Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qacar-Vəhhabi müharibəsi və ya Fətəli Şahın Vəhhabilərə Qarşı Kampaniyası (fars : جنگ قاجار — وهابی ها). Müharibə təxminən 1812–1813-cü illərdə Qacarlarla Omanlılar arasında vəhhabilərə qarşı olub.
| Qacar-Vəhhabi Müharibəsi | |||
|---|---|---|---|
| Yeri | Oman, İran körfəzi və Şərqi Ərəbistan | ||
| Nəticəsi | Qacar-Oman qələbəsi | ||
| Ərazi dəyişikliyi | Maskat və Bəhreyn İran-Türkman-Oman qüvvələrinin nəzarəti altına keçdi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
| | |||
Fon
1802-ci ildə Vəhhabilər Kəbəlaya hücum edib, buradaki Şiələri qətlə yetirdilər. İmam Hüseynin türbəsinin zərər görməsi Şiələr üçün son nöqtə oldu. Oman sultanı Said ibn Sultan Qacarlardan kömək istədi və uzun çəkən danışıqlardan sonra Fətəli şah Qacar Vəhhabilərə qarşı Omanlılarla birləşməyə razı oldu.
Qacarların Ərəbistana yürüşü
Fəth Əli şahın əmri ilə, Sə'ədi xanın başçılığı altında üç min döyüşçüdən ibarət böyük bir qoşun yığıldı. Bu qüvvə Bərkəyə doğru irəlilədi və hər iki tərəf birləşmiş qüvvələrə komandanlığı Səid ibn Sultanın öz üzərinə götürməsinə razılaşdılar. Səid ibn Sultanla Qacar şahının ittifaqının yaratdığı təhlükəni qabaqcadan hiss edən Diriyyə əmiri Səud ibn Əbdüləziz dostluq əlaqələri qurmaq və gözlənilən səfərin qarşısını almaq üçün şaha elçi göndərdi. Buna baxmayaraq, şah Səid ibn Sultanın tərəfində durmaya davam etdi və sərkərdə Sə'ədi xana göstəriş verdi ki, Səid ibn Sultanı üç min qacar süvari ilə geri qayıdarkən müşayiət etsin. Bu qüvvə 1812-ci ilin əvvəllərində Bərkəyə çatdı. Səid ibn Sultan və qoşunu Naxal qalalarını uğurla geri aldı. Vəhhabilərdən Şeyx Məhəmməd bin Nasir əl-Cəbri kömək üçün əl-Bureymidə olan Mutlaq əl-Mutairinin yanına getdi, lakin onun artıq getdiyini gördü. O, Mutlaqı təqib etdi və onu Qacar-Oman ittifaqına qarşı birləşməyə çağırdı. Mutlaq müxtəlif qəbilələri, o cümlədən Omandan olan Bəni Bu Əli qəbiləsini topladı. Bu əsnada Salem ibn Sultanın qüvvələri və Sə'ədi xanın başçılığı ilə Qacarlar İzkiyə toplaşdılar. Döyüş İzki yaxınlığında getdi və Qacar-Oman ittifaqı məğlub oldu. Mütləq əl-Mutairi qüvvələri Samail qalasını tutdu. Mutra talan edildi və Oman Sultanı Diriyyə İmamına illik xərac ödəməyə məcbur edildi. Səudiyyəlilər İzki döyüşündə qalib gəlsələr də, sonradan Qacarlar buranı geri ala bildilər. Omanlıların tələbi ilə Qacarlar vəhhabilərin mühasirəsində olan Maskat və Bəhreynə gəlib vəhhabiləri məğlub etdilər. Qacarlar ardıcıl olaraq Omanın vəhhabi hücumlarına qarşı müdafiəsini dəstəklədilər. Onlar Maskat və Bəhreyn kimi əsas nöqtələr üzərində strateji nəzarəti saxladılar. Bu, Qacarlar üçün də böyük əhəmiyyət kəsb edirdi, çünki İran körfəzi üzərində təsirlərini qoruyub saxlamağa kömək edirdi. 1818-ci ildə Osmanlıların Diriyyəni mühasirəyə alması və ələ keçirməsi vəhhabilərə böyük zərbə vurdu və bu onların ağır siyasi uğursuzluğuna səbəb oldu.
Mənbələr
- Khavari Shirazi, Tartkh-i Zn al-Qarnayn, Volume-1
- إمارات الساحل وعُمان والدولة السعودية الأولى 1793-1818. ج. 1. محمد مرسي عبدالله.
- "الغزو الفارسي للخليج العربي" (PDF).
- معجم أمراء وحكام الجزيرة العربية. ص. 330. محمد بن دخيل العصيمي.
- إمارات الساحل وعُمان والدولة السعودية الأولى ص 219.
- "Kaçar-Vahhabi savaşları".
- History of the Kingdom of Saudi Arabia, summary, pages 123-129.
- Naskh al-Tawarikh Qajar, volume 1, page 206.
- A History of the Modern Middle East, Westview Press. Cleveland, William L. 2016.
- The Cambridge History of Islam, Cambridge University Press. P. M. Holt, Ann K. S. Lambton, and Bernard Lewis (eds.). 1970.
- The Persian Gulf in History, Palgrave Macmillan. Brown, David. 2009.
- The Rise of the Wahhabi Movement and its Impact on the Arabian Peninsula, Routledge. Abdullah, K. 2015.
