Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pevek (çuk. Пээкин, Пээк) — Rusiya Federasiyası, Çukotka muxtar dairəsi ərazisində yerləşən şəhər. Pevek şəhər dairəsinin mərkəzidir.
| Pevek | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Певек | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1933 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 20 m | ||||
| Saat qurşağı | | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +7 42737 | ||||
| Poçt indeksi | 689400 | ||||
| Digər | |||||
| go-pevek.ru | |||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Rusiyanın ən şimal şəhəridir.
Toponim
Şəhərin adı çukça dilində işlənən çuk. пээкиней sözündən götürülmüş və mənası kök, şişmiş dağ deməkdir. Şəhər Peekiney adlı təpöənin ətəklərində yerləşir.
Şəhər öz adını çukça ətirli dağ mənasını verən «paqıt-kenay» sözündən götürmüşdür. Rəvayətə görə müasir şəhərin yaxınlığındakı, dağın ətəyində çukçalarla yukaqirlər arasında döyüş baş vermişdir. Döyüşdə ölənlərin cəsədlərinin qoxusu bu yerlərdə uzun müddət qalmışdır. Səbəb isə aborigen insanların ölüləri dəfn etməmələri ilə bağlı idi. Buna görə çukçalar uzun müddət bu ərazidə yerləşmədi, ancaq yayda müvəqqəti olaraq sürülərini buradan aparırdılar.
Coğrafiya
Anadırdan 640 km məsafədə, Routan adaları ilə üzbəüz, Çaun körfəzi və Şərqi Sibir dənizini birləşdirən eyni adlı boğazın şərq sahilində yerləşir.
Tarixi
10 avqust 1933-cü ildə Çaun körfəzinin sahilinə gələn sovet dövlət xadimi Naum Filippoviç Puqaçev ilk partiya iclasını dənizin sahilində keçirdi. Burada Çaun rayonunun təşkili və ilk məskunlaşaçağı yerin Pevek olaçağı elan olundu.
Bir neçə il ərzində Pevek təbii liman (Çaun körfəzi), Şimal dəniz yolunun inkişafı və Rusiyada ən böyük qalay yatağının Pevekdən təqribən 85 km şərqdə yerləşməsi sayəsində mühüm regional limana çevrildi. Sonradan qalay, qızıl, civə, uran və kömür kimi digər yataqlar da aşkarlandı.
1936-1937-ci illərdə geoloji ekspedisiyalar zamanı Pevekdən 80 km aralıda zəngin bir qalay yatağı aşkar edıldı.
1941-ci ildə 90-cı illərə qədər davam edən qalay mədən sənayesi quruldu.
1942-ci ildə Pevek və Krasnoarmeyski mədənlərini birləşdirən ilk avtomobil yolu inşa edildi.
1942-ci ildə qəsəbədə ilk iki mərtəbəli bina tikildi. 1938-1957-ci illərdə Uzaq Şimalda Tikinti Baş İdarəsinin (qısaldılmış Dalstroy) bir hissəsi olan Çaunlaq və Çaunçukotlaq əmək düşərgələrinin idarəsi burada yerləşirdi.
1948-ci ildə Çaun rayon geoloji kəşfiyyat idarəsi təşkil edildi.
1950-ci ildə qəsəbədə təxminən 1500 nəfər yaşayırdı.
21 mart 1951-ci ildə yaşayış məntəqəsi şəhər tipli qəsəbəyə çevrildi. Bununla belə onun varlığı "gizli" saxlanıldı. Bundan bir müddət sonra da Pevek coğrafi xəritələrdə belə göstərilmədi.
6 aprel 1967-ci ildə bir şəhər oldu.
1967-ci ilə qədər Pevekdə 10 mindən çox insan yaşayırdı.
1968-ci ildə Pevekdə avtomatik telefon stansiyası quraşdırıldı və yeni bir orta məktəb açıldı.
8 oktyabr 1974-cü ildə Orbit-2 uzun mənzilli kosmik radio rabitə kompleksinin istifadəyə verilməsi ilə şəhərdə tv yayımları meydana çıxdı.
1976-cı ildə Pevek şəhəri Sov.İKP Mərkəzi Komitəsinin, SSRİ Nazirlər Sovetinin, Ümumittifaq Həmkarlar İttifaqı Mərkəzi Şurasının və Komsomol Komitəsinin qırmızı bayrağı ilə təltif edildi. Bu zaman Pevek ölkənin ən yaxşı 100 şəhəri arasında idi.
