Gecyetişən armud (lat. Pyrus pyrifolia), bəzi ölkələrdə Asiya armudu, yapon armudu, Çin armudu,Koreya armudu,Tayvan armudu, alma armudu və s.— bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin armud cinsinə aid bitki növü.
Gecyetişən armud | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Gecyetişən armud | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
|
Təbii yayılması
Yaponiyada, Şimali Amerikada, Mərkəzi Asiyada və Çində bitir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 10-15 m-ə çatan ağacdır. Zoğları çılpaq və ya tükcüklü, bəzən isə keçətükcüklüdür. Yarpaqları uzunsov, yumurtavaridir, 7-12 sm uzunluqda, 4-6 sm enindədir. Kənarları dişlidir və açıq-yaşıl rəngdədir. Yarpaqların hər iki tərəfi əvvəlcə az tükcüklü olub, sonradan çılpaqlaşır. Çiçəkləri 6-9 ədəd olub, qrup halında yerləşmişdir. Meyvəsinin uzunluğu 5-7 sm-ə çatır, kürə formalı, yandan sıxılmış üzəri xallıdır, qonuru-ağımtıl rəngdədir. Aprel ayında çiçəkləyir, avqust-sentyabr aylarında meyvələri yetişir.
Ekologiyası
Soyuğa, istiyə rütubətə davamlı növdür. Çöl-çəmən torpaqlarda yaxşı bitir.
Azərbaycanda yayılması
Böyük Qafqazda, Lənkəran düzənliyində, Abşeronda bağ və parklarda rast gəlinir.
İstifadəsi
Asiya armudu ət marinadlarında işlənilir, özəlliklə mal əti üçün marinadlarda, çünki onun tərkibində ətdəki zülalları yumuşaldan fermentlər var. Məsələn, Koreya mətbəxində o, bulqogi marinadında işlənilir.Kimçi reseptlərində də Asiya armudunun püresi istifadə olunur. Onun püresi həmçinin şəkərin əvəzinə sirkə və ya soya sousu əsasında hazırlanan souslara əlavə olunur.
İstinadlar
- Bailey, L.H.; Bailey, E.Z.; the staff of the Liberty Hyde Bailey Hortorium. Hortus third: A concise dictionary of plants cultivated in the United States and Canada. New York: Macmillan. 1976. ISBN .
- Lee, Ho-Sun; Isse, Toyoshi; Kawamoto, Toshihiro; Woo, Hyun-Su; Kim, An Keun; Park, Jong Y.; Yang, Mihi. "Effects and action mechanisms of Korean pear (Pyrus pyrifolia cv. Shingo) on alcohol detoxification". . 26 (11). November 2012: 1753–1758. doi:10.1002/ptr.4630. PMID 22451246.
- Mishkin, Leah. "Korean pear season in full swing at Hamilton Township farm". . 9 October 2017. 25 January 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 20 January 2018.
- Coyne, Kevin. "Evergreen Farm Taps New Jersey Market for Ethnic Crops". The New York Times. 21 August 2009. 29 January 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 20 January 2018.
- アジア1の生産を誇る延辺龍井リンゴ梨 接ぎ木から100周年を祝う. KoreaWorldTimes (yapon). 2021-05-17. 2021-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-30.
- Hagedorn, David. "Cook Asian pears at your peril". Washington Post (ingilis). 2012-11-27. ISSN 0190-8286. 2022-11-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-22.
- Kim, Emily [Maangchi]; Roskin, Julia. "Bulgogi (Korean Grilled Beef) Recipe". New York Times Cooking (ingilis). 2023-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-22.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-29.
- Imatome-Yun, Naomi. "What You Should Know About the Bae Pear". The Spruce Eats (ingilis). 2019-08-18. 2022-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-22.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gecyetisen armud lat Pyrus pyrifolia bezi olkelerde Asiya armudu yapon armudu Cin armudu Koreya armudu Tayvan armudu alma armudu ve s bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin armud cinsine aid bitki novu Gecyetisen armudElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Yarimtriba Cins ArmudNov Gecyetisen armudBeynelxalq elmi adiPyrus pyrifolia NakaiSekil axtarisiITIS 25296NCBI 3767EOL 631563Tebii yayilmasiYaponiyada Simali Amerikada Merkezi Asiyada ve Cinde bitir Botaniki tesviriHundurluyu 10 15 m e catan agacdir Zoglari cilpaq ve ya tukcuklu bezen ise kecetukcukludur Yarpaqlari uzunsov yumurtavaridir 7 12 sm uzunluqda 4 6 sm enindedir Kenarlari dislidir ve aciq yasil rengdedir Yarpaqlarin her iki terefi evvelce az tukcuklu olub sonradan cilpaqlasir Cicekleri 6 9 eded olub qrup halinda yerlesmisdir Meyvesinin uzunlugu 5 7 sm e catir kure formali yandan sixilmis uzeri xallidir qonuru agimtil rengdedir Aprel ayinda cicekleyir avqust sentyabr aylarinda meyveleri yetisir EkologiyasiSoyuga istiye rutubete davamli novdur Col cemen torpaqlarda yaxsi bitir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk Qafqazda Lenkeran duzenliyinde Abseronda bag ve parklarda rast gelinir IstifadesiAsiya armudu et marinadlarinda islenilir ozellikle mal eti ucun marinadlarda cunki onun terkibinde etdeki zulallari yumusaldan fermentler var Meselen Koreya metbexinde o bulqogi marinadinda islenilir Kimci reseptlerinde de Asiya armudunun puresi istifade olunur Onun puresi hemcinin sekerin evezine sirke ve ya soya sousu esasinda hazirlanan souslara elave olunur IstinadlarBailey L H Bailey E Z the staff of the Liberty Hyde Bailey Hortorium Hortus third A concise dictionary of plants cultivated in the United States and Canada New York Macmillan 1976 ISBN 9780025054707 Lee Ho Sun Isse Toyoshi Kawamoto Toshihiro Woo Hyun Su Kim An Keun Park Jong Y Yang Mihi Effects and action mechanisms of Korean pear Pyrus pyrifolia cv Shingo on alcohol detoxification 26 11 November 2012 1753 1758 doi 10 1002 ptr 4630 PMID 22451246 Mishkin Leah Korean pear season in full swing at Hamilton Township farm 9 October 2017 25 January 2020 tarixinde Istifade tarixi 20 January 2018 Coyne Kevin Evergreen Farm Taps New Jersey Market for Ethnic Crops The New York Times 21 August 2009 29 January 2023 tarixinde Istifade tarixi 20 January 2018 アジア1の生産を誇る延辺龍井リンゴ梨 接ぎ木から100周年を祝う KoreaWorldTimes yapon 2021 05 17 2021 05 20 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 30 Hagedorn David Cook Asian pears at your peril Washington Post ingilis 2012 11 27 ISSN 0190 8286 2022 11 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 22 Kim Emily Maangchi Roskin Julia Bulgogi Korean Grilled Beef Recipe New York Times Cooking ingilis 2023 01 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 22 Arxivlenmis suret 2023 01 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 29 Imatome Yun Naomi What You Should Know About the Bae Pear The Spruce Eats ingilis 2019 08 18 2022 01 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 22 Hemcinin bax