Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Protokol yun. "protokollon" sözündən götürülüb, mənasi "protos"- 1-ci, "kollo"- yapişdirmaq deməkdir — kollegiyal orqanlar (müşavirələr simpoziumlar, seminar, konfrans və s.) tərəfindən müzakirə olunan məsələlərin gedişinin ardıcıl qeyd edildiyi sənəddir. Protokol kollegiyal orqanın kitabı və xüsusi təyin edilmiş şəxs tərəfindən aparılır, sədr və katib tərəfindən imzalanır.
Etimoloji mənası
Etimoloji mənada "protokol" sözü Bizans diplomatiyasinda təntənəli mərasimlərdə tərtib edilən sənədin 1-ci hissəsini bildirirdi, bu hissədə iştirakçilarin siyahisi göstərilirdi. Orta əsrlərdə protokol dedikdə sənədlərin tərtibati və arxivləşdirilməsi qaydasi başa düşülürdü. Sonralar isə diplomatiya və diplomatik xidmət anlayişlari ilə əlaqəli şəkildə işləməyə başladiqda, sənədlərin tərtibati ilə yanaşi özündə etiket və mərasim məsələlərini də əks etdirməyə başladi.
Mahiyyəti və siyasi səciyyəsi
Diplomatik protokol hökumətlərin xarici işlər nazirliklərinin, diplomatik nümayəndəliklərin, diplomatik işçilərin və digər rəsmi şəxslərin beynəlxalq əlaqələrin əməli olaraq gerçəkləşməsi zamanı riayət etdikləri qayda, ənənə və şərtlərin məcmusudur. Diplomatik yazışmalar, rəsmi görüşlər, diplomatik qəbullar, xarici ölkənin dövlət və hökumət başçısının qarşılanması, beynəlxalq təşkilatların xəttilə təşkil olunan toplantılar diplomatik protokol tələbləri çərçivəsində əməli xarakter alır.
Xarici dövlətlərin vəzifəli şəxslərinə, onların bayraq və gerblərinə, himnlərinə hörmət, diplomatik və konsulluq nümayəndəliklərinin imtiyaz və immunitetlərinə əməl edilməsi və s. diplomatik protokol normalari dövlətlərin bir-birinə olan münasibətlərinin göstəricisidir. Mərasim və protokol qaydalarina ciddi əməl olunmasi nəticəsində danişiqlar üçün əlverişli şərait və işgüzar əhvali-ruhiyyə yaradılır.
Diplomatik protokola əməl etmək zəruridir. Diplomatik protokol öz mahiyyətinə görə beynəlxalq kateqoriya hesab olunur. Çünki onun əsas normaları ümumqəbul olunmuş normalar kimi bütün ölkələrdə eyni cür əməl olunur. Ondan yayınmaq, yaxud qaydaları pozmaq müqabil dövlətin, yaxud onun rəsmi nümayəndəsinin şərəf və ləyaqətinə toxuna və bununla da iki dövlət arasında münasibətlərin mürəkkəbləşməsinə və arzuolunmaz siyasi nəticələrə gətirib çıxara bilər.Diplomatik protokola müxtəlif incəliklər (daha çox və ya daha az təntənəlik, ayrı-ayrı tədbirlərin keçirilməsində yüksək və ya aşağı səviyəlilik) əlavə oluna bilər. Diplomatik protokol diplomatikanın mühüm siyasi vasitəsidir, onun tətbiqindən doğan nəticələr dövlətlərarası münasibətlərə bu və ya digər dərəcədə təsir göstərir. Yəni diplomatik protokol ölkənin xarici siyasət məqsəd və vəzifələrinə tam tabe olub, ölkələrarası münasibətlərin vəziyyətini əks etdirir. Diplomatik protokol normalarını bilmək və praktiki fəaliyətdə düzgün tətbiq etmək vacib olmaqla yanaşı diplomatik səriştənin və məharətin əsas elementləridir.Diplomatik protokol normaları beynəlxalq nəzarət prinsiplərinə əsaslanır. Bu prinsip dövlətləri simvolizə edən hər şeyə ehtiram və hörmət etməyi ifadə edir. hesab edir ki, "hətta müharibə elan edərkən də, nəzakət qaydalarına əməl etmək lazımdır.
Ümumqəbulolunmuş müasir protokol qaydalarının təşəkkül tapması prosesi uzun müddət tələb etmişdir.Bu sahədə ilk addımlardan biri 1504-cü ildə Roma katolik kilsəsinin başçısı II Yuliy tərəfindən atılmışdır. O, avropa monarxları arasında səngiməyən mübahisələrə son qoymaq məqsədilə onlar arasında ağsaqqallığı müəyyən edən siyahını tərtib etmişdir. Siyahıda Roma papası özü I, Fransa kralı II, İspan kralı III, daha sonra Portuqaliya, İngiltərə, Siciliya və s. dururdu.
