Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qadisiyyə (Kadisiyyə) döyüşü — 636-cı ildə baş vermiş döyüş. Döyüş sasanilərlə ərəblər arasında baş tutmuş və ərəblər qələbə qazanmışlar.
| Qadisiyyə döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| Farslar və ərəblər | |||
| Tarix | 636-cı il | ||
| Yeri | Qadisiyyə | ||
| Nəticəsi | ərəblərin qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Zəmin və döyüşə hazırlıq
633-cü ilin əvvəlindən və bir neçə il ərzində ərəblər farslara qarşı bir neçə mühüm döyüşdə qalib gələ bildilər. Bir sıra belə dağıdıcı döyüşlərdən sonra farslar başa düşdülər ki, ərəblərin yaratdığı bu təhlükəni qiymətləndirməmək düzgün deyil. Onların hərbi gücünü dəf etməyə ciddi hazırlıq işləri görüldü. İran dövlətini faktiki olaraq o dövrdə sərkərdə Rüstəm idarə edirdi, çünki kiçik padşah III Yezdigird o zaman Ktesifonun əsl başçısı deyildi. Rüstəm padşahın əmrinə əsasən, İranın bütün əyalətlərindən qoşun verməyi tələb etdi və bu yığım bütün il ərzində davam etdi. Albaniya hökmdarı Varaz Qriqor oğlu Cavanşiri göndərdi. Əsas hərbi əməliyyatlar üçün düşərgə Qadisiyyə ətrafında quruldu.
Rüstəm, tarixçilərin də dediyi kimi, problemi hərbi əməliyyatlara əl atmadan həll etmək ümidi var idi. Rüstəm bunun əvəzi olaraq rəqiblərinə bir sıra güzəştlər və bəzi subsidiyalar təklif etdi. Lakin düşmən Rüstəmin bütün təkliflərini qətiyyətlə rədd etdi və məsələnin belə həllinin qeyri-mümkün olduğu ona aydın olduqdan sonra döyüşə ilk olaraq farslar başladı və Qadisiyyədəki bu döyüş sonralar əsrin ən qanlı döyüşlərindən biri kimi adlandırıldı. Şiddətli döyüşlər dörd gün davam etdi.
Tərəflərin qüvvə sayı
Sasanilər: 45.000 piyada, 15.000 süvari və 33 fil.
Ərəblər: 30.000 piyada və 7.000 süvari + Suriyadan 6.000 nəfərlik dəstə.
Döyüşlərin başlanması və gedişi
Qadisiyyə döyüşü 636-cı il noyabrın 16-dan 19-dək baş verdi. Ümumilikdə Qadisiyyə döyüşü dörd gün davam etdi və ərəblərin qələbəsi ilə başa çatdı. Döyüşlərin əvvəlində farsların əldə etdikləri müvəffəqiyyət dörd gün ərzində dəyişdi, ərəblər birinci günü əlbəyaxa döyüş, ikincini kömək günü, üçüncü günü isə şiddətli döyüş günü adlandırdılar. Üçüncü günün sonunda qələbə hələ də həll olunmadı və ərəblər tərəfindən ağlayan gecə adlandırılan döyüş növbəti gecə boyu davam etdi. Yalnız dördüncü gün fırtına farsların üzünə toz buludları sovuranda onlar geri çəkilməyə başladılar.
Bu, ərəblərlə Sasani dövlətinin ordusu arasında həlledici döyüş idi. Ərəblərin qələbəsi Fars imperiyasını darmadağın etdi və onu xilafət əyalətinə çevirdi.
Nəticə
Ərəblər təxminən doqquz min insan itirsələr də, müsəlman tərəfi bu müharibədə qalib gəldi, farsların ən böyük ordusunu məğlub edərək onların dövlətinin də sonunu müəyyənləşdirdi. Farslar isə qırx minə yaxın əsgərini itirdi. Beləliklə, Sasani dövlətinin mövcudluğu bu döyüşdən sonra faktiki məhv edildi. Dörd günlük gərgin döyüşlərdən sonra farsların bu ərazini birdəfəlik tərk etdiyi məlum olduqda, Səd ibn Əbu Vəqqas əmr etdi ki, müsəlmanların farslar üzərində qələbə çalması barədə xəlifəsinə xəbər verilsin və Qadisiyyənın fəthi elan olundu.
Qadisiyyə döyüşü tarixə münaqişənin hər iki tərəfi üçün ən amansız və qanlı döyüşlərdən biri kimi daxil olub. Ərəblər qalib gəldilər, lakin bunun üçün çox böyük itki verdilər. Sədin ordusu döyüş qabiliyyətini az da olsa bərpa etmək üçün Qadisiyyədə daha bir aya yaxın qalmalı oldu.
Qadisiyyə döyüşü dəfələrlə yazıçı və rejissorları bu hadisələr əsasında əsərlər yaratmağa ruhlandırıb. Bu mövzuda ən məşhur əsərlərdən biri kimi misirli rejissor Salah Abu Seifin "Əl-Qadisiyyə" tarixi filmini qeyd etmək olar.
İstinadlar
- "Azərbaycan tarixi - 10". e-derslik.edu.az. 2024-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-12.
- "Битва при Кадисии (636 г.)". medinaschool.org (rus). 2023-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-12.
- "Qadisiyyə döyüşü". dzen.ru. 2024-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024.01.13.
- "Qadisiyyə döyüşü". hmong.ru. 2024-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024.01.13.
- "Битва при Кадисии (636 г.) – кратко - Русская историческая библиотека". rushist.com. 2024-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-13.
