Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qafqaz İstiqlal Komitəsi — Azərbaycan, Gürcüstan və Şimali Qafqazın istiqlalının bərpası və birləşdirilməsini qarşıya məqsəd qoyan siyasi təşkilat.
| Qafqaz İstiqlal Komitəsi | |
|---|---|
| Yaranma tarixi | 1927 |
Komitənin yaradılması
Qafqaz İstiqlal Komitəsi (QİK) 3+1 prinsipi əsasında qurulmuşdu: Üç Qafqaz Respublikası+Polşa dövləti. Polşa Qafqaz respublikalarını təmsil edən mühacir təşkilatlarının fəaliyyətini əlaqələndirir, maliyyə və s. yardımlar göstərirdi.
Komitənin fəaliyyəti
QİK-də Azərbaycanı Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Mir Yaqub Mehdiyev, Gürcüstanı Noy Jordaniya, Akaki Çxenkeli, A.Asatiani, S.Mdivani, dağlıları M.Sunşev və İ.Çumşov təmsil edirdilər. Təşkilat hərbi bölmə və mətbuat şöbəsindən ibarət idi. Operativ işləri M.Mehdiyev, M.Sunşev və İ.Salamodanın daxil olduğu üçlük həyata keçirirdi. Komitə gürcülərin separatçı mövqeyi üzündən çox böyük çətinliklərlə üzləşirdi. Bu səbəbdən onu maliyyələşdirən Polşa hökumətinin təşəbbüsü ilə 1930-cu ilin əvvəllərində Varşavada QİK-in yığıncağı keçirildi. Qızğın mübahisələr şəraitində keçən bu yığıncaqda Polşa və Azərbaycan nümayəndələri gürcülərin Şimaldan — Rusiyadan olan təhlükə ilə yanaşı, cənubdan, yəni Türkiyə tərəfindən də belə bir təhlükənin olması, habelə "pantürkizm" barədə fikirlərini kəskin tənqid etdilər. Qafqazlıların birliyinə mane olan bir çox başqa məsələlərə də aydınlıq gətirildi. Eyni zamanda, komitənin qərargahının İstanbuldan Varşavaya köçürülməsi qərara alındı. Yığıncaqda Qafqazın birliyi ideyasına azərbaycanlıların daha çox səy göstərmələri xüsusi qeyd edildi və QİK-in İstanbulda filialının fəaliyyət göstərməsi barədə qərar qəbul olundu. Qafqazlı mühacirlər erməniləri də komitənin fəaliyyətinə cəlb etməyə çalışırdılar. Ermənilər isə rus mühacirləri ilə birləşərək, onların mətbuatında daim Azərbaycana və Gürcüstana qarşı ərazi iddiaları irəli sürürdülər. Ermənilərin pozuculuq fəaliyyətinə baxmayaraq, mühacirlər Qafqaz birliyi məsələsində daha da irəli gedərək, 1934-cü il iyulun 14-də Brüsseldə "Qafqaz Konfederasiyası Paktı"ın (Misaqını) imzaladılar. QİK Qafqaz Konfederasiyası Paktının məqsədləri barədə bəyannamə yayaraq, "yaxın zamanlarda bir konfrans çağırılacağını və QİK-in istefasını qəbul edəcək olan bu konfransın müştərək bir Qafqaz orqanı yaradacağını" bildirdi.
Mənbə
- Qafqaz İstiqlal Komitəsi (1927) // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı: "Lider". 2005. səh. 108. ISBN .
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qafqaz Istiqlal Komitesi Qafqaz Istiqlal Komitesi Azerbaycan Gurcustan ve Simali Qafqazin istiqlalinin berpasi ve birlesdirilmesini qarsiya meqsed qoyan siyasi teskilat Qafqaz Istiqlal KomitesiYaranma tarixi 1927Komitenin yaradilmasiQafqaz Istiqlal Komitesi QIK 3 1 prinsipi esasinda qurulmusdu Uc Qafqaz Respublikasi Polsa dovleti Polsa Qafqaz respublikalarini temsil eden muhacir teskilatlarinin fealiyyetini elaqelendirir maliyye ve s yardimlar gosterirdi Komitenin fealiyyetiQIK de Azerbaycani Mehemmed Emin Resulzade Mir Yaqub Mehdiyev Gurcustani Noy Jordaniya Akaki Cxenkeli A Asatiani S Mdivani daglilari M Sunsev ve I Cumsov temsil edirdiler Teskilat herbi bolme ve metbuat sobesinden ibaret idi Operativ isleri M Mehdiyev M Sunsev ve I Salamodanin daxil oldugu ucluk heyata kecirirdi Komite gurculerin separatci movqeyi uzunden cox boyuk cetinliklerle uzlesirdi Bu sebebden onu maliyyelesdiren Polsa hokumetinin tesebbusu ile 1930 cu ilin evvellerinde Varsavada QIK in yigincagi kecirildi Qizgin mubahiseler seraitinde kecen bu yigincaqda Polsa ve Azerbaycan numayendeleri gurculerin Simaldan Rusiyadan olan tehluke ile yanasi cenubdan yeni Turkiye terefinden de bele bir tehlukenin olmasi habele panturkizm barede fikirlerini keskin tenqid etdiler Qafqazlilarin birliyine mane olan bir cox basqa meselelere de aydinliq getirildi Eyni zamanda komitenin qerargahinin Istanbuldan Varsavaya kocurulmesi qerara alindi Yigincaqda Qafqazin birliyi ideyasina azerbaycanlilarin daha cox sey gostermeleri xususi qeyd edildi ve QIK in Istanbulda filialinin fealiyyet gostermesi barede qerar qebul olundu Qafqazli muhacirler ermenileri de komitenin fealiyyetine celb etmeye calisirdilar Ermeniler ise rus muhacirleri ile birleserek onlarin metbuatinda daim Azerbaycana ve Gurcustana qarsi erazi iddialari ireli sururduler Ermenilerin pozuculuq fealiyyetine baxmayaraq muhacirler Qafqaz birliyi meselesinde daha da ireli gederek 1934 cu il iyulun 14 de Brusselde Qafqaz Konfederasiyasi Pakti in Misaqini imzaladilar QIK Qafqaz Konfederasiyasi Paktinin meqsedleri barede beyanname yayaraq yaxin zamanlarda bir konfrans cagirilacagini ve QIK in istefasini qebul edecek olan bu konfransin musterek bir Qafqaz orqani yaradacagini bildirdi MenbeQafqaz Istiqlal Komitesi 1927 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki Lider 2005 seh 108 ISBN 9952 417 44 4 Hemcinin baxQafqaz Istiqlal Komitesi 1952