Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Polibi (q.yun. Πολύβιος— Polybius; ən geci e.ə. 199 – ən tezi e.ə. 133, Yunanıstan) — Yunan tarixçisi və sərkərdəsi.
| Polibi | |
|---|---|
| q.yun. Πολύβιος | |
 | |
| Doğum tarixi | ən geci e.ə. 199 |
| Vəfat tarixi | ən tezi e.ə. 133 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | tarixçi, hərbi qulluqçu, yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Qədim yunan tarixçisi və mütəfəkkiri Polibi e.ə. 200-cü ildə anadan olmuşdur. Romalılar tərəfindən 16 il girov saxlanılmış Polibi öz bacarıq və qabiliyyəti sayəsində dövlət xadimi və sərkərdə səviyyəsinə qalxa bilmişdir. O, Roma sərkərdəsi Ssipionla birlikdə Afrika sahillərində hərbi səfərlərdə olmuş, I Pun müharibəsində iştirak etmişdir. Vətəni Yunanıstanla Roma arasındakı müharibədə Korinf məğlubiyyətindən sonra həmvətənlərinə hər cür köməklik göstərməyə çalışmışdır. Buna baxmayaraq Roma əzəmətinin qızğın tərəfdarı olan Polibi 40 cildlik "Yeni tarix" əsərində Romanın dünya hökmranlığına can atmasını əsaslandırmağa çalışmışdır. Təəssüf ki, bu əsərin yalnız beşinci cildi, 6–18-ci cildlərin xeyli hissəsi və qalan cildlərdən isə yalnız fraqmentlər qalmışdır. Bir çox siyasi hadisələrdə və müharibələrdə bilavasitə iştirakı, dövlət arxivindən geniş istifadə etməsi Polibinin əsərinə əvəzsiz keyfiyyətlər bəxş etmişdir.
Polibinin əsərində Aralıq dənizi ölkələrinin tarixi, Romanın dövlət quruluşu və ordusunun tərkibi, Yunanıstanın siyasi inkişafı, Roma-Karfagen və Roma-Yunanıstan müharibələrinin gedişi təsvir olunmuşdur. Ancaq bu kitabların mühüm hüssələri itib-batdığından hadisələri ardıcıllıqla izləmək qeyri-mümkündür. Polibinin bir tarixçi kimi böyüklüyü ondadır ki, o, hadisələrin yalnız xronoloji təsvirini verməklə kifayətlənməmiş, onların məntiqi əlaqələrini və səbəblərini də aydınlaşdırmağa çalışmışdır. Bu nənada o, antik dünyanın ən praqmatik tarixçisidir. Polibi də Aristotel kimi hər hansı dövlət hakimiyyətinin üç forması olması fikrini irəli sürür: monarxiyalı, aristokratiyalı və nəhayət, demokratiyalı dövlət. Hər hansı dövlətdə bu üç cəhət birləşərsə, Polibinin fikrincə. o ən ədalətli və faydalı dövlət sayıla bilər.
Müasirləri və ondan sonra gələn tarixçilər Polibinin əsərinə çox yüksək qiymət vermişlər. Posidoni isə onun əsərinin davamını yazmışdır.
Polibi e.ə. 120-ci ildə vəfat etmişdir.
Fəlsəfəsi
Polibi adlı bir görkəmli yunan bu işdə romalılara, hətta kömək etdi. Çünki Polibi aristokratizmdən xali olan demokratik azadlığı qəbul etmirdi, aristokratik zəmindən və dəyərlərdən qopub ayrılmayan azadlığı qəbul edirdi.
Buna görə də onun demokratiya anlamı bir qədər fərqli idi və bu anlam onun "Demokratiya nədir?" sualına verdiyi cavabda konkretləşdirilmişdi: "Çoxları onu anarxiya kimi başa düşür. Yəni kimin ürəyi nə istəsə edə bilər. Əslində isə o dövlət demokratik sayılmalıdır ki, onda tanrılara etiqad, valideynlərə hörmət, böyüklərə ehtiram, qanunlara isə itaət ululardan qalıb və bütün bunlarla yanaşı son həlledici söz xalqın əksəriyyətinə məxsusdur".