- "Кадисия царя Джаваншира". ФЛНКА - Официальный сайт (rus). 2024-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-13.
- "Əl - Qadisiyyə". www.imdb.com. 2023-04-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024.01.13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qadisiyye Kadisiyye doyusu 636 ci ilde bas vermis doyus Doyus sasanilerle erebler arasinda bas tutmus ve erebler qelebe qazanmislar Qadisiyye doyusuFarslar ve ereblerTarix 636 ci ilYeri QadisiyyeNeticesi ereblerin qelebesiMunaqise tereflerifarslar ereblerTereflerin quvvesi40 min ordu 25 30 min orduItkiler25 min 9 min Vikianbarda elaqeli mediafayllarZemin ve doyuse hazirliq633 cu ilin evvelinden ve bir nece il erzinde erebler farslara qarsi bir nece muhum doyusde qalib gele bildiler Bir sira bele dagidici doyuslerden sonra farslar basa dusduler ki ereblerin yaratdigi bu tehlukeni qiymetlendirmemek duzgun deyil Onlarin herbi gucunu def etmeye ciddi hazirliq isleri goruldu Iran dovletini faktiki olaraq o dovrde serkerde Rustem idare edirdi cunki kicik padsah III Yezdigird o zaman Ktesifonun esl bascisi deyildi Rustem padsahin emrine esasen Iranin butun eyaletlerinden qosun vermeyi teleb etdi ve bu yigim butun il erzinde davam etdi Albaniya hokmdari Varaz Qriqor oglu Cavansiri gonderdi Esas herbi emeliyyatlar ucun duserge Qadisiyye etrafinda quruldu Rustem tarixcilerin de dediyi kimi problemi herbi emeliyyatlara el atmadan hell etmek umidi var idi Rustem bunun evezi olaraq reqiblerine bir sira guzestler ve bezi subsidiyalar teklif etdi Lakin dusmen Rustemin butun tekliflerini qetiyyetle redd etdi ve meselenin bele hellinin qeyri mumkun oldugu ona aydin olduqdan sonra doyuse ilk olaraq farslar basladi ve Qadisiyyedeki bu doyus sonralar esrin en qanli doyuslerinden biri kimi adlandirildi Siddetli doyusler dord gun davam etdi Tereflerin quvve sayi Sasaniler 45 000 piyada 15 000 suvari ve 33 fil Erebler 30 000 piyada ve 7 000 suvari Suriyadan 6 000 neferlik deste Doyuslerin baslanmasi ve gedisiQadisiyye doyusu 636 ci il noyabrin 16 dan 19 dek bas verdi Umumilikde Qadisiyye doyusu dord gun davam etdi ve ereblerin qelebesi ile basa catdi Doyuslerin evvelinde farslarin elde etdikleri muveffeqiyyet dord gun erzinde deyisdi erebler birinci gunu elbeyaxa doyus ikincini komek gunu ucuncu gunu ise siddetli doyus gunu adlandirdilar Ucuncu gunun sonunda qelebe hele de hell olunmadi ve erebler terefinden aglayan gece adlandirilan doyus novbeti gece boyu davam etdi Yalniz dorduncu gun firtina farslarin uzune toz buludlari sovuranda onlar geri cekilmeye basladilar Bu ereblerle Sasani dovletinin ordusu arasinda helledici doyus idi Ereblerin qelebesi Fars imperiyasini darmadagin etdi ve onu xilafet eyaletine cevirdi NeticeErebler texminen doqquz min insan itirseler de muselman terefi bu muharibede qalib geldi farslarin en boyuk ordusunu meglub ederek onlarin dovletinin de sonunu mueyyenlesdirdi Farslar ise qirx mine yaxin esgerini itirdi Belelikle Sasani dovletinin movcudlugu bu doyusden sonra faktiki mehv edildi Dord gunluk gergin doyuslerden sonra farslarin bu erazini birdefelik terk etdiyi melum olduqda Sed ibn Ebu Veqqas emr etdi ki muselmanlarin farslar uzerinde qelebe calmasi barede xelifesine xeber verilsin ve Qadisiyyenin fethi elan olundu Qadisiyye doyusu tarixe munaqisenin her iki terefi ucun en amansiz ve qanli doyuslerden biri kimi daxil olub Erebler qalib geldiler lakin bunun ucun cox boyuk itki verdiler Sedin ordusu doyus qabiliyyetini az da olsa berpa etmek ucun Qadisiyyede daha bir aya yaxin qalmali oldu Qadisiyye doyusu defelerle yazici ve rejissorlari bu hadiseler esasinda eserler yaratmaga ruhlandirib Bu movzuda en meshur eserlerden biri kimi misirli rejissor Salah Abu Seifin El Qadisiyye tarixi filmini qeyd etmek olar Istinadlar Azerbaycan tarixi 10 e derslik edu az 2024 01 13 tarixinde Istifade tarixi 2024 01 12 Bitva pri Kadisii 636 g medinaschool org rus 2023 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2024 01 12 Qadisiyye doyusu dzen ru 2024 01 13 tarixinde Istifade tarixi 2024 01 13 Qadisiyye doyusu hmong ru 2024 01 13 tarixinde Istifade tarixi 2024 01 13 Bitva pri Kadisii 636 g kratko Russkaya istoricheskaya biblioteka rushist com 2024 01 13 tarixinde Istifade tarixi 2024 01 13 Kadisiya carya Dzhavanshira FLNKA Oficialnyj sajt rus 2024 01 13 tarixinde Istifade tarixi 2024 01 13 El Qadisiyye www imdb com 2023 04 28 tarixinde Istifade tarixi 2024 01 13