Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qalapaqos tısbağası (lat. Chelonoidis niger) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin tısbağalar dəstəsinin quru tısbağaları fəsiləsinin cinsinə aid heyvan növü.
| Qalapaqos tısbağası | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin | ||||||
| ||||||
Yaşayan ən böyük tısbağa növü olub, ən ağır 10-cu sürünəndir, ağırlığı 400 kq-a, uzunluğu 1.8 metr-ə qədər çata bilir. 100 ilə yaxın ömür sürməklə, ən uzun ömürlü onurğalılardan biridir. Nəzarətə alınmış bir növü ən azı 170 il yaşamışdır.
Tısbağa Ekvator ərazisinin qərbindən təxminən 1000 km-də yerləşən bir vulkanik arxipelaq olan yeddi Qalapaqos adalarına məxsusdur. İspan tədqiqatçılar 16-cı əsrdə adanı kəşf etmiş və İspanca mənası tısbağa olan galápago adını vermişlər.
Qoruyucu qabığının ölçüsü və forması populyasiyalar arası dəyişir. Adanın rütubətli yüksəkliklərində, tısbağalar böyük olub, günbəz şəkilli qoruyucu qabığa və qısa boyuna malik olurlar – adanın quru alçaqlıqlarında isə, tısbağalar kiçik olub, yəhər şəkilli arxalı qoruyucu qabığa və uzun boğaza malik olurlar. Çarlz Darvin 1835-ci ildə bu fərqlilikləri müşahidə etmiş və bu onun təkamül nəzəriyəsinin inkişafına töhfə vermişdir.
Tısbağaların sayı 16-cı əsrdə 250,000 olsa da, bu rəqəm 1970-ci ildə 3000-ə qədər azaldı. Bu azalmaya ət və yağ üçün növlərin istismarı, kənd təsərrüfatı üçün yaşayış sahələrinin dəyişdirilməsi və adaya aid olmayan məsələn, siçovullar, keçilər və donuzların adaya gətirilməsi səbəb olmuşdur. Vəhşi təbiətdə, əsl 14 alt növdən 10 ədədi qurtulmuş; 11-ci alt növünün isə yaşayan bir yeganə fərdi 2012-ci il iyunda ölümünə qədər nəzarətə alınmış və Lonsam Corc (Lonesome George) ləqəbi verilmişdir. 20-ci əsrin başlanğıcından etibarən mühafizə cəhdləri nəticəsində minlərlə nəzarətə alınmış cavan növlər öz əcdadlarının doğma adalarına buraxılmış, və növlərin ümumi sayının 21-ci əsrin başlanğıcında 19,000-ə yetişməsi təxmini hesablanmışdır. Çalışmalara baxmayaraq, növləri bütünlüklə Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi tərəfindən “təhlükəyə açıq (mühafizəsiz)” kimi sinifləndirilmişdir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qalapaqos tisbagasi lat Chelonoidis niger heyvanlar aleminin xordalilar tipinin surunenler sinfinin tisbagalar destesinin quru tisbagalari fesilesinin cinsine aid heyvan novu Qalapaqos tisbagasiElmi tesnifatXETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adiXETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinSekil axtarisiEOL 49802838 Yasayan en boyuk tisbaga novu olub en agir 10 cu surunendir agirligi 400 kq a uzunlugu 1 8 metr e qeder cata bilir 100 ile yaxin omur surmekle en uzun omurlu onurgalilardan biridir Nezarete alinmis bir novu en azi 170 il yasamisdir Tisbaga Ekvator erazisinin qerbinden texminen 1000 km de yerlesen bir vulkanik arxipelaq olan yeddi Qalapaqos adalarina mexsusdur Ispan tedqiqatcilar 16 ci esrde adani kesf etmis ve Ispanca menasi tisbaga olan galapago adini vermisler Qoruyucu qabiginin olcusu ve formasi populyasiyalar arasi deyisir Adanin rutubetli yuksekliklerinde tisbagalar boyuk olub gunbez sekilli qoruyucu qabiga ve qisa boyuna malik olurlar adanin quru alcaqliqlarinda ise tisbagalar kicik olub yeher sekilli arxali qoruyucu qabiga ve uzun bogaza malik olurlar Carlz Darvin 1835 ci ilde bu ferqlilikleri musahide etmis ve bu onun tekamul nezeriyesinin inkisafina tohfe vermisdir Tisbagalarin sayi 16 ci esrde 250 000 olsa da bu reqem 1970 ci ilde 3000 e qeder azaldi Bu azalmaya et ve yag ucun novlerin istismari kend teserrufati ucun yasayis sahelerinin deyisdirilmesi ve adaya aid olmayan meselen sicovullar keciler ve donuzlarin adaya getirilmesi sebeb olmusdur Vehsi tebietde esl 14 alt novden 10 ededi qurtulmus 11 ci alt novunun ise yasayan bir yegane ferdi 2012 ci il iyunda olumune qeder nezarete alinmis ve Lonsam Corc Lonesome George leqebi verilmisdir 20 ci esrin baslangicindan etibaren muhafize cehdleri neticesinde minlerle nezarete alinmis cavan novler oz ecdadlarinin dogma adalarina buraxilmis ve novlerin umumi sayinin 21 ci esrin baslangicinda 19 000 e yetismesi texmini hesablanmisdir Calismalara baxmayaraq novleri butunlukle Beynelxalq Tebietin ve Tebii Servetlerin Muhafizesi Birliyi terefinden tehlukeye aciq muhafizesiz kimi siniflendirilmisdir IstinadlarHemcinin bax