- Wahhabism: A Critical Essay, Columbia University Press. Mikaberidze, Alexander. 2005.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qacar Vehhabi muharibesi ve ya Feteli Sahin Vehhabilere Qarsi Kampaniyasi fars جنگ قاجار وهابی ها Muharibe texminen 1812 1813 cu illerde Qacarlarla Omanlilar arasinda vehhabilere qarsi olub Qacar Vehhabi MuharibesiYeri Oman Iran korfezi ve Serqi ErebistanNeticesi Qacar Oman qelebesiErazi deyisikliyi Maskat ve Behreyn Iran Turkman Oman quvvelerinin nezareti altina kecdiMunaqise terefleriQacarlar dovleti Oman imperiyasi Diriyye emirliyiKomandan lar Feteli sah Qacar Huseyn Eli Mirze Sadiq xan Davallu Qacar yada Se edi xan Ebduleziz ibn Mehemmed el Seud Mutlaq ibn Mehemmed El Mutairi Tereflerin quvvesi 5 000 BilinmirItkiler3 000 den cox olduruldu BilinmirFon1802 ci ilde Vehhabiler Kebelaya hucum edib buradaki Sieleri qetle yetirdiler Imam Huseynin turbesinin zerer gormesi Sieler ucun son noqte oldu Oman sultani Said ibn Sultan Qacarlardan komek istedi ve uzun ceken danisiqlardan sonra Feteli sah Qacar Vehhabilere qarsi Omanlilarla birlesmeye razi oldu Qacarlarin Erebistana yurusuFeth Eli sahin emri ile Se edi xanin basciligi altinda uc min doyuscuden ibaret boyuk bir qosun yigildi Bu quvve Berkeye dogru ireliledi ve her iki teref birlesmis quvvelere komandanligi Seid ibn Sultanin oz uzerine goturmesine razilasdilar Seid ibn Sultanla Qacar sahinin ittifaqinin yaratdigi tehlukeni qabaqcadan hiss eden Diriyye emiri Seud ibn Ebduleziz dostluq elaqeleri qurmaq ve gozlenilen seferin qarsisini almaq ucun saha elci gonderdi Buna baxmayaraq sah Seid ibn Sultanin terefinde durmaya davam etdi ve serkerde Se edi xana gosteris verdi ki Seid ibn Sultani uc min qacar suvari ile geri qayidarken musayiet etsin Bu quvve 1812 ci ilin evvellerinde Berkeye catdi Seid ibn Sultan ve qosunu Naxal qalalarini ugurla geri aldi Vehhabilerden Seyx Mehemmed bin Nasir el Cebri komek ucun el Bureymide olan Mutlaq el Mutairinin yanina getdi lakin onun artiq getdiyini gordu O Mutlaqi teqib etdi ve onu Qacar Oman ittifaqina qarsi birlesmeye cagirdi Mutlaq muxtelif qebileleri o cumleden Omandan olan Beni Bu Eli qebilesini topladi Bu esnada Salem ibn Sultanin quvveleri ve Se edi xanin basciligi ile Qacarlar Izkiye toplasdilar Doyus Izki yaxinliginda getdi ve Qacar Oman ittifaqi meglub oldu Mutleq el Mutairi quvveleri Samail qalasini tutdu Mutra talan edildi ve Oman Sultani Diriyye Imamina illik xerac odemeye mecbur edildi Seudiyyeliler Izki doyusunde qalib gelseler de sonradan Qacarlar burani geri ala bildiler Omanlilarin telebi ile Qacarlar vehhabilerin muhasiresinde olan Maskat ve Behreyne gelib vehhabileri meglub etdiler Qacarlar ardicil olaraq Omanin vehhabi hucumlarina qarsi mudafiesini desteklediler Onlar Maskat ve Behreyn kimi esas noqteler uzerinde strateji nezareti saxladilar Bu Qacarlar ucun de boyuk ehemiyyet kesb edirdi cunki Iran korfezi uzerinde tesirlerini qoruyub saxlamaga komek edirdi 1818 ci ilde Osmanlilarin Diriyyeni muhasireye almasi ve ele kecirmesi vehhabilere boyuk zerbe vurdu ve bu onlarin agir siyasi ugursuzluguna sebeb oldu MenbelerKhavari Shirazi Tartkh i Zn al Qarnayn Volume 1 إمارات الساحل وع مان والدولة السعودية الأولى 1793 1818 ج 1 محمد مرسي عبدالله الغزو الفارسي للخليج العربي PDF معجم أمراء وحكام الجزيرة العربية ص 330 محمد بن دخيل العصيمي إمارات الساحل وع مان والدولة السعودية الأولى ص 219 Kacar Vahhabi savaslari History of the Kingdom of Saudi Arabia summary pages 123 129 Naskh al Tawarikh Qajar volume 1 page 206 A History of the Modern Middle East Westview Press Cleveland William L 2016 The Cambridge History of Islam Cambridge University Press P M Holt Ann K S Lambton and Bernard Lewis eds 1970 The Persian Gulf in History Palgrave Macmillan Brown David 2009 The Rise of the Wahhabi Movement and its Impact on the Arabian Peninsula Routledge Abdullah K 2015 Wahhabism A Critical Essay Columbia University Press Mikaberidze Alexander 2005