur ki, heç bir millət bunu etməyib. Qaçqın BMT-nin İnsan Hüquqları Komitəsinə Mülki və Siyasi Hüquqlar Mülki və siyasi hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt və ya İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar Haqqında Beynəlxalq Paktlara əsasən, İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar Komitəsinə şikayət edə bilər, lakin heç kim indiyə kimi Konvensiyanın pozulması ilə əlaqədar olaraq bunu etməmişdir. Millətlər hüquq pozuculara qarşı beynəlxalq sanksiyalar tətbiq edə bilər, lakin heç bir xalq bunu etməmişdir.
Hazırda pozuntunun yeganə real nəticələri bunlardır: 1) mətbuatda ictimai rüsvayçılıq və 2) qanun pozucusunun BMT və digər millətlər tərəfindən şifahi şəkildə pislənməsidir. Lakin bu günə qədər bunların əhəmiyyətli bir maneə olduğu sübut edilməmişdir.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Qacqinlarin statusuna dair konvensiya 1951 ci il tarixli Qacqinlarin Konvensiyasi ve ya 28 iyul 1951 ci il tarixli Cenevre Konvensiyasi olaraq da bilinen Qacqinlarin Statusuna dair Konvensiya Birlesmis Milletler Teskilatinin qacqinin kim oldugunu mueyyenlesdiren ve siginacaq verilen sexslerin huquqlarini ve siginacaq veren olkelerin vezifelerini mueyyenlesdiren coxterefli bir muqavilesidir Konvensiya muharibe cinayetkarlari kimi hansinin qacqin kimi secilmediyini de mueyyenlesdirir Konvensiya hemcinin konvensiyaya esasen verilmis qacqin seyahet senedleri sahibleri ucun bezi vizasiz seyahetleri de temin edir Qacqin Konvensiyasi 1948 ci il tarixli Umumdunya Insan Huquqlari Beyannamesinin her bir insani teqiblerden qurtulmaq ucun diger olkelerde siginacaq axtarmaq ve bu siginacaqdan istifade etmek huququnu taniyan 14 cu maddesine esaslanir Qacqin Konvensiyada nezerde tutulanlara elave olaraq dovlet terefinden qacqinlar ucun nezerde tutulan huquq ve imtiyazlardan da istifade ede biler Konvensiyanin qacqinlar ucun yaratdigi huquqlar oz huquqi quvvesini saxlamaqdadir Bezileri 21 ci esrin qacqin munasibetlerinin murekkeb tebietinin milli dovletin ehali yerdeyismesinin etrafmuhit muhacireti ve muasir muharibenin inkisaf etmekde olan tebietini taniyan yeni bir muqavile teleb etdiyini iddia edirdiler Buna baxmayaraq geri qaytarilmamaq prinsipi Madde 33 kimi fikirler bu gun de 1951 ci il tarixli Konvensiyanin menbeyidir TarixKonvensiya 28 iyul 1951 ci ilde Birlesmis Milletler Teskilatinin xususi konfransinda tesdiqlendi ve 22 aprel 1954 cu ilde quvveye mindi Baslangicda Konvensiya 1 yanvar 1951 ci iledek II Dunya Muharibesinden sonra Avropa qacqinlarini qorumaqla mehdudlasdi lakin dovletler Konvensiyadan ireli gelen muddealarin basqa yerlerden gelen qacqinlara da samil edile bileceyini de bildirdiler 1967 ci il tarixli Konvensiya muddetleri qaldirdi ve hec bir cografi mehdudiyyet qoyulmadan qacqinlara tetbiq edildi lakin Konvensiyanin terefleri terefinden verilen beyannameler ile cografi ehateye alinmisdir Terefler20 yanvar 2020 ci il tarixine qeder Konvensiyanin 146 Protokolun 147 terefi var Madaqaskar Saint Kitts ve Nevis yalniz Konvensiyanin Cape Verde Amerika Birlesmis Statlari ve Venesuela ise yalniz Protokolun terefidir ABS Protokolu 1968 ci ilde tesdiqlediyi ucun 1951 ci il