Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qırmızı pirakanta (lat. Pyracantha coccinea) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin pirakanta cinsinə aid bitki növü.
| Qırmızı pirakanta | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Qırmızı pirakanta | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Şərqi Aralıq dənizi sahilərinə məxsus nadir növüdür. Zaqafqaziyada, Krımda, İtaliyada, Fransada, keçmiş Yuqoslaviya ərazisində, Şimali İran və Türkiyədə rast gəlinir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 1-1,5 (2) m-ə qədər olan, iri budaqlı, tikanlarla əhatə olunmuş koldur. Yarpaqları qalın dərilidir, qışı keçirən, uzunsov-ellipsvari və ya uzunsov-neştərvari, bəzən yumurtaşəkilli formada olur, üst tərəfdən parlaq, tünd-yaşıl rəngli, alt tərəfdən tutqundur, cavan yarpaqları tüklu, daha sonra çılpaq olur, kənarları mişarvari-dairəvi dişlidir, saplağı qısadır. Qalxan çiçək qrupu budaqlanan olub, çoxçiçəklidir, sıxdır və qismən tüklüdür. Çiçəkləri xırda ağ və ya krem (açıq sarı) rəngdədir. Meyvələri şarşəkilli, parlaq narıncı-qırmızı və ya tünd qırmızı rəngdədir, noxud böyüklüyündədir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, avqust-sentyabr aylarında meyvə verir. Meyvələr kol üzərində baharın əvvəlinə qədər qalır. Azdır və tək-tək rast gəlinir, toxumla və vegetativ yolla çoxalır.
Ekologiyası
Çay boyu çınqıllıqlarda, meşəkə narlarında, seyrək meşələrdə, kolluqlarda, ovalıqlarda, dağlarda, aşağı dağ qurşağından orta dağ qurşağına qədər, bəzən yuxarı dağ qurşağında dəniz səviyyəsindən 1800 m yüksəkliyə qədər daşlı yamaclarda rast gəlir. Antropogen amillər ehtiyatının dəyişilməsinə səbəb olur. Mövcüd kollarını qorumaq və geniş sürətdə əkmək lazımdır.
Azərbaycanda yayılması
Zaqatala (Tala kəndi), Şəki (Şin kəndi), Qusar (Qusarçay boyu), İsmayıllı (basqal və Talıstan kəndləri), Ağdaş (Bozdağ silsiləsində, Türyançay boyu), Şamaxı (Kirovka və Çuxurdyurd kəndləri) rayonları və Şuşa rayonun Daşaltı kəndində rast gəlinir. Gəncə , Sumqayıt və Bakı şəhərlərinin park və bağlarında əkilib becərilir. Turyançay qoruğu ərazisində qismən mühafizə edilir.
İstifadəsi
Dekorativ bitkidir. Meyvələri quşlar üçün yem əhəmiyyətlidir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qirmizi pirakanta lat Pyracantha coccinea bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin pirakanta cinsine aid bitki novu Qirmizi pirakantaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Yarimtriba Cins PirakantaNov Qirmizi pirakantaBeynelxalq elmi adiPyracantha coccinea M Roem 1847Sekil axtarisiITIS 25293NCBI 193309EOL 635933Tebii yayilmasiSerqi Araliq denizi sahilerine mexsus nadir novudur Zaqafqaziyada Krimda Italiyada Fransada kecmis Yuqoslaviya erazisinde Simali Iran ve Turkiyede rast gelinir Botaniki tesviriHundurluyu 1 1 5 2 m e qeder olan iri budaqli tikanlarla ehate olunmus koldur Yarpaqlari qalin derilidir qisi keciren uzunsov ellipsvari ve ya uzunsov nestervari bezen yumurtasekilli formada olur ust terefden parlaq tund yasil rengli alt terefden tutqundur cavan yarpaqlari tuklu daha sonra cilpaq olur kenarlari misarvari dairevi dislidir saplagi qisadir Qalxan cicek qrupu budaqlanan olub coxciceklidir sixdir ve qismen tukludur Cicekleri xirda ag ve ya krem aciq sari rengdedir Meyveleri sarsekilli parlaq narinci qirmizi ve ya tund qirmizi rengdedir noxud boyukluyundedir May iyun aylarinda cicekleyir avqust sentyabr aylarinda meyve verir Meyveler kol uzerinde baharin evveline qeder qalir Azdir ve tek tek rast gelinir toxumla ve vegetativ yolla coxalir EkologiyasiCay boyu cinqilliqlarda meseke narlarinda seyrek meselerde kolluqlarda ovaliqlarda daglarda asagi dag qursagindan orta dag qursagina qeder bezen yuxari dag qursaginda deniz seviyyesinden 1800 m yuksekliye qeder dasli yamaclarda rast gelir Antropogen amiller ehtiyatinin deyisilmesine sebeb olur Movcud kollarini qorumaq ve genis suretde ekmek lazimdir Azerbaycanda yayilmasiZaqatala Tala kendi Seki Sin kendi Qusar Qusarcay boyu Ismayilli basqal ve Talistan kendleri Agdas Bozdag silsilesinde Turyancay boyu Samaxi Kirovka ve Cuxurdyurd kendleri rayonlari ve Susa rayonun Dasalti kendinde rast gelinir Gence Sumqayit ve Baki seherlerinin park ve baglarinda ekilib becerilir Turyancay qorugu erazisinde qismen muhafize edilir IstifadesiDekorativ bitkidir Meyveleri quslar ucun yem ehemiyyetlidir IstinadlarHemcinin bax