Diplomatik normalarına hüquqi qüvvə vermək, onları beynəlxalq hüququn normalarına çevirmək məqsədilə bir sıra sənədlər qəbul olunmuşdur. il Vyana konqresində qəbul edilmiş Vyana reqlamenti və il qəbul olunmuş Aahen protokolu diplomatik nümayəndəliklərin başçılari arasında ağsaqqallıq məsələlərini və diplomatik etiketlə bağlı məsələləri həll edirdi. Müasir diplomatik protokolun qəbul olunmuş müddəaları Diplomatik əlaqələrə dair 1961-ci il Vyana konvensiyasinda təsbit edilib. Bununla yanaşı hər ölkənin öz diplomatik protokol xüsusiyyətləri də vardır, bu xüsusiyyətlər həmin dövlətin milli adət və ənənələrindən irəli gəlir.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Protokol yun protokollon sozunden goturulub menasi protos 1 ci kollo yapisdirmaq demekdir kollegiyal orqanlar musavireler simpoziumlar seminar konfrans ve s terefinden muzakire olunan meselelerin gedisinin ardicil qeyd edildiyi seneddir Protokol kollegiyal orqanin kitabi ve xususi teyin edilmis sexs terefinden aparilir sedr ve katib terefinden imzalanir protokola numuneEtimoloji menasiEtimoloji menada protokol sozu Bizans diplomatiyasinda tenteneli merasimlerde tertib edilen senedin 1 ci hissesini bildirirdi bu hissede istirakcilarin siyahisi gosterilirdi Orta esrlerde protokol dedikde senedlerin tertibati ve arxivlesdirilmesi qaydasi basa dusulurdu Sonralar ise diplomatiya ve diplomatik xidmet anlayislari ile elaqeli sekilde islemeye basladiqda senedlerin tertibati ile yanasi ozunde etiket ve merasim meselelerini de eks etdirmeye basladi Mahiyyeti ve siyasi seciyyesiDiplomatik protokol hokumetlerin xarici isler nazirliklerinin diplomatik numayendeliklerin diplomatik iscilerin ve diger resmi sexslerin beynelxalq elaqelerin emeli olaraq gerceklesmesi zamani riayet etdikleri qayda enene ve sertlerin mecmusudur Diplomatik yazismalar resmi gorusler diplomatik qebullar xarici olkenin dovlet ve hokumet bascisinin qarsilanmasi beynelxalq teskilatlarin xettile teskil olunan toplantilar diplomatik protokol telebleri cercivesinde emeli xarakter alir Xarici dovletlerin vezifeli sexslerine onlarin bayraq ve gerblerine himnlerine hormet diplomatik ve konsulluq numayendeliklerinin imtiyaz ve immunitetlerine emel edilmesi ve s diplomatik protokol normalari dovletlerin bir birine olan munasibetlerinin gostericisidir Merasim ve protokol qaydalarina ciddi emel olunmasi neticesinde danisiqlar ucun elverisli serait ve isguzar ehvali ruhiyye yaradilir Diplomatik protokola emel etmek zeruridir Diplomatik protokol oz mahiyyetine gore beynelxalq kateqoriya hesab olunur Cunki onun esas normalari umumqebul olunmus normalar kimi butun olkelerde eyni cur emel olunur Ondan yayinmaq yaxud qaydalari pozmaq muqabil dovletin yaxud onun resmi numayendesinin seref ve leyaqetine toxuna ve bununla da iki dovlet arasinda munasibetlerin murekkeblesmesine ve arzuolunmaz siyasi neticelere getirib cixara biler Diplomatik protokola muxtelif incelikler daha cox ve ya daha az tentenelik ayri ayri tedbirlerin kecirilmesinde yuksek ve ya asagi seviyelilik elave oluna biler Diplomatik protokol diplomatikanin muhum siyasi vasitesidir onun tetbiqinden dogan neticeler dovletlerarasi munasibetlere bu ve ya diger derecede tesir gosterir Yeni diplomatik protokol olkenin xarici siyaset meqsed ve vezifelerine tam tabe olub olkelerarasi munasibetlerin veziyyetini eks etdirir Diplomatik protokol normalarini bilmek ve praktiki fealiyetde duzgun tetbiq etmek vacib olmaqla yanasi diplomatik seristenin ve meharetin esas elementleridir Diplomatik protokol normalari beynelxalq nezaret prinsiplerine esaslanir Bu prinsip dovletleri simvolize eden her seye ehtiram ve hormet etmeyi ifade edir hesab edir ki hetta muharibe elan ederken de nezaket qaydalarina emel etmek lazimdir Umumqebulolunmus muasir protokol qaydalarinin tesekkul tapmasi prosesi uzun muddet teleb etmisdir Bu sahede ilk addimlardan biri 1504 cu ilde Roma katolik kilsesinin bascisi II Yuliy terefinden atilmisdir O avropa monarxlari arasinda sengimeyen mubahiselere son qoymaq meqsedile onlar arasinda agsaqqalligi mueyyen eden siyahini tertib etmisdir Siyahida Roma papasi ozu I Fransa krali II Ispan krali III daha sonra Portuqaliya Ingiltere Siciliya ve s dururdu Diplomatik normalarina huquqi quvve vermek onlari beynelxalq huququn normalarina cevirmek meqsedile bir sira senedler qebul olunmusdur il Vyana konqresinde qebul edilmis Vyana reqlamenti ve il qebul olunmus Aahen protokolu diplomatik numayendeliklerin bascilari arasinda agsaqqalliq meselelerini ve diplomatik etiketle bagli meseleleri hell edirdi Muasir diplomatik protokolun qebul olunmus muddealari Diplomatik elaqelere dair 1961 ci il Vyana konvensiyasinda tesbit edilib Bununla yanasi her olkenin oz diplomatik protokol xususiyyetleri de vardir bu xususiyyetler hemin dovletin milli adet ve enenelerinden ireli gelir Hemcinin bax