senedinde Madde 2 34 ve Konvensiyada deyisiklik edilmis 1 ci maddenin Torpagin ali qanunu ile ifade edilmis ohdeliklerin ekseriyyetini oz uzerine goturdu Qacqin anlayisiKonvensiyanin 1 ci maddesi qacqini asagidaki kimi mueyyenlesdirir 1951 ci il yanvarin 1 dek bas vermis hadiseler neticesinde ve irqi dini elamet vetendasliq mueyyen sosial qrupa mensubiyyet ve ya siyasi eqide uzunden teqib qurbani olmaq barede tam esasli ehtiyatlara gore vetendasi oldugu olkeden kenardadir ve hemin olkenin himayesinden istifade ede bilmir ve ya bu cur ehtiyatlar uzunden istifade etmek istemir ve ya mueyyen vetendasligi olmadan ve hemin hadiseler neticesinde evvel adeten yasadigi olkeden kenarda qalaraq bu cur ehtiyatlar uzunden oraya qayida bilmir Vaxt kecdikce ve yeni qacqin veziyyetinin yaranmasi ile 1951 ci il tarixli Konvensiyasinin muddealarinin bu cur yeni qacqinlara tetbiq edilmesine ehtiyac getdikce daha cox hiss olunurdu Neticede Qacqinlarin Statusuna dair Konvensiya hazirlandi ve 4 oktyabr 1967 ci ilde quvveye mindi BMT nin Qacqinlar uzre Ali Komissarligi oz selahiyyetleri daxilinde Konvensiya ile mueyyen edilmis meyarlara uygun gelen qacqinlara beynelxalq qoruma temin etmeye calisir Protokol qacqinlarin 1951 ci il tarixli Konvensiyasinin terifi daxilinde her hansi bir sexsi 1 yanvar 1951 ci il ve evvel meydana gelen hadiseler neticesinde sozleri buraxilmis kimi ifade etdi 1951 ci il Konvensiyasinda qacqin anlayisina daha obyektiv bir terif yaratmaq ucun bir nece isci qrupu yaradilmisdir Onlarin sertleri 1951 ci il Konvensiyasindan ferqli olsa da Konvensiya yeni daha obyektiv terifleri ehemiyyetli derecede formalasdirdi Bunlara Afrika Birliyi Teskilati terefinden 2002 Afrika Birliyinden Afrikadaki Qacqin Problemlerinin Xususi Aspektlerini Idare eden 1969 cu il tarixli Konvensiyasi ve 1984 Kartagena Beyannamesi daxildir bunlarla yanasi Cenubi ve Orta Amerika Meksika ve Karib denizindeki qacqinlar ucun regional standartlari da mueyyenlesdirir UygunsuzluqKonvensiya qanuni quvveye minse de uygunluga nezaret eden bir qurum yoxdur Birlesmis Milletler Teskilatinin Qacqinlar uzre Ali KomissarligiBirlesmis Milletler Teskilatinin Qacqinlar uzre Ali Komissarligi nezaretedici vezifelere malikdir lakin Konvensiyani tetbiq ede bilmir ve ferdlerin sikayet vermesi ucun resmi bir mexanizm yoxdur Konvensiya sikayetlerin Beynelxalq Edalet MehkemesineBeynelxalq Edalet Mehkemesi gonderilmeli oldugunu gosterir Gorunen budur ki hec bir millet bunu etmeyib Qacqin BMT nin Insan Huquqlari Komitesine Mulki ve Siyasi Huquqlar Mulki ve siyasi huquqlar haqqinda Beynelxalq Pakt ve ya Iqtisadi Sosial ve Medeni Huquqlar Haqqinda Beynelxalq Paktlara esasen Iqtisadi Sosial ve Medeni Huquqlar Komitesine sikayet ede biler lakin hec kim indiye kimi Konvensiyanin pozulmasi ile elaqedar olaraq bunu etmemisdir Milletler huquq pozuculara qarsi beynelxalq sanksiyalar tetbiq ede biler lakin hec bir xalq bunu etmemisdir Hazirda pozuntunun yegane real neticeleri bunlardir 1 metbuatda ictimai rusvayciliq ve 2 qanun pozucusunun BMT ve diger milletler terefinden sifahi sekilde pislenmesidir Lakin bu gune qeder bunlarin ehemiyyetli bir manee oldugu subut edilmemisdir AIstinadlar