1982-ci ildə 2 nömrəli orta məktəb istifadəyə verildi.
Şəhər artıq iki böyük mikrorayona sahib idi. Əhalisi 1980-ci illərin əvvəllərində 13 min nəfərə çatdı.
1985-ci ilin mayında şəhərdə Şöhrət abidəsinin açılışı baş verdi.
1994-cü ilin yazında yerli tarix muzeyinin köhnə binasında Rus Pravoslav Kilsəsinin Anadır və Çukotka Yeparxiyasının Mübarək Məryəm Pravoslav Kilsəsi açılmışdır.
Sosil infrastruktur
Şəhərdə mədəniyyət evi, uşaq bağçası, ümumtəhsil məktəbi, Uşaq və Gənclər İdman məktəbi, incəsənət məktəbi, «Iceberg» əyləncə kinoteatr-mərkəzi, kitabxana, internet klub, diyarşünaslıq muzeyi fəaliyyət göstərir.
Şəhərdə basketbol məktəbi mövcuddur. SSRİ dövründə idmançıların Maqadan vilayəti basketbol çempionatlarına səfərləri təşkil edilirdi. Bu günə qədər şəhərdə digər idman növlərinə (boks, güləş, futbol, voleybol və s.) aid bölməklər fəaliyyət göstərir.
Qalereya
İstinadlar
- Численность населения Чукотского автономного округа по городским округам и муниципальным районам на 1 января 2023 года и в среднем за 2022 год (с учётом итогов ВПН-2020).
- "Фотография здания аэропорта города Певек, с билингвальной вывеской над парадным входом". foto.chukotken.ru (rus). 2018-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-13.
- "Названия городов Российской Федерации на сайте www.geonames.de". www.geonames.de (alman). 2018-04-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-13. (alm.)
- "Информация о городском округе Певек". Официальный сайт городского округа Певек. 2020-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-10.
- Указ Президиума Верховного Совета РСФСР от 6 апреля 1967 года «О преобразовании рабочего посёлка Певек Чаунского района Чукотского национального округа Магаданской области в город районного подчинения»
- . anadyr-eparhia.ru (rus). 2017-06-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-13.
- . 2014-08-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pevek cuk Peekin Peek Rusiya Federasiyasi Cukotka muxtar dairesi erazisinde yerlesen seher Pevek seher dairesinin merkezidir PevekPevekBayraq Gerb69 42 sm e 170 19 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1933Sahesi 60 32 km Merkezin hundurluyu 20 mSaat qursagi UTC 12 00EhalisiEhalisi 4 230 nef 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 7 42737Poct indeksi 689400Digergo pevek ruXeriteni goster gizle Pevek Vikianbarda elaqeli mediafayllar Rusiyanin en simal seheridir ToponimSeherin adi cukca dilinde islenen cuk peekinej sozunden goturulmus ve menasi kok sismis dag demekdir Seher Peekiney adli tepoenin eteklerinde yerlesir Seher oz adini cukca etirli dag menasini veren paqit kenay sozunden goturmusdur Revayete gore muasir seherin yaxinligindaki dagin eteyinde cukcalarla yukaqirler arasinda doyus bas vermisdir Doyusde olenlerin cesedlerinin qoxusu bu yerlerde uzun muddet qalmisdir Sebeb ise aborigen insanlarin oluleri defn etmemeleri ile bagli idi Buna gore cukcalar uzun muddet bu erazide yerlesmedi ancaq yayda muveqqeti olaraq surulerini buradan aparirdilar CografiyaAnadirdan 640 km mesafede Routan adalari ile uzbeuz Caun korfezi ve Serqi Sibir denizini birlesdiren eyni adli bogazin serq sahilinde yerlesir Tarixi10 avqust 1933 cu ilde Caun korfezinin sahiline gelen sovet dovlet xadimi Naum Filippovic Puqacev ilk partiya iclasini denizin sahilinde kecirdi Burada Caun rayonunun teskili ve ilk meskunlasacagi yerin Pevek olacagi elan olundu Bir nece il erzinde Pevek tebii liman Caun korfezi