Qalacıq yaşayış yeri (III-XIII əsrlər) — ilk orta əsr abidəsi.
Şamaxı rayon mərkəzindən 25 km aralıda, Saxsılı taxta yaşayış yerinin şərqində yerləşir. Sahəsi təqribən 15 hektara yaxındır. Abidənin şərq tərəfində Taxtalar adlanan əkin sahəsi, şimalda Qızılca dağlarının otlaq sahələri, qərbində Əpci dərəsi, cənubunda isə Pirəbağdad adlı orta əsr türbəsi yerləşir. Əpci çayı abidənin ərazisindən keçir. Pirəbağdad türbəsinin yaxınlığında “Təpə dibi” adlı hündür bir yer vardır. Bu təpənin uçmuş hissəsinin kəsiyindən ilk orta əsrlərə aid saxsı məmulatı aşkar olunmuşdur. Çox güman ki, burada gözətçi məntəqəsi yerləşmiş və Qalacıqdan cənub tərəfi izləməyə xidmət etmişdir. Yaşayış yerinin ətraflarındakı əlverişli təbii-coğrafi şərait, burada ilk orta əsrlərdə yaşamış əhalinin təsərrüfat həyatında heyvandarlığın və əkinçiliyin əhəmiyyətli rol oynamasına imkan yaratmışdır. Yaşayış yerində 5×5 m ölçüdə qazıntı işləri aparılmış (1974 ildə), onun birtəbəqəli ilk orta əsr abidəsi olduğu müəyyən edilmişdir. Yaşayış yerinin mədəni təbəqəsinin qalınlığı bir metrdir. Qazıntı nətiçəsində mədəni təbəqədən kömür qalıqları, kirəmit parçaları aşkara çıxarılmışdır. Kirəmitlər müxtəlif ölçüdə olub yaşayış binalarının və ictimai binaların üstünü örtmək üçün sərf edilmişdir. Bu arxeoloji materiallar ilk orta əsrlər dövrü şəhər mədəniyyəti haqqında fikir yürütməyə imkan verir. Yaşayış yerində aparılmış qazıntı işi zamanı yanğının izlərinə təsadüf olunmuşdur. Deməli, yaşayış yeri güclü yanğın nəticəsində dağıntıya məruz qalmış və burada həyat kəsilmişdir. Qalacıq yaşayış yerindən aşkar olunmuş maddi-mədəniyyət nümunələrinin müqayisəli şəkildə elmi təhlilinə əsasən abidə 4-8 əsrlərə aid edilir. Tədqiqatçı A.B.Nuriyevin fikrincə, Qalacıq yaşayış yeri ərəblərin Azərbaycana hücumu nəticəsində dağıdılmışdır. Güman ki, yanğını da onlar törətmişlər.
İstinadlar
- N.Xasayev. Dağətəyi Şirvanın ilk orta əsr arxeoloji abidələri. Bakı: Nafta-Press, 1998, s.32-34
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qalaciq yasayis yeri Qalaciq yasayis yeri III XIII esrler ilk orta esr abidesi Samaxi rayon merkezinden 25 km aralida Saxsili taxta yasayis yerinin serqinde yerlesir Sahesi teqriben 15 hektara yaxindir Abidenin serq terefinde Taxtalar adlanan ekin sahesi simalda Qizilca daglarinin otlaq saheleri qerbinde Epci deresi cenubunda ise Pirebagdad adli orta esr turbesi yerlesir Epci cayi abidenin erazisinden kecir Pirebagdad turbesinin yaxinliginda Tepe dibi adli hundur bir yer vardir Bu tepenin ucmus hissesinin kesiyinden ilk orta esrlere aid saxsi memulati askar olunmusdur Cox guman ki burada gozetci menteqesi yerlesmis ve Qalaciqdan cenub terefi izlemeye xidmet etmisdir Yasayis yerinin etraflarindaki elverisli tebii cografi serait burada ilk orta esrlerde yasamis ehalinin teserrufat heyatinda heyvandarligin ve ekinciliyin ehemiyyetli rol oynamasina imkan yaratmisdir Yasayis yerinde 5 5 m olcude qazinti isleri aparilmis 1974 ilde onun birtebeqeli ilk orta esr abidesi oldugu mueyyen edilmisdir Yasayis yerinin medeni tebeqesinin qalinligi bir metrdir Qazinti neticesinde medeni tebeqeden komur qaliqlari kiremit parcalari askara cixarilmisdir Kiremitler muxtelif olcude olub yasayis binalarinin ve ictimai binalarin ustunu ortmek ucun serf edilmisdir Bu arxeoloji materiallar ilk orta esrler dovru seher medeniyyeti haqqinda fikir yurutmeye imkan verir Yasayis yerinde aparilmis qazinti isi zamani yanginin izlerine tesaduf olunmusdur Demeli yasayis yeri guclu yangin neticesinde dagintiya meruz qalmis ve burada heyat kesilmisdir Qalaciq yasayis yerinden askar olunmus maddi medeniyyet numunelerinin muqayiseli sekilde elmi tehliline esasen abide 4 8 esrlere aid edilir Tedqiqatci A B Nuriyevin fikrince Qalaciq yasayis yeri ereblerin Azerbaycana hucumu neticesinde dagidilmisdir Guman ki yangini da onlar toretmisler IstinadlarN Xasayev Dageteyi Sirvanin ilk orta esr arxeoloji abideleri Baki Nafta Press 1998 s 32 34