Polibi, əlbəttə ki, zadəgan ruhuna ən çox uyğun gələn dövlət forması olaraq aristokratiyanın əhəmiyyətini yuxarıda göründüyü kimi inkar etmirdi, lakin bu əhəmiyyəti mütləqləşdirmirdi də. O, aristokratiyanın, eləcə də, demokratiyanın tarixi əhəmiyyət daşıdığını qeyd edir və bu əsasda da öz siyasi nəzəriyyəsini irəli sürürdü. O, belə hesab edirdi ki, öz-özlüyündə tam kamil olan bir dövlət forması yoxdur. Dövlət yalnız o zaman kamil olur ki, bütün dövlət formalarının ən müsbət cəhətlərini özündə cəmləşdirsin. Polibi düşünürdü ki, Sparta dövləti ona görə güclü idi ki, Likurq onu ilk dəfə məhz bu üsulla yaratmışdı. Polibinin sözlərinə görə, təbiətin öz qanunlarına uyğun olaraq hakimiyyət formaları dəyişir, bir-birini əvəz edir və yenidən əvvəlki vəziyyətinə qayıdır.
Bu qanunauyğunluğu ümumi cizgilərdə Polibi təxminən belə izah edirdi: Ayrı-ayrılıqda öz acizliklərini hiss edən fərdlərin yekcins kütlədə birləşməsi təbii prosesdir. Bu zaman öz fiziki gücü, qorxmazlığı ilə başqalarından seçilən bir nəfər kütlənin rəhbərinə və hökmdarına çevrilir. Beləliklə, çar hakimiyyəti yaranır və bu zaman idarə olunanlar hakimiyyəti bir nəfərə könüllü olaraq güzəştə gedirlər. Bu halda onlar zor və qorxudan daha çox idraka tabe olmuş olurlar. Ali hakimiyyəti əlində saxlayıb ölkəni idarə edən şəxs isə öz xalqının iradəsi ilə razılaşırsa, hər kəsi, təbəələrinin fikrincə, əməllərinə görə qiymətləndirirsə, yəni fəzilət sahiblərini mükafatlandırıb, pis işlər görənləri isə cəzalandırırsa, onda xalq da qorxudan daha çox ağılın itaətində durur, hətta qocalığına baxmayaraq yekdilliklə həmin başçını müdafiə edir, onu taxtdan salmaq istəyənlərə qarşı daima mübarizə aparır. Təxminən bu yolla idarə edilən, ağlın və cəsarətin zoru əvəz etdiyi cəmiyyətdə hökmdar da nəzərə çarpmadan şaha çevrilir. Deməli, hər şeydən öncə öz-özünə heç bir plan olmadan təkhakimiyyətlilik meydana gəlir. Və sonradan isə onun daxilində nizam-intizam yaratmaq, düzəlişlər etmək yolu ilə şahlıq yaranır. Çünki xalq təkcə bu cür hökmdarların özlərini deyil, onların nəvə-nəticələrini də hakimiyyətdə uzun müddət qəbul edir, ona görə ki, ağılın və əsl-nəcabətin irsən keçməsinə inanır. Qədimlərdə bir dəfə şah seçilən kəs qocalana qədər taxtda otururdu. Hakimiyyətdə olduğu müddətdə sədlər çəkdirmək, əlverişli məntəqələri möhkəmləndirmək, yeni torpaqlar tutmaq kimi qayğılarla məşğul olan hökmdarlar dedi-qoduya, həsədə məruz qalmırdılar. Çünki istər geyimlərində, yeyib-içməklərində, istərsə də yaşayış tərzlərində xalqla onların arasında heç bir fərq olmurdu və həmişə də xalqla ünsiyyət saxlayırdılar. Onlar sonradan isə belə bir qərara gəldilər ki, öz təbəələri kimi geyinmək daha hökmdara yaraşmaz, ən gözəl güzəran, ən zəngin süfrələr ancaq onlarınkı olmalıdır, ədəb qaydaları isə yalnız sadə camaat üçün qoyulmuşdur. Beləliklə, şah üsul-idarəsi təkhakimiyyətlilik baxımından öz təbiətinə yaxın olan eybəcərləşmiş formaya, yəni tiraniyaya keçməyə başlayır. Əgər hökmdarların malik olduqları və getdikcə daha çox əldə etdikləri imtiyazlar adamlarda həsəd və narazılıq doğururdusa, onların kişi-qadın münasibətlərindəki qadağanlara etinasızlıq göstərməsi adamlarda qarşısını heç nəyin ala bilməyəcəyi qəzəb və nifrət selini coşdururdu. Nəticədə xalqın hakim dairələrə qarşı üsyanı başlayırdı. Xalqın hakim dairələrə qarşı mübarizəsinə isə vətəndaşların heç də ən pis olanları deyil, ən nəcib, məğrur və qorxmaz olanları başçılıq edirlər. Çünki məhz belələri başqalarının özbaşınalığına hamıdan az dözürlər. Elə ki, üsyançı dəstələr onları özünə rəhbər kimi qəbul edib, arxasında möhkəm dayanır, onda şah və mütləqiyyət üsulu ləğv edilir. Onu istibdadın pəncəsindən xilas etməsinə sanki minnətdarlıq əlaməti olaraq xalq dərhal çevrilişin sahibkarlarını hakimiyyəti ələ almağa çağırır və öz talelərini onların ixtiyarına verir. Tiraniyanın xarabalıqları üzərində aristokratiya yüksəlir. Daha sonra aristokratiya da təbiətin qanunu ilə oliqarxiyaya çevriləndə və qəzəblənmiş xalq hakimiyyətə qarşı ayağa qalxanda demokratiya doğulur. Bəzilərini məhv, bəzilərini isə sürgün etdikdən sonra vətəndaşlar özlərinə hökmdar seçməyə daha cürət etmirlər. Səbəb də budur ki, əvvəlki zalım şahlardan gözləri qorxub, eyni zamanda, öz həyatlarını, hətta yaxşı tanıdıqları bir neçə şəxsə də etibar etməkdən çəkinirlər. Çünki dünənki oliqarxlardan çəkdikləri hələ də gözləri önündən getmir. Artıq heç kəsə inamı qalmayan xalq yeganə çıxış yolunu özündə görür, beləliklə də oliqarxiyanı demokratiya ilə əvəz edir, dövlət və onun müdafiəsi qayğısını öz üzərinə götürür. Nə qədər ki, köhnə sistemin həyasızlıq və zorakılıqlarını öz gözləri ilə görənlər hələ sağdır, o vaxtacan yeni quruluş hamını qane edir, bərabərlik və azadlıq çox qiymətləndirilir. Ancaq elə ki, nəsil tamam dəyişir, qurbanlar bahasına qazanılan xalq hakimiyyəti oğullardan nəvələrin əlinə keçir, onda demokratiya dövründə göz açmış, oliqarxiya haqqında yalnız ağızlardan eşidən bu adamlar bərabərlik və azadlıqlarının üstündə daha babaları tək əsmirlər, əksəriyyətdən seçilmək arzusu onların bütün hisslərinə hakim kəsilir. Bu meyl özünü, xüsusilə, varlılarda göstərir. Lakin, hakimiyyətə can atan həmin şəxslər öz qabiliyyət və şəxsi şücaətləri ilə istədiklərinə nail ola bilməyəndə nə yolla olursa-olsun camaatın qılığına girmək, onu şirnikləndirmək məqsədilə pul kisələrinin ağzını səxavətlə açırlar. Yalnız onların sərsəm şöhrətpərəstliyi ucbatından xalq ələ baxan edilir, demokratiya isə uçulub yerini qanunsuzluğun və zorun ağalığına verir. Xalq kütlələrinin ipə-sapa yatmaması, qanunlara qarşı etinasızlığı zaman keçdikcə oxlokratiyanın gəlişini labüd edir. Başqasının hesabına qarnını doydurmağa vərdiş edən kütlə qətllər, sürgünlər törədir, vəhşiliklər edir, başqa xalqları öz əsarəti altına alır.