Simal deniz yolunun inkisafi ve Rusiyada en boyuk qalay yataginin Pevekden teqriben 85 km serqde yerlesmesi sayesinde muhum regional limana cevrildi Sonradan qalay qizil cive uran ve komur kimi diger yataqlar da askarlandi 1936 1937 ci illerde geoloji ekspedisiyalar zamani Pevekden 80 km aralida zengin bir qalay yatagi askar edildi 1941 ci ilde 90 ci illere qeder davam eden qalay meden senayesi quruldu 1942 ci ilde Pevek ve Krasnoarmeyski medenlerini birlesdiren ilk avtomobil yolu insa edildi 1942 ci ilde qesebede ilk iki mertebeli bina tikildi 1938 1957 ci illerde Uzaq Simalda Tikinti Bas Idaresinin qisaldilmis Dalstroy bir hissesi olan Caunlaq ve Cauncukotlaq emek dusergelerinin idaresi burada yerlesirdi 1948 ci ilde Caun rayon geoloji kesfiyyat idaresi teskil edildi 1950 ci ilde qesebede texminen 1500 nefer yasayirdi 21 mart 1951 ci ilde yasayis menteqesi seher tipli qesebeye cevrildi Bununla bele onun varligi gizli saxlanildi Bundan bir muddet sonra da Pevek cografi xeritelerde bele gosterilmedi 6 aprel 1967 ci ilde bir seher oldu 1967 ci ile qeder Pevekde 10 minden cox insan yasayirdi 1968 ci ilde Pevekde avtomatik telefon stansiyasi qurasdirildi ve yeni bir orta mekteb acildi 8 oktyabr 1974 cu ilde Orbit 2 uzun menzilli kosmik radio rabite kompleksinin istifadeye verilmesi ile seherde tv yayimlari meydana cixdi 1976 ci ilde Pevek seheri Sov IKP Merkezi Komitesinin SSRI Nazirler Sovetinin Umumittifaq Hemkarlar Ittifaqi Merkezi Surasinin ve Komsomol Komitesinin qirmizi bayragi ile teltif edildi Bu zaman Pevek olkenin en yaxsi 100 seheri arasinda idi 1982 ci ilde 2 nomreli orta mekteb istifadeye verildi Seher artiq iki boyuk mikrorayona sahib idi Ehalisi 1980 ci illerin evvellerinde 13 min nefere catdi 1985 ci ilin mayinda seherde Sohret abidesinin acilisi bas verdi 1994 cu ilin yazinda yerli tarix muzeyinin kohne binasinda Rus Pravoslav Kilsesinin Anadir ve Cukotka Yeparxiyasinin Mubarek Meryem Pravoslav Kilsesi acilmisdir Sosil infrastrukturSeherde medeniyyet evi usaq bagcasi umumtehsil mektebi Usaq ve Gencler Idman mektebi incesenet mektebi Iceberg eylence kinoteatr merkezi kitabxana internet klub diyarsunasliq muzeyi fealiyyet gosterir Seherde basketbol mektebi movcuddur SSRI dovrunde idmancilarin Maqadan vilayeti basketbol cempionatlarina seferleri teskil edilirdi Bu gune qeder seherde diger idman novlerine boks gules futbol voleybol ve s aid bolmekler fealiyyet gosterir QalereyaIstinadlarChislennost naseleniya Chukotskogo avtonomnogo okruga po gorodskim okrugam i municipalnym rajonam na 1 yanvarya 2023 goda i v srednem za 2022 god s uchyotom itogov VPN 2020 Fotografiya zdaniya aeroporta goroda Pevek s bilingvalnoj vyveskoj nad paradnym vhodom foto chukotken ru rus 2018 06 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 13 Nazvaniya gorodov Rossijskoj Federacii na sajte www geonames de www geonames de alman 2018 04 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 13 alm Informaciya o gorodskom okruge Pevek Oficialnyj sajt gorodskogo okruga Pevek 2020 07 24 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 10 Ukaz Prezidiuma Verhovnogo Soveta RSFSR ot 6 aprelya 1967 goda O preobrazovanii rabochego posyolka Pevek Chaunskogo rajona Chukotskogo nacionalnogo okruga Magadanskoj oblasti v gorod rajonnogo podchineniya anadyr eparhia ru rus 2017 06 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 01 13 2014 08 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 11 10