Polibinin zəmanəsi o dövrün yunan cəmiyyəti üçün öz-özlüyündə təxminən elə Polibinin təsvir etdiyi kimi azğın bir zəmanə idi. Hətta Romanın güclü qanadları da əslində onu bu azğınlıqdan xilas etməmişdi.
Ədəbiyyat
Mətnlər və tərcümələr
Rus dilinə tərcümələr:
- Полибиевой Военной истории… / Пер. с фр. С. Волчкова. СПб., 1756. (перевод не завершён)
- Т. 1. 1756. 504 стр.
- Т. 2. 1763. 490 стр.
- Полибий. Всеобщая история. / Пер., вступ. ст. и прим. . СПб., 1890–1899.
- Т. 1. Книги I–V. 1890. CCXLIV, 680 стр.
- Т. 2. Книги VI–XXV. 1895. 805 стр.
- Т. 3. Книги XXVI-XL. Указатель. 1899. 786 стр.
- 2-е изд. Отв. ред. А. Я. Тыжов. (Серия "Историческая библиотека"). СПб.: Ювента, 1994–1995.
- Т. 1. Книги 1–5. 1994. 496 стр.
- Т. 2. Книги 6–25. 1995. 424 стр.
- Т. 3. Книги 26–40. Указатели. 1995. 384 стр.
Başqa tərcümələr:
- В серии "" "История" издана в 6 томах (№ 128, 137, 138, 159, 160, 161); английский перевод онлайн.
- В серии "Collection Budé" пока изданы 8 томов: перевод книг I–IV и VII–XVI.
Tədqiqatlar
- Мирзаев С. Б. Полибий. (Серия "Из истории политической и правовой мысли"). М.: Юрид. лит, 1986. 108 стр. 25000 экз.
- Самохина Г. С. Полибий: эпоха, судьба, труд. СПб., Изд-во СПбГУ, 1995. 191 стр. 215 экз. ISBN 5–288-01129-X
- Фриц К. фон. Теория смешанной конституции в античности: критический анализ политических взглядов Полибия. / Пер. с англ. (Серия "Профессорская библиотека"). СПб.: Издательство СПбГУ, 2007. 419 стр.
- Əlisa Nicat. Dünya tarixçiləri. Bakı,1998, səh.27–28.
Bədii ədəbiyyat:
- Немировский А. И. Роман "Полибий" из трилогии "В круге земель". М., 1995.
İstinadlar
- https://referenceworks.brillonline.com/entries/brill-s-new-pauly/polybius-e1000940.
Xarici keçidlər
- ПОЛИБИЙ ВСЕОБЩАЯ ИСТОРИЯ 2015-09-20 at the Wayback Machine
- Полибий. Всеобщая история
- Греческий текст и английский перевод.
- С. Б. Мирзаев. Полибий
- Г. С. Самохина. Полибий: судьба греческого политика и историка в условиях римской экспансии 2007-12-24 at the Wayback Machine
- А. Я. Тыжов. Полибий и его "Всеобщая история"
- Важнейшие известия древних о Полибии и его сочинениях
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Polibi q yun Polybios Polybius en geci e e 199 en tezi e e 133 Yunanistan Yunan tarixcisi ve serkerdesi Polibiq yun PolybiosDogum tarixi en geci e e 199Vefat tarixi en tezi e e 133Vefat yeri YunanistanFealiyyeti tarixci herbi qulluqcu yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiQedim yunan tarixcisi ve mutefekkiri Polibi e e 200 cu ilde anadan olmusdur Romalilar terefinden 16 il girov saxlanilmis Polibi oz bacariq ve qabiliyyeti sayesinde dovlet xadimi ve serkerde seviyyesine qalxa bilmisdir O Roma serkerdesi Ssipionla birlikde Afrika sahillerinde herbi seferlerde olmus I Pun muharibesinde istirak etmisdir Veteni Yunanistanla Roma arasindaki muharibede Korinf meglubiyyetinden sonra hemvetenlerine her cur komeklik gostermeye calismisdir Buna baxmayaraq Roma ezemetinin qizgin terefdari olan Polibi 40 cildlik Yeni tarix eserinde Romanin dunya hokmranligina can atmasini esaslandirmaga calismisdir Teessuf ki bu eserin yalniz besinci cildi 6 18 ci cildlerin xeyli hissesi ve qalan cildlerden ise yalniz fraqmentler qalmisdir Bir cox siyasi hadiselerde ve muharibelerde bilavasite istiraki dovlet arxivinden genis istifade etmesi Polibinin eserine evezsiz keyfiyyetler bexs etmisdir Polibinin eserinde Araliq denizi olkelerinin tarixi Romanin dovlet qurulusu ve ordusunun terkibi Yunanistanin siyasi inkisafi Roma Karfagen ve Roma Yunanistan muharibelerinin gedisi tesvir olunmusdur Ancaq bu kitablarin muhum husseleri itib batdigindan hadiseleri ardicilliqla izlemek qeyri mumkundur Polibinin bir tarixci kimi boyukluyu ondadir ki o hadiselerin yalniz xronoloji tesvirini vermekle kifayetlenmemis onlarin mentiqi elaqelerini ve sebeblerini de aydinlasdirmaga calismisdir Bu nenada o antik dunyanin en praqmatik tarixcisidir Polibi de Aristotel kimi her hansi dovlet hakimiyyetinin uc formasi olmasi fikrini ireli surur monarxiyali aristokratiyali ve nehayet demokratiyali dovlet Her hansi dovletde bu uc cehet birleserse Polibinin fikrince o en edaletli ve faydali dovlet sayila biler Muasirleri ve ondan sonra gelen tarixciler Polibinin eserine cox yuksek qiymet vermisler Posidoni ise onun eserinin davamini yazmisdir Polibi e e 120 ci ilde vefat etmisdir FelsefesiPolibi adli bir gorkemli yunan bu isde romalilara hetta komek etdi Cunki Polibi aristokratizmden xali olan demokratik azadligi qebul etmirdi aristokratik zeminden ve deyerlerden qopub ayrilmayan azadligi qebul edirdi Buna gore de onun demokratiya anlami bir qeder ferqli idi ve bu anlam onun Demokratiya nedir sualina verdiyi cavabda konkretlesdirilmisdi Coxlari onu anarxiya kimi basa dusur Yeni kimin ureyi ne istese ede biler Eslinde ise o dovlet demokratik sayilmalidir ki onda tanrilara etiqad valideynlere hormet boyuklere ehtiram qanunlara ise itaet ululardan qalib ve butun bunlarla yanasi son helledici soz xalqin ekseriyyetine mexsusdur Polibi elbette ki zadegan ruhuna en cox uygun gelen dovlet formasi olaraq aristokratiyanin ehemiyyetini yuxarida gorunduyu kimi inkar etmirdi lakin bu ehemiyyeti mutleqlesdirmirdi de O aristokratiyanin elece de demokratiyanin tarixi ehemiyyet dasidigini qeyd edir ve bu esasda da oz siyasi nezeriyyesini ireli sururdu O bele hesab edirdi ki oz ozluyunde tam kamil olan bir dovlet formasi yoxdur Dovlet yalniz o zaman kamil olur ki butun dovlet formalarinin en musbet cehetlerini ozunde cemlesdirsin Polibi dusunurdu ki Sparta dovleti ona gore guclu idi ki Likurq onu ilk defe mehz bu usulla yaratmisdi Polibinin sozlerine gore tebietin oz qanunlarina uygun olaraq hakimiyyet formalari deyisir bir birini evez edir ve yeniden evvelki veziyyetine qayidir Bu qanunauygunlugu umumi cizgilerde Polibi texminen bele izah edirdi Ayri ayriliqda oz acizliklerini hiss eden ferdlerin yekcins kutlede birlesmesi tebii prosesdir Bu zaman oz fiziki gucu qorxmazligi ile basqalarindan secilen bir nefer kutlenin rehberine ve hokmdarina cevrilir Belelikle car hakimiyyeti yaranir ve bu zaman idare olunanlar hakimiyyeti bir nefere konullu olaraq guzeste gedirler Bu halda onlar zor ve qorxudan daha cox idraka tabe olmus olurlar Ali hakimiyyeti elinde saxlayib olkeni idare eden sexs ise oz xalqinin iradesi ile razilasirsa her kesi tebeelerinin fikrince emellerine gore qiymetlendirirse yeni fezilet sahiblerini mukafatlandirib pis isler gorenleri ise cezalandirirsa onda xalq da qorxudan daha cox agilin itaetinde durur hetta qocaligina baxmayaraq yekdillikle hemin bascini mudafie edir onu taxtdan salmaq isteyenlere qarsi daima mubarize aparir Texminen bu yolla idare edilen aglin ve cesaretin zoru evez etdiyi cemiyyetde hokmdar da nezere carpmadan saha cevrilir Demeli her seyden once oz ozune hec bir plan olmadan tekhakimiyyetlilik meydana gelir Ve sonradan ise onun daxilinde nizam intizam yaratmaq duzelisler etmek yolu ile sahliq yaranir Cunki xalq tekce bu cur hokmdarlarin ozlerini deyil onlarin neve neticelerini de hakimiyyetde uzun muddet qebul edir ona gore ki agilin ve esl necabetin irsen kecmesine inanir Qedimlerde bir defe sah secilen kes qocalana qeder taxtda otururdu Hakimiyyetde oldugu muddetde sedler cekdirmek elverisli menteqeleri mohkemlendirmek yeni torpaqlar tutmaq kimi qaygilarla mesgul olan hokmdarlar dedi qoduya hesede meruz qalmirdilar Cunki ister geyimlerinde yeyib icmeklerinde isterse de yasayis terzlerinde xalqla onlarin arasinda hec bir ferq olmurdu ve hemise de xalqla unsiyyet saxlayirdilar Onlar sonradan ise bele bir qerara geldiler ki oz tebeeleri kimi geyinmek daha hokmdara yarasmaz en gozel guzeran en zengin sufreler ancaq onlarinki olmalidir edeb qaydalari ise yalniz sade camaat ucun qoyulmusdur Belelikle sah usul idaresi tekhakimiyyetlilik baximindan oz tebietine yaxin olan eybecerlesmis formaya yeni tiraniyaya kecmeye baslayir Eger hokmdarlarin malik olduqlari ve getdikce daha cox elde etdikleri imtiyazlar adamlarda hesed ve naraziliq dogururdusa onlarin kisi qadin munasibetlerindeki qadaganlara etinasizliq gostermesi adamlarda qarsisini hec neyin ala bilmeyeceyi qezeb ve nifret selini cosdururdu Neticede xalqin hakim dairelere qarsi usyani baslayirdi Xalqin hakim dairelere qarsi mubarizesine ise vetendaslarin hec de en pis olanlari deyil en necib megrur ve qorxmaz olanlari basciliq edirler Cunki mehz beleleri basqalarinin ozbasinaligina hamidan az dozurler Ele ki usyanci desteler onlari ozune rehber kimi qebul edib arxasinda mohkem dayanir onda sah ve mutleqiyyet usulu legv edilir Onu istibdadin pencesinden xilas etmesine sanki minnetdarliq elameti olaraq xalq derhal cevrilisin sahibkarlarini hakimiyyeti ele almaga cagirir ve oz talelerini onlarin ixtiyarina verir Tiraniyanin xarabaliqlari uzerinde aristokratiya yukselir Daha sonra aristokratiya da tebietin qanunu ile oliqarxiyaya cevrilende ve qezeblenmis xalq hakimiyyete qarsi ayaga qalxanda demokratiya dogulur Bezilerini mehv bezilerini ise surgun etdikden sonra vetendaslar ozlerine hokmdar secmeye daha curet etmirler Sebeb de budur ki evvelki zalim sahlardan gozleri qorxub eyni zamanda oz heyatlarini hetta yaxsi tanidiqlari bir nece sexse de etibar etmekden cekinirler Cunki dunenki oliqarxlardan cekdikleri hele de gozleri onunden getmir Artiq hec kese inami qalmayan xalq yegane cixis yolunu ozunde gorur belelikle de oliqarxiyani demokratiya ile evez edir dovlet ve onun mudafiesi qaygisini oz uzerine goturur Ne qeder ki kohne sistemin heyasizliq ve zorakiliqlarini oz gozleri ile gorenler hele sagdir o vaxtacan yeni qurulus hamini qane edir beraberlik ve azadliq cox qiymetlendirilir Ancaq ele ki nesil tamam deyisir qurbanlar bahasina qazanilan xalq hakimiyyeti ogullardan nevelerin eline kecir onda demokratiya dovrunde goz acmis oliqarxiya haqqinda yalniz agizlardan esiden bu adamlar beraberlik ve azadliqlarinin ustunde daha babalari tek esmirler ekseriyyetden secilmek arzusu onlarin butun hisslerine hakim kesilir Bu meyl ozunu xususile varlilarda gosterir Lakin hakimiyyete can atan hemin sexsler oz qabiliyyet ve sexsi sucaetleri ile istediklerine nail ola bilmeyende ne yolla olursa olsun camaatin qiligina girmek onu sirniklendirmek meqsedile pul kiselerinin agzini sexavetle acirlar Yalniz onlarin sersem sohretperestliyi ucbatindan xalq ele baxan edilir demokratiya ise uculub yerini qanunsuzlugun ve zorun agaligina verir Xalq kutlelerinin ipe sapa yatmamasi qanunlara qarsi etinasizligi zaman kecdikce oxlokratiyanin gelisini labud edir Basqasinin hesabina qarnini doydurmaga verdis eden kutle qetller surgunler toredir vehsilikler edir basqa xalqlari oz esareti altina alir Polibinin zemanesi o dovrun yunan cemiyyeti ucun oz ozluyunde texminen ele Polibinin tesvir etdiyi kimi azgin bir zemane idi Hetta Romanin guclu qanadlari da eslinde onu bu azginliqdan xilas etmemisdi EdebiyyatMetnler ve tercumeler Rus diline tercumeler Polibievoj Voennoj istorii Per s fr S Volchkova SPb 1756 perevod ne zavershyon T 1 1756 504 str T 2 1763 490 str Polibij Vseobshaya istoriya Per vstup st i prim SPb 1890 1899 T 1 Knigi I V 1890 CCXLIV 680 str T 2 Knigi VI XXV 1895 805 str T 3 Knigi XXVI XL Ukazatel 1899 786 str 2 e izd Otv red A Ya Tyzhov Seriya Istoricheskaya biblioteka SPb Yuventa 1994 1995 T 1 Knigi 1 5 1994 496 str T 2 Knigi 6 25 1995 424 str T 3 Knigi 26 40 Ukazateli 1995 384 str Basqa tercumeler V serii Istoriya izdana v 6 tomah 128 137 138 159 160 161 anglijskij perevod onlajn V serii Collection Bude poka izdany 8 tomov perevod knig I IV i VII XVI Tedqiqatlar Mirzaev S B Polibij Seriya Iz istorii politicheskoj i pravovoj mysli M Yurid lit 1986 108 str 25000 ekz Samohina G S Polibij epoha sudba trud SPb Izd vo SPbGU 1995 191 str 215 ekz ISBN 5 288 01129 X Fric K fon Teoriya smeshannoj konstitucii v antichnosti kriticheskij analiz politicheskih vzglyadov Polibiya Per s angl Seriya Professorskaya biblioteka SPb Izdatelstvo SPbGU 2007 419 str ISBN 978 5 288 04256 0 Elisa Nicat Dunya tarixcileri Baki 1998 seh 27 28 Bedii edebiyyat Nemirovskij A I Roman Polibij iz trilogii V kruge zemel M 1995 Istinadlarhttps referenceworks brillonline com entries brill s new pauly polybius e1000940 Xarici kecidlerPOLIBIJ VSEOBShAYa ISTORIYa 2015 09 20 at the Wayback Machine Polibij Vseobshaya istoriya Grecheskij tekst i anglijskij perevod S B Mirzaev Polibij G S Samohina Polibij sudba grecheskogo politika i istorika v usloviyah rimskoj ekspansii 2007 12 24 at the Wayback Machine A Ya Tyzhov Polibij i ego Vseobshaya istoriya Vazhnejshie izvestiya drevnih o Polibii i ego